Nowe wzory dokumentów po nowelizacji Kodeksu Pracy – co się zmieniło?

W 2023 roku wielokrotnie były omawiane zagadnienia związane z nowelizacją ustawy Kodeks pracy. Zmiana przepisów miała miejsce w wielu obszarach i nie sposób omówić wszystkiego w jednym miejscu. W ślad za zmianami pracodawcy musieli dostosować posiadaną dokumentację pracowniczą do aktualnych wymogów. W dzisiejszej publikacji opiszemy, jakie mamy nowe wzory dokumentów po nowelizacji Kodeksu pracy i co się zmieniło w dotychczas obowiązujących.

Nowelizacja Kodeksu pracy – nowe wzory dokumentów

Nowelizacja Kodeksu pracy weszła w życie 26 kwietnia 2023 roku i od tego czasu pracodawcy powinni wiedzieć, jakie obszary zostały znowelizowane i jakie to zrodziło dla nich nowe obowiązki. W bieżącej publikacji odpowiemy na pytanie co się zmieniło we wnioskach urlopach.

Wymiar urlopu macierzyńskiego i rodzicielskiego

Nowelizacja Kodeksu pracy ma związek w dużej mierze z obowiązkiem dostosowania przepisów krajowych do wytycznych Unii Europejskiej. W ostatnim czasie kładzie się duży nacisk na prowadzenie polityki prorodzinnej, która ma sprzyjać podwyższeniu dzietności i jest zgodne z prowadzoną strategią demograficzną. Ma temu sprzyjać między innymi podwyższenie wymiaru urlopu rodzicielskiego.

Wymiar urlopu macierzyńskiego zależy od tego, ile dzieci urodzi się przy jednym porodzie i wynosi odpowiednio:

• 20 tygodni – w przypadku urodzenia jednego dziecka,
• 31 tygodni – w przypadku urodzenia dwojga dzieci,
• 33 tygodni – w przypadku urodzenia trojga dzieci,
• 35 tygodni – w przypadku urodzenia czworga dzieci,
• 37 tygodni – w przypadku urodzenia pięciorga i więcej dzieci.

Wymiar urlopu rodzicielskiego po zmianie kodeksu pracy wynosi:

• 41 tygodni – urodzenie jednego dziecka,
• 43 tygodni – urodzenie dwojga i więcej dzieci,
• 38 tygodni – przysposobienie dziecka do lat 7,
• 65 tygodni – jedno dziecko niepełnosprawne,
• 67 tygodni – dwoje i więcej dzieci niepełnosprawnych.

Wniosek o urlop macierzyński

Po zmianie przepisów Minister Rodziny i Polityki Społecznej wydał Rozporządzenie, w sprawie wniosków dotyczących uprawnień pracowników związanych z rodzicielstwem oraz dokumentów dołączanych do takich wniosków. Tak na prawdę przepisy nie mówią nic o samym wniosku o urlop macierzyński. Mowa jest jedynie o przypadkach:

• składania wniosku przed przewidywaną datą porodu,
• rezygnacji z pozostałej części urlopu macierzyńskiego po wykorzystaniu 14 tygodni urlopu,
• rezygnacji z pozostałej części urlopu macierzyńskiego, po wykorzystaniu po porodzie co najmniej 8 tygodni tego urlopu, przez pracownicę legitymującą się orzeczeniem o niezdolności do samodzielnej egzystencji,
• przerwania urlopu z uwagi na pobyt w szpitalu albo innym zakładzie leczniczym po wykorzystaniu po porodzie co najmniej 8 tygodni tego urlopu, ze względu na stan zdrowia uniemożliwiający jej sprawowanie osobistej opieki nad dzieckiem,
• zgonu matki dziecka w trakcie urlopu macierzyńskiego,
• porzucenia dziecka przez matkę.

Wniosek o urlop rodzicielski

Co do urlopu rodzicielskiego, to w tym przypadku ustawa Kodeks pracy w sposób precyzyjny określa, w jaki sposób i kiedy należy złożyć taki wniosek.

Wspólny wniosek o urlop rodzicielski i macierzyński

Pomimo że od 26 kwietnia 2023 roku uchylono przepis mówiący o składaniu tzw. długiego wniosku, na którym znajdowała się informacja zarówno o urlopie macierzyńskim i urlopie rodzicielskim, to nie oznacza, że po zmianach takiego wspólnego wniosku nie można złożyć. Wynika to chociażby wprost z ustawy zasiłkowej.

Wniosek o urlop ojcowski

Ojcu dziecka przysługuje urlop ojcowski w wymiarze 2 tygodni, który należy wykorzystać do ukończenia przez dziecko 12 miesięcy. Przed zmianą przepisów taki urlop można było wykorzystać do ukończenia przez dziecko 24 miesięcy.

Wniosek o urlop wychowawczy

Urlop wychowawczy przysługuje rodzicom z 6 miesięcznym stażem pracy. Z urlopu można skorzystać dopóki dziecko nie ukończy 6 lat.

Wniosek o urlop opiekuńczy

Nowelizacja Kodeksu pracy wprowadziła nową kategorię urlopu nazywanego urlopem opiekuńczym. Z tego przywileju może skorzystać każdy pracownik zatrudniony na umowę o pracę. Zobaczmy komu i na jakich zasadach przysługuje taki urlop.

Wniosek o urlop z powodu siły wyższej

Nowelizacja Kodeksu pracy wprowadziła kolejne nowe rozwiązanie określane, jako zwolnienie od pracy z powodu działania siły wyższej. Zobaczmy co na ten temat mówią przepisy.

Wniosek o elastyczny czas pracy

Pojęcie elastycznego czasu pracy jest znane od wielu lat, jednak po nowelizacji kodeksu pracy z wnioskami do pracodawcy mogą występować także pracownicy, którzy posiadają dzieci do 8 roku życia. Elastyczna organizacja czasu pracy charakteryzuje się tym, że może być dostosowana do indywidualnych potrzeb pracownika. Można to zorganizować poprzez m.in.:

• pracę zdalną,
• ruchomy czas pracy,
• indywidualny rozkład czasu pracy,
• niepełny wymiar czasu pracy.

Podsumowanie

Na etapie procedowania ustawy zmieniającej Kodeks pracy pojawiała się informacja, że nowe rozwiązania są powiązane z dyrektywą Work-life balance, zwaną również dyrektywą rodzicielską. Z założenia nowe przepisy mają pomóc pogodzić rodzicom funkcje zawodowe z rodzinnymi, co jest niezwykle trudne. Niewątpliwie wiele wprowadzonych rozwiązań temu służy, chociażby wydłużone urlopy rodzicielskie czy możliwość skorzystania z elastycznego czasu pracy przez rodziców małych dzieci. W publikacji opisane zostały zmiany przepisów, które wymusiły również przeredagowanie niektórych wniosków składanych przez pracowników. Pozytywną zmianą jest umożliwienie pracownikom składania wniosków nie tylko papierowo, ale również elektronicznie. Zakres informacji podawanych we wniosku nie jest zbyt wygórowany, wystarczy podać jedynie niezbędne informacje w zależności od typu wniosku. Pracodawcy, którzy zatrudniają większą ilość pracowników na pewno posiadają u siebie wzory takich wniosków. Natomiast w mikrofirmach, które być może nie posiadają takich wzorów wniosek można przygotować samodzielnie i zamieścić w nim te informacje, o których dzisiaj napisaliśmy, a będą spełnione warunki ustawowe. Co prawda jest rozporządzenie w sprawie wniosków, ale po pierwsze nie ma w nim mowy o wszystkich wnioskach, a po drugie nie ma gotowych druków, które należałoby stosować. A to oznacza, że każda forma takiego wniosku jest dopuszczalna, pod warunkiem podania wymaganych przepisami informacji.