Zespół IFIRMA 
Ustawa z dnia 19 lipca 2019 r. o przeciwdziałaniu marnowaniu żywności wprowadziła nowe obowiązki jakie spełnić będą musieli sprzedawcy żywności. Efektem, między innymi nowych obowiązków przedsiębiorców, ma być ograniczenie marnowania żywności oraz występowania negatywnych skutków społecznych, środowiskowych i gospodarczych z tym związanych.
- 1. Nowe pojęcia wprowadzone ustawą
- 2. Ograniczenie zjawiska marnowania żywności – głowny cel wprowadzonych regulacji
Mniej marnowania żywności – omówione zagadnienia:
Pierwszym elementem, na który należy zwrócić uwagę są wprowadzone ustawą pojęcia – żywności, sprzedawcy żywności i marnowania żywności.
Ich wyjaśnienie w tabeli.
| Są to środki spożywcze w rozumieniu art. 2 rozporządzenia (WE) nr 178/2002 (jakiekolwiek substancje lub produkty, przetworzone, częściowo przetworzone lub nieprzetworzone, przeznaczone do spożycia przez ludzi lub, których spożycia przez ludzi można się spodziewać). | |
Podmiot spełniający łącznie następujące warunki:
|
|
Wycofanie z etapu dystrybucji i przeznaczenie do unieszkodliwiania jako odpady żywności:
|
* w okresie dwóch lat od dnia wejścia w życia ustawy (od 18.09.2019 r. do 18.09.2021 r.) sprzedawcą żywności jest podmiot, prowadzący przedsiębiorstwo spożywcze w zakresie sprzedaży żywności w jednostce handlu detalicznego lub hurtowego, powierzchni sprzedaży większej niż 400 m2 oraz którego przychody ze sprzedaży środków spożywczych stanowią co najmniej 50% przychodów ze sprzedaży wszystkich towarów.
W pierwszej kolejności – na podstawie wskazanych wyżej pojęć należy ustalić, zakres podmiotów, których dotyczyć będą nowe obowiązki. Nie będą one bowiem dotyczyć wszystkich “sklepów spożywczych”.
Przedsiębiorca, będący sprzedawcą żywności zgodnie z wskazaną wyżej definicją będzie zobowiązany do dopełnienia kilku nowych obowiązków. Ich zestawienie zawiera poniższa tabela.
| Zawarcie umowy z organizacją pozarządową i przekazywanie żywności | Umowa z organizacją pozarządową:
Żywność, przekazywana w ramach umowy to żywność spełniająca wymogi prawa żywnościowego, która nie jest przeznaczona do sprzedaży ze względu na wady jej wyglądu albo opakowań. Nie obejmuje ona napojów alkoholowych o zawartości alkoholu powyżej 1,2% oraz napojów alkoholowych będących mieszaniną piwa i napojów bezalkoholowych, w których zawartość alkoholu przekracza 0,5%.
Pierwszą umowę sprzedawcy żywności mają obowiązek zawrzeć w terminie 5 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy, czyli do dnia 18.02.2021 r. |
|
| Działalność edukacyjna | Sprzedawca żywności ma obowiązek prowadzić kampanie edukacyjno – informacyjna w zakresie racjonalnego gospodarowania żywnością oraz przeciwdziałania jej marnowaniu. Kampania powinna być prowadzona minimum raz w roku przez co najmniej dwa kolejne tygodnie, w każdym dniu działalności jednostki handlu. Jest ona prowadzona wspólnie z organizacją pozarządową, z którą sprzedawca zawarł umowę. Na jej realizację sprzedawca żywności może przeznaczyć nie więcej niż 20% środków z opłaty za marnowanie żywności. Powyższy obowiązek wchodzi w życie od dnia wejścia w życie ustawy czyli 18.09.2019 r. |
|
| Opłata za marnowanie żywności | Sprzedawca ma obowiązek ponoszenia opłaty za marnowanie żywności.
Wyliczana jest ona na koniec roku kalendarzowego, w następujący sposób:
[stawka opłaty * masa marnowanej żywności] – koszty poniesione na kampanię edukacyjną
gdzie:
Zgodnie z wcześniejszą definicją żywność marnowana – to żywność wycofana z etapu dystrybucji i przeznaczona do unieszkodliwiania jako odpad. Nie jest nią żywność przekazana organizacji pozarządowej, z którą sprzedawca podpisze umowę. Sprzedawca żywności wnosi ją na rachunek organizacji pozarządowej, z którą zawarł umowę. W przypadku zawarcia umowy z większą ilością organizacji opłata jest wnoszona na rachunek każdej z nich proporcjonalnie do ilości odebranej przez nie żywności. W przypadku niezawarcia umowy z żadną organizacją opłata jest wnoszona na rachunek wojewódzkiego funduszu ochrony środowiska i gospodarki wodnej (zgodnie z siedzibą firmy). Jeśli wyliczona opłata niższa niż 300 zł, nie jest ona wnoszona. Termin wniesienia opłaty: 30 kwietnia za rok poprzedni. Przepisy wprowadzające obowiązek wnoszenia opłaty wchodzą w życie 01.03.2020 r., w związku z tym pierwsza opłata będzie wnoszona do 30.04.2021 r. |
|
| Informacja o należnej opłacie i wartości przekazanej żywności | Sprzedawca żywności zamieszcza w sprawozdaniu finansowym (jeśli je sporządza zgodnie z przepisami ustawy o rachunkowości) oraz na swojej stronie internetowej (jeśli jest prowadzona) informację o:
Przepisy wprowadzające powyższy obowiązek wchodzą w życie 01.03.2020 r. |
|
| Sprawozdanie o marnowanej żywności | Sprzedawca żywności, w terminie do 31 marca za rok poprzedni, składa pisemne, roczne sprawozdanie o marnowanej żywności:
Przepisy wprowadzające powyższy obowiązek wchodzą w życie 01.03.2020 r., w związku z tym pierwsze sprawozdanie będzie należało złożyć do 31.03.2021 r. za rok 2020. |
Głównym celem wprowadzonych regulacji jest ograniczenie zjawiska marnowania żywności
Sprzedawcą żywności bardziej ma się opłacać przekazywanie żywności organizacjom pozarządowym niż ich wyrzucanie czy utylizacja. Dodatkowo podmioty prowadzące sprzedaż żywności, mając obowiązek prowadzenia działalności edukacyjnej w zakresie racjonalnego gospodarowania żywnością oraz przeciwdziałania jej marnowania, z pewnością będą w tym zakresie bardziej skuteczne niż organizacje pozarządowe.
Sprzedawcy żywności, nie realizujący nowych obowiązków, muszą liczyć się z konsekwencjami finansowymi. Ich zestawienie zawiera tabela.
| Niezłożenie sprawozdania o marnowaniu żywności | Kara grzywny określona na podstawie ustawy Kodeks postępowania w sprawach wykroczeń. |
| Brak podpisania umowy z organizacją pozarządową | Kara pieniężna do 5 000 zł |
| Brak wniesienia opłaty za marnowanie żywności na rachunek organizacji pozarządowej lub wojewódzkiego FOŚiGW, wniesienie jej po terminie lub w niepełnej wysokości | Kara pieniężna od 500 zł do 10 000 zł |
Przepisy ustawy przewidują sytuacje, w których kary nie są nakładane czy też uzależniają ich wysokość np. od ilości marnowanej żywności, wysokość opłaty wniesionej w niepełnym wymiarze czy liczbę dni opóźnienia.
Na ten moment, w związku z tym, że przepisy stanowią nowość nie jest do końca wiadome jak, w praktyce będzie wyglądać ich realizacja.
▲ wróć na początek
Adrianna Glapiak
Małgorzata Jagusiak
