Małgorzata Michalak 
Ustawa
W wyniku prac Komisji Trójstronnej do Sejmu trafił projekt ustawy dotyczącej kryzysu gospodarczego- tzw. pakiet antykryzysowy, w którym zaproponowano zmiany dotyczące min. wynagrodzeń, czasu pracy i zawierania umów o pracę na czas określony. 1 lipca 2009 roku ustawa o „Łagodzeniu skutków kryzysu gospodarczego” została uchwalona przez Sejm. Następnie ustawa trafiła do Senatu. Wg rządu ma ona zacząć obowiązywać jesienią tego roku. Ustawa ta wprowadza zmiany w trzech ważnych kwestiach:- Pierwsza dotyczy pracodawców, którzy m.in. zanotowali spadek sprzedaży i będą mogli ubiegać się o dopłaty do pensji pracowników.
- Druga mówi o elastycznym czasie pracy czyli o wydłużaniu i skracaniu czasu pracy w zależności od potrzeb produkcji danej firmy.
- Trzecia dotyczy umów o pracę na czas określony, które mają trwać maksymalnie dwa lata.
Dopłaty do pensji pracowników
Firmy które ucierpiały na skutek kryzysu gospodarczego, będą mogły ubiegać się o dopłaty do pensji pracowników, którzy zgodzą się pracować w obniżonym wymiarze czasu pracy i za proporcjonalnie niższą pensję. Wypłaci je Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych ( FGŚP). Maksymalna wysokość miesięcznego subsydium, czyli dofinansowania przez państwo wyniesie 70 proc. zasiłku dla bezrobotnych – 402,50 zł. I taką właśnie kwotę mają otrzymać pracownicy, którzy zgodzili się na obniżenie wymiaru czasu pracy o połowę, czyli maksymalny poziom wskazany w ustawie. Natomiast dopłaty dla pracowników, którzy zgodzą się na mniejsze cięcie etatu, będą proporcjonalnie niższe. Ważne jest tutaj to, że obniżone wynagrodzenie oraz dopłata do pensji łącznie nie będą mogły być niższe od płacy minimalnej( 1276 zł). Wnioski o wypłatę świadczeń trzeba będzie składać do kierownika biura terenowego FGŚP. Pomoc będzie wypłacana do 6 miesięcy.Dopłaty do pensji pracowników w firmach , które ogłoszą przestój w produkcji
Pracodawcy ubiegający się o takie dopłaty będą musieli przedstawić wniosek do biura terenowego FGŚP wraz z wykazem pracowników, którzy zgodzili się na objęcie przestojem. Pomoc będzie wypłacana maksymalnie za sześć miesięcy przestoju. FGŚP w tym czasie wypłaci pracownikom miesięcznie 575 zł, a resztę wynagrodzenia, aż do kwoty minimalnej płacy (1276 zł), wypłaci pracodawca.Dłuższy okres rozliczeniowy
Do końca 2011 roku wszyscy pracodawcy, nie tylko dotknięci kryzysem – będą mogli wydłużyć okres rozliczeniowy czasu pracy do 12 miesięcy za zgodą związków zawodowych lub przedstawicieli pracowników. W ten sposób będą mogli wydłużać czas pracy pracowników w okresie wzrostu zamówień lub sprzedaży, a zmniejszać w sytuacji odwrotnej. Łatwiej unikną płacenia za nadgodziny. Pracodawca powinien ustalić harmonogram czasu pracy określający indywidualny rozkład czasu pracy pracownika na okres co najmniej dwóch miesięcy. Jeżeli okaże się , że w okresie rozliczeniowym pracownik pracował mniej, niż wynika z jego normalnego wymiaru czasu pracy to pracodawca i tak będzie musiał wypłacić mu jego pełne wynagrodzenie. Natomiast jeżeli będzie pracował więcej, firma wypłaci mu dodatek do wynagrodzenia za pracę w nadgodzinach albo udzieli czasu wolnego.Ruchomy czas pracy
Pracodawca będzie mógł samodzielnie ustalać pracownikom różne godziny rozpoczęcia i kończenia pracy, jeżeli zgodzą się na to związki lub przedstawiciele pracowników. Przepisy te przewidują też, że każdy pracownik, który wychowuje dziecko do 14 roku życia lub opiekuje się niesamodzielnym członkiem rodziny, będzie mógł wystąpić do pracodawcy o ustalenie indywidualnego rozkładu czasu pracy. Czyli jednego dnia będzie mógł pracować np. od godz.7 do 15, a następnego np. od 10 do 18. Pracodawca będzie musiał uwzględnić wniosek, chyba że jest to niemożliwe ze względu na organizację pracy w firmie lub rodzaj pracy, ale odmowę będzie musiał uzasadnić na piśmie.Pieniądze na szkolenia
Przedsiębiorca, który ma przejściowe trudności finansowe i który utworzy fundusz szkoleniowy będzie mógł ubiegać się o refundację kosztów szkoleń pracowników przez maksymalnie sześć miesięcy i kosztów studiów podyplomowych przez maksymalnie rok. Dofinansowanie będzie z Funduszu Pracy. Wyniesie ono 80 proc. kosztów szkoleń lub studiów , nie więcej niż 300 proc. przeciętnego wynagrodzenia w poprzednim kwartale. W okresie szkolenia lub studiów pracownik otrzyma stypendium, jeżeli w tym czasie pracuje w obniżonym wymiarze czasu pracy lub nie może świadczyć pracy z powodu przestoju. Wyniesie ono 575 zł. Pieniądze otrzyma tylko wtedy ,gdy będzie to uzasadnione obecnymi lub przyszłymi potrzebami firmy.Zawieranie umów o pracę
Do końca 2011 roku okres zatrudnienia na podstawie umowy o pracę na czas określony nie będzie mógł przekraczać 24 miesięcy. Przepisy nie ustalają, że po tym okresie firmy muszą zawrzeć z pracownikiem umowę na czas nieokreślony, ale przewidują ,że jeżeli termin rozwiązania umowy na czas określony , zawartej przed wejściem w życie ustawy, przypada po 31 grudnia 2011 roku rozwiązuje się ona z upływem czasu , na który została zawarta. Pracodawcy będą więc mogli wydłużać zawarte już umowy przed wejściem w życie ustawy, tak aby rozwiązały się po 31 grudnia 2011 r. Taka umowa nie przekształci się w umowę stałą, mimo że będzie trwać dłużej niż 24 miesiące. Do końca 2011 roku umowy na czas określony, które już trwały w momencie wejścia w życie ustawy, nie będą się przekształcać w umowy stałe, jeżeli pracodawca zawrze z pracownikiem trzecią umowę terminową.Kto może ubiegać się o subsydia płacowe i refundację szkoleń
Mogą ubiegać się firmy, które odnotowały spadek sprzedaży o minimum 25 proc. w ciągu trzech kolejnych miesięcy po 1 lipca 2008 r. w porównaniu do tych samych trzech miesięcy w roku 2007. Nie zalegają w regulowaniu zobowiązań podatkowych, składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne oraz Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Pracy. O dofinansowanie może ubiegać się też firma, która 1 lipca 2008 r. nie znajdowała się w trudnej sytuacji ekonomicznej. A także firma, która opracowała program naprawczy, próbujący poprawić jej kondycje. Dany pracodawca będzie musiał uzyskać zaświadczenie potwierdzające spełnienie tych warunków. Będzie je wydawał minister skarbu państwa, minister gospodarki lub marszałek województwa.Plusy i minusy ustawy
Plusem tej ustawy jest to, że mniej osób straci pracę i firmy oszczędzą na pensjach zwalnianych pracowników. Firmy łatwiej dostosują czas pracy do potrzeb produkcji a pracownicy-rodzice będą mogli łączyć obowiązki pracownicze i rodzinne. Pracodawcy rzadziej będą zatrudniać na czas określony. Będzie większa stabilizacja zatrudnienia. Natomiast minusem jest to, że firmy mogą zbyt często stosować przestój ekonomiczny, pracownicy później otrzymają dodatek za nadgodziny i mogą być zmuszani do częstszej pracy w nadgodzinach. A także to, że wiele firm nie skorzysta z pomocy, bo nie spełni wymogów. Indywidualny czas pracy dla wielu pracowników może też dezorganizować pracę firmy.Zobacz również: Kiedy pracodawca może wypłacić wynagrodzenie postojowe?
Małgorzata Michalak
Małgorzata Jagusiak
Dorota Łesak
