Na co może liczyć prowadząca działalność gospodarczą będąc w ciąży?

Na co może liczyć kobieta prowadząca działalność gospodarcza będąc w ciąży? Czy posiada ona prawo do urlopu rodzicielskiego na takich samych zasadach jak przyszła matka zatrudniona na etacie? Co z zasiłkiem chorobowym i macierzyńskim?

Zasiłek chorobowy

Jeśli osoba prowadząca działalność gospodarczą przystąpiła do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego, to po 90 dniach nieprzerwanego podlegania temu ubezpieczeniu, nabywa ona prawo do zasiłku chorobowego. Warunkiem jego otrzymania jest terminowe opłacanie składki chorobowej oraz dostarczenie do ZUS niezbędnych dokumentów. Pierwszym z nich jest ZUS ZLA. Jest to zaświadczenie z tytułu czasowej niezdolności do pracy wystawione przez lekarza. Kolejnym drukiem jest ZUS Z-3a. Podaje się w nim informację z jakiego tytułu podlegamy ubezpieczeniu oraz okresy ubezpieczenia, a także dane potrzebne do ustalenia podstawy wymiaru zasiłku. Dokument ten wypełnia płatnik, czyli w tym wypadku , przedsiębiorca sam sobie. Obydwa dokumenty należy złożyć w ZUS w terminie 7 dni od daty wystawienia zwolnienia. Podczas ciąży zasiłek chorobowy wypłacany jest w wysokości 100% podstawy wymiaru. Jest to uśredniona wartość od której opłacano składkę na ubezpieczenie chorobowe za okres ostatnich 12 miesięcy poprzedzających powstanie niezdolności do pracy. Jeśli niezdolność powstała szybciej, to do obliczeń brane są wartości za pełne kalendarzowe miesiące ubezpieczenia, po odliczeniu kwoty odpowiadającej 13,71 % podstawy wymiaru składek na to ubezpieczenie. Kwota zasiłku zależy od tego jaki opłacano ZUS. Gdy przyszła mama opłacała składki od preferencyjnej podstawy, która stanowi 30% minimalnego wynagrodzenia (obecnie jest to 382,80 zł), w tej sytuacji zasiłek chorobowy przyznany przez ZUS będzie niewielki. Gdy odprowadzano do ZUS składki od pełnej podstawy wymiaru (jest to 60% średniego wynagrodzenia, czyli 1915,80 zł), to otrzymane świadczenie będzie już znacznie wyższe. Zasiłek chorobowy przysługuje za okres niezdolności do pracy. W przypadku ciąży jest on wypłacany maksymalnie przez 270 dni. W okresie pobierania zasiłku nie opłaca się składek na ubezpieczenie społeczne. Jeżeli zwolnienie rozpoczyna się i kończy w trakcie miesiąca, to za te okresy do ZUS wpłaca się częściowe składki społeczne, wyliczone proporcjonalnie tylko za dni prowadzenia działalności. Natomiast składka zdrowotna opłacana jest zawsze w całości. W trakcie pobierania zasiłku nie można prowadzić działalności (za wyjątkiem sytuacji, w której posiadamy pracowników).

Zasiłek macierzyński

Po urodzeniu dziecka kobieta ma prawo do urlopu i zasiłku macierzyńskiego. Tutaj istotne znaczenie ma również podleganie ubezpieczeniu chorobowemu. Jeśli działalność gospodarcza prowadzona jest przez osobę, która nie podlega ubezpieczeniu chorobowemu i zajdzie w ciążę, aby otrzymać zasiłek musi ona jeszcze przed urodzeniem dziecka zgłosić się do tego ubezpieczenia i opłacać z tego tytułu składkę. Podobnie przy zawieszeniu działalności podczas którego nie opłaca się składek. Konieczne jest w tej sytuacji odwieszenie działalności i przystąpienie do ubezpieczenia chorobowego (jest ono opłacane wraz z ubezpieczeniami obowiązkowymi: emerytalnym, rentowym i wypadkowym). Nie ma znaczenia przez jaki okres przed porodem będzie opłacana składka na ubezpieczenie chorobowe. Zasiłek macierzyński przysługuje osobie ubezpieczonej bez okresu wyczekiwania. Zasiłek macierzyński oblicza się tak samo jak zasiłek chorobowy. Jego wysokość uzależniona jest od podstawy wymiaru składek społecznych. Podstawę tą można w dowolnym okresie podnieść, co w efekcie spowoduje wzrost otrzymanego w przyszłości świadczenia. Nie ma tutaj żadnych ograniczeń za wyjątkiem ubezpieczenia chorobowego. W tym przypadku podstawa wymiaru składek nie może być wyższa niż 250 % przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia podawanego co kwartał przez GUS. Obecnie próg ten wynosi 7378,40 zł.

Wymiar urlopu macierzyńskiego uzależniony jest wyłącznie od liczby dzieci urodzonych podczas jednego porodu.

Wynosi on obecnie:

• 20 tygodni przy urodzeniu jednego dziecka,
• 31 tygodnie przy urodzeniu dwójki dzieci,
• 33 tygodnie przy urodzeniu trójki dzieci,
• 35 tygodni przy urodzeniu czwórki dzieci,
• 37 tygodni przy urodzeniu piątki lub więcej dzieci.

Po wykorzystaniu 14 tygodni urlopu macierzyńskiego, kobieta może wrócić wcześniej do pracy. Pozostałą część urlopu (wraz z zasiłkiem) wykorzystuje wtedy ubezpieczony ojciec dziecka. O zmianie tej należy niezwłocznie zawiadomić ZUS.

Przerwanie urlopu macierzyńskiego

Od stycznia tego roku możliwe jest także przerwanie urlopu macierzyńskiego. Dotyczy to sytuacji, w której kobieta wymaga dłuższej opieki szpitalnej. Po wykorzystaniu 8 tygodni urlopu zostaje on przerwany na rzecz ojca, który to ma dalej sprawować opiekę nad dzieckiem. Otrzymuje on także w tym czasie zasiłek macierzyński. Za okres hospitalizacji kobieta ma prawo otrzymać zasiłek chorobowy (o ile podlega ubezpieczeniu chorobowemu nieprzerwanie przez co najmniej 90 dni). Po wyjściu ze szpitala wykorzystuje ona pozostałą część urlopu wraz z zasiłkiem. Łącznie rodzice nie mogą przekroczyć wymiaru przysługującego w danej sytuacji.

Działalność gospodarcza, a urlop dodatkowy

Od stycznia 2010 roku będzie możliwe uzyskanie dodatkowego urlopu. Aby go otrzymać młoda mama bądź tato będą musieli złożyć pisemny wniosek o jego udzielenie co najmniej 7 dni przed końcem urlopu podstawowego. W przypadku nie zachowania tego terminu urlop może nie zostać przyznany. Jego długość początkowo będzie wynosić 2 lub 3 tygodnie (w zależności od liczby dzieci urodzonych przy jednym porodzie). W kolejnych latach jego długość będzie wzrastać. Na początku 2010 roku ojciec wychowujący dziecko będzie miał prawo do tzw. urlopu ojcowskiego. Na jego wykorzystanie będzie on miał rok od urodzenia dziecka. Początkowo będzie on wynosił 1 tydzień. Również i w tym przypadku ważne jest złożenie pisemnego wniosku na 7 dni przed rozpoczęciem korzystania z urlopu.