Nieodliczona w działalności składka zdrowotna a zeznanie roczne

Obowiązkowe ubezpieczenie zdrowotne jest płacone przez wszystkich, zarówno przez osoby pracujące, jak i prowadzące działalność gospodarczą, a także emerytów, rencistów, bezrobotnych. Zwolnieni z opłacania składek mogą być tylko nieliczni, na warunkach wynikających z ustawy. Opłacona składka zdrowotna może zostać odliczona od kwoty podatku. Co się jednak dzieje, gdy przedsiębiorca nie może odliczyć zapłaconych składek w pełnej wysokości w zeznaniu z działalności gospodarczej? Tym tematem zajmiemy się w dzisiejszym artykule.

Zasada odliczania składek zdrowotnych w działalności gospodarczej

Zgodnie z obowiązującymi przepisami, kwota zapłaconej składki zdrowotnej może pomniejszać podatek do zapłaty. Składka jest opłacana w wysokości 9% od podstawy jej naliczania, prawo pozwala na odliczenie od podatku 7,75% składki. Bez względu na wybraną formę opodatkowania swoich przychodów/dochodów w działalności gospodarczej przedsiębiorca ma prawo do odliczenia 7,75% składki zdrowotnej.

Może się tak zdarzyć, że z uwagi na niskie dochody bądź osiągnięcie straty w działalności gospodarczej przedsiębiorca nie odliczy składki zdrowotnej w całości lub w części w działalności. Rodzi się pytanie, czy nieodliczona składka przepada? I tutaj można odpowiedzieć: to zależy.

Kiedy nieodliczona w działalności składka zdrowotna może być ujęta w innym rozliczeniu?

W sytuacji, gdy przedsiębiorca poza działalnością gospodarczą osiąga również przychody z innych źródeł, może nieodliczoną składkę zdrowotną w działalności wykorzystać w innym rozliczeniu rocznym, jeżeli jest opodatkowany inaczej niż według skali podatkowej. Bo jeżeli składa zeznanie PIT-36, to zarówno dochody z działalności gospodarczej, jak i poza nią rozliczy na tym samym druku rozliczenia rocznego.

Przykład 1

Pan Andrzej prowadzi działalność gospodarczą opodatkowaną podatkiem liniowym. Jednocześnie pan Andrzej jest zatrudniony na umowę o pracę. W działalności gospodarczej opłaca jedynie składkę zdrowotną i zmniejsza o nią zaliczkę na podatek dochodowy. W roku 2020 pan Andrzej poniósł stratę w działalności i nie odliczy pełnej kwoty zapłaconych składek na ubezpieczenie zdrowotne w zeznaniu rocznym PIT-36L. W związku z powyższym nieodliczona składka zdrowotna może zostać wykazana w składanym rozliczeniu w PIT-37, w którym wykaże dochody osiągnięte z tytułu umowy o pracę.

Przykład 2

Pani Krystyna wybrała opodatkowanie swoich przychodów zryczałtowanym podatkiem dochodowym. Z uwagi na pandemię i liczne przestoje w trakcie roku, osiągnięte przychody i wyliczony podatek za 2020 rok okazał się o wiele niższy, niż zapłacona składka zdrowotna, którą można odliczyć w wysokości 7,75% podstawy wymiaru składki zdrowotnej. Pani Krystyna podpisała umowę zlecenie poza działalnością gospodarczą, z której dochody będzie mogła rozliczyć w PIT-37. W takim przypadku pani Krystyna może ująć w pozycji składki na ubezpieczenie zdrowotne również nieodliczoną składkę z działalności gospodarczej.

Przykład 3

Pan Michał rozlicza swoje dochody w działalności gospodarczej na zasadach ogólnych według skali podatkowej. Za 2020 rok pan Michał poniósł stratę podatkową. Poza działalnością pan Michał osiągnął również inne dochody, które będą ujęte w zeznaniu rocznym PIT-36. W pozycji składki na ubezpieczenia zdrowotne znajdzie się suma składek zarówno z działalności gospodarczej, jak i z pozostałych źródeł. Pan Michał pomniejszy podatek należny z innych źródeł również o 7,75% składki zdrowotnej zapłaconej, a nieodliczonej w działalności gospodarczej.

Przykład 4

Pan Jan opodatkował swoją działalność gospodarczą podatkiem zryczałtowanym. W 2020 roku przebywał na zwolnieniu lekarskim, w związku z powyższym ZUS wypłacił mu świadczenie chorobowe. Po zakończonym roku otrzymał informację z ZUS PIT-11/PIT40A, który rozliczy w zeznaniu PIT-37. Pan Jan z uwagi na niskie przychody w działalności nie odliczył pełnej kwoty składki na ubezpieczenie zdrowotne w rozliczeniu rocznym PIT-28. Nieodliczoną kwotę składki będzie mógł w tym przypadku wykazać w PIT-37.

Przykład 5

Pani Ewa rozlicza podatek dochodowy według skali podatkowej, za 2020 rok osiągnęła stratę. Jednak pani Ewa składa wspólne zeznanie roczne PIT-36 małżeńskie, a dzięki dochodom małżonka będzie mogła wykorzystać składkę zdrowotną i zmniejszyć podatek do zapłaty, lub zwiększyć nadpłatę do zwrotu.

Wysokość wydatków na opłacenie składki zdrowotnej ustala się na podstawie dowodów, które potwierdzają ich poniesienie. Może to być każdy dokument poświadczający poniesienie wydatku np.: dowód wpłaty, przelewu, wyciąg bankowy czy zaświadczenie wydane przez ZUS o kwocie zapłaconych składek. Odliczeniu podlegają składki zdrowotne zapłacone w trakcie roku, nawet jeżeli dotyczą poprzednich lat podatkowych.