Jak dobrze przygotować plan zdjęciowy?

Zastanawiasz się jak dobrze przygotować plan zdjęciowy i usprawnić pracę całego zespołu? Przedstawiamy kilka pomocnych wskazówek.

Praca na planie filmowym

Wszystko zaczyna się od scenariusza – tekst determinuje wygląd bohaterów naszego klipu, scenerię, a także nastrój, jaki będzie panować. Pozwala również na odpowiednie przygotowanie planu pracy na kolejnych etapach produkcyjnych. Reżyser danego projektu może wprowadzić swoje poprawki do scenariusza w celu stworzenia wizji bardziej odpowiadającej jego wyobraźni.

Scenopis i storyboard – są to niezwykle istotne elementy, zwłaszcza w dużych projektach fabularnych. Pozwalają reżyserowi i autorowi zdjęć stworzyć obrazki bliskie temu, jak będą faktycznie wyglądać ujęcia w trakcie zdjęć. Dzięki temu inne piony mogą przygotować się pod względem rekwizytowym, scenograficznym, a także pionowi odpowiedzialnemu za post produkcje i efekty specjalne.

Ważnym elementem w tworzeniu storyboardu jest też przeprowadzana zazwyczaj przez II reżysera dokumentacja zdjęciowa z lokacji, w których przewidywana jest realizacja zdjęć.

Mamy scenariusz, reżysera, który wybrał już obsadę, scenopis i storyboard. Co dalej?

Kalendarzówka to ogólny plan produkcji, który później zostaje przerobiony na tzw. CALL SHEET, a inaczej – Plan Pracy danego dnia. Te dokumenty są niezbędne dla każdego z pionów, obsady i producenta. Pozwalają poznać klarowny harmonogram pracy na dany okres, ale też wyszczególniony plan dzienny, a to ułatwia przygotowanie się całej ekipie.

Osoby na planie zdjęciowym

Wróćmy jeszcze do tego, kto w ogóle znajduje się na planie i za co jest odpowiedzialny. Pracujące przy nagraniach osoby można podzielić na kilka głównych pionów.

Pion producencki

Ten pion składa się z osób, które w większości zajmują się preprodukcją, a później pilnują tego, żeby faktyczna produkcja przebiegała zgodnie z planem i bez problemów.

Producent – jest to osoba, do której przychodzi reżyser lub scenarzysta, który chce stworzyć nowy projekt. Zajmuje się tworzeniem ekipy (do której zaraz przejdziemy) i „szuka” pieniędzy na przykład w PISF (Państwowy Instytut Sztuki Filmowej), ale także wśród potencjalnych sponsorów.

Kierownik produkcji to najważniejsza w pionie producenckim osoba zaraz po producencie. Ustala takie rzeczy jak budżety przewidziane dla poszczególnych członków ekipy, pozwolenia na realizacje zdjęć, przygotowuje wspólnie ze swoim asystentką/asystentem umowy, czas realizacji zdjęć zawarty w kalendarzówce i wszystkie najdrobniejsze szczegóły, które pozwalają na płynność pracy bez żadnych potknięć.

Kierownik planu – na podstawie kalendarzówki, a zwłaszcza planu pracy kierownik planu koordynuje pracę całej ekipy. Brzmi łatwo? To nie wszystko.

Pomijając fakt, że ekipy mogą liczyć nawet do kilkudziesięciu osób, a nawet więcej, to kierownik planu musi zorganizować każdy dzień zdjęciowy. Pojawia się na planie pierwszy, a nawet dzień wcześniej, w celu przygotowania się do ewentualnych problemów, jak np. sąsiadująca podczas zdjęć plenerowych budowa, brak miejsc parkingowych, czy utrudniony wjazd na teren realizacji zdjęć. Ponadto należy przygotować CAMP, czyli miejsce, w które kierowane będą pojazdy cateringowe, garderoby, czy agregaty prądotwórcze.

Kierownik jest odpowiedzialny za to, żeby wszystko przebiegało zgodnie z planem, łagodzi ewentualne konflikty i prowadzi do sukcesywnej realizacji przewidzianych na dany dzień scen.

Pion reżyserski

Reżyser – osoba odpowiedzialna za wizję artystyczną projektu. Istotnym jest to, żeby mógł skupić się na swojej pracy w sposób bezpośredni, nie rozpraszając się innymi sprawami, które dzieją się na planie. W zależności od doświadczenia może pozwolić sobie na więcej lub mniej swobody w naginaniu scenariusza.

Wsparciem planowym jest dla niego II reżyser, który zajmuje się mniejszymi sprawami, takimi jak odpowiadanie na pytania epizodystów, przygotowanie statystów, generalnie wspiera reżysera ściąganiem na siebie uwagi, a tym samym pozwala mu na pełne skupienie w realizacji swojej pracy.

Script – postać spotykana przy produkcjach telewizyjnych, fabularnych i reklamowych. Dopilnowuje tego, by w procesie postprodukcyjnym zachowana była kontynuacja scenograficzna, a także zwraca na takie szczegóły jak trzymanie przedmiotów w tej samej dłoni. Niezwykle istotna osoba, dzięki której unika się większych lub mniejszych wpadek.

Pion Zdjęciowy

Zaraz po reżyserze mamy autora zdjęć. To osoba, która buduje historię za pomocą odpowiednio dobranych kadrów i oświetlenia, a także dokładnie opisuje miejsca w których będą kamery. Najczęściej można go spotkać w reżyserce przy podglądach. Reżyser obrazu, bo tak również się na niego mówi, jest osobą z wielkim doświadczeniem kamerowym i oświetleniowym.

Poza tym pion zdjęciowy tworzą takie osoby jak:

• szwenkier lub operator kamery – jest w ścisłym kontakcie z autorem zdjęć. Jego zadaniem jest realizacja obrazu zgodnie z ustaleniami i wizją reżysera obrazu;
• ostrzyciel – inaczej focus puller, to osoba która odpowiada za to, na jakim obiekcie lub osobie obraz będzie ostry. Ustala to z autorem zdjęć. Wymaga to ogromnej precyzji i skupienia;
• asystent kamery – sprawuje generalną opiekę nad kamerą i sprzętem bezpośrednio z nią związanym. Dopilnowuje tego, żeby karty były sformatowane, baterie zawsze naładowane, ustawia parametry, wymienia obiektywy i filtry. W zależności od wielkości i zaawansowania danej produkcji może też pełnić funkcję ostrzyciela.
• mistrz oświetlenia (inaczej gaffer) – ustala z reżyserem obrazu to, jakie jednostki świetlne zostaną wykorzystane przy realizacji danej sceny. Wspólnie ze swoim zespołem (zwanym świetlikami) przygotowuje światło, a także elementy wysłaniające światło naturalne, które przez swoją zmienność nie jest wykorzystywane przy dużych produkcjach.

Pion dźwiękowy

Tutaj liczba osób jest dość ograniczona, a ich praca sprowadza się do realizacji dialogów na jak najwyższym poziomie i wyłapywania niechcianych dźwięków takich jak szuranie buta, wibracje telefonu w kieszeni czy przelatujący nad nami samolot.

Na dużych planach zdjęciowych realizator przebywa w reżyserce, a resztą pracy zajmuje się asystent (inaczej nazywany mikrofoniarzem), który dba o jak najlepsze umiejscowienie mikroportów na ubraniach lub ciele osób występujących i tyczkuje w trakcie ujęć w ścisłej współpracy ze szwenkierem, żeby mógł znaleźć się jak najbliżej osoby grającej, ale nadal pozostać niewidocznym w kadrze.

Na mniejszych planach zdjęciowych realizator zajmuje obie funkcje przedstawione wyżej.

Pion charakteryzacji i scenografii

Pion charkteryzacji jest często bagatelizowany, a w praktyce okazuje się niezwykle istotny, ponieważ to dzięki tym osobom widzimy finalny wygląd bohaterów. Charakteryzacja nie ogranicza się do popularnego pudrowania, a stanowi szereg ważnych elementów budujących realność danej postaci. Dzięki nim w twarzy aktorów nie odbija się światło, a w innych przypadkach jesteśmy w stanie uwierzyć w to, że zostali pobici albo odechciało im się żyć.

Kostiumy – ten pion współdzieli kilka osób, choć każda jest odpowiedzialna za ostateczny efekt. Główny kostiumograf wspólnie z reżyserem kreuje kolekcje dla całej obsady, a następnie przed rozpoczęciem zdjęć realizowane są przymiarki i korekty kostiumowe. Na planie z kolei są osoby odpowiedzialne za utrzymanie kostiumów w nienagannym stanie w trakcie zdjęć, ukrywają plamy potu, ale są i takie, które zajmują się czystością i schludnością ubrań, czyli praniem, suszeniem i prasowaniem.

Scenograf – osoba, która odpowiada za to jak bardzo jesteśmy w stanie uwierzyć w realność scenografii i rekwizytów użytych na planie. Buduje scenografię, tworzy niezbędne rekwizyty wedle wizji reżysera. Można również trafić na dekoratora wnętrz, a kiedy przedmioty występujące w scenach są nietypowe – zatrudniany jest od tego rekwizytor.

Plan zdjęciowy – kto jeszcze odpowiada za kształt nagrania?

Na koniec – dyżurny planu – osoba nie zawsze doceniana na planach zdjęciowych pełniąca szczególną rolę przygotowywania wszystkiego co zaplanował kierownik planu i scenograf. Często porusza się autem o dużej ładowności w którym można znaleźć niemalże wszystko. Zajmuje się naprawą wszystkich technicznych awarii. Wyposażony jest zazwyczaj w niezbędne narzedzia, taśmy i wszystko, co pomoże usprawnić pracę pozostałych pionów.

Nie zapominajmy oczywiście o osobach, które są kluczowe dla powstania filmu – aktorach.

Na każdy z pionów składa się przynajmniej kilka osób. W trakcie realizacji zdjęć wszystkie piony są w stałej łączności radiowej, a także każdy z nich ma swój indywidualny kanał.

Proces przedprodukcji, produkcji i postprodukcji to niezwykle skomplikowana machina, która będzie działać sprawnie tylko wtedy, kiedy przygotujemy się do zdjęć w solidny sposób z dbałością o najmniejsze szczegóły. Pion produkcyjny ciężko pracuje nad tym, żeby ekipa planowa miała jak najwyższy komfort pracy i uniknęła wszelkich problemów. Wszystko opiera się na współpracy, wspólnym szacunku i komunikacji.

Praca na planie filmowym – podsumowanie

Praca przy produkcjach fabularnych, telewizyjnych czy reklamowych, to przynajmniej 12-godzinny plan pracy, a dla takich osób jak kierownik planu, asystent operatora czy dyżurny planu, to dodatkowe godziny przed rozpoczęciem zdjęć, a także po ostatniej scenie zaplanowanej na dany dzień.

Kluczowym jest przygotowanie się do projektu od strony produkcyjnej pod każdym względem, harmonogram zdjęć i kolejność nagrań stanowią podstawę dobrze zrealizowanego materiału. Dodatkowe osoby na planie, niekiedy są niezbędne i cięcie kosztów wpływa negatywnie na cały proces realizacji zdjęć.