Obowiązki podatnika na koniec roku podatkowego 2017 (KPiR)

W poniższym artykule przedstawiamy wszystkie najważniejsze obowiązki podatnika związane z końcem roku podatkowego. Jakie ma podatnik rozliczający się poprzez prowadzenie KPiR.

Remanent na koniec roku – zasady ogólne

Co to jest remanent?

Spis z natury, zwany także remanentem, to dokument, którego obowiązek sporządzenia spoczywa na podatnikach prowadzących KPiR. Spis z natury wpływa na wyliczenie wartości kosztów za dany rok podatkowy.

Kto powinien sporządzić spis z natury?

Spis z natury powinni sporządzić wszyscy podatnicy prowadzący podatkową księgę przychodów i rozchodów, w tym także podatnicy prowadzący wyłącznie działalność usługową.

Kiedy należy sporządzić spis z natury?

Konieczność sporządzenia spisu z natury dla podatników przypada na dzień 1 stycznia, na koniec każdego roku podatkowego, na dzień rozpoczęcia działalności w ciągu roku podatkowego, a także w razie utraty prawa do zryczałtowanego opodatkowania podatkiem dochodowym, zmiany wspólnika, zmiany proporcji udziałów wspólników lub likwidacji działalności.

Dodatkowo od kwietnia 2016 r. obowiązek sporządzenia spisu z natury na dzień 1 stycznia nie dotyczy podatników, którzy sporządzili spis z natury na koniec poprzedniego roku podatkowego. Zamiast spisu z natury na dzień 1 stycznia do księgi wpisuje się spis z natury sporządzony na dzień 31 grudnia poprzedniego roku podatkowego.

W praktyce oznacza to dla podatników kontynuujących działalność mniej formalności, ponieważ za rok 2017 mają obowiązek sporządzenia tylko remanentu końcowego na dzień 31 grudnia, który jednocześnie jest remanentem wpisywanym na dzień 1 stycznia 2018 r. Nie ma potrzeby sporządzania dwóch osobnych egzemplarzy.

Przedsiębiorcy którzy mają zawieszoną działalność gospodarczą również zobowiązani są do dokonania spisu z natury na dzień 31 grudnia.

Jakiego rodzaju informacje powinny znaleźć się w spisie z natury kończącym 2017 i rozpoczynającym rok podatkowy 2018?

Spis z natury musi zawierać co najmniej następujące dane:

• imię i nazwisko właściciela (nazwę firmy),
• datę sporządzenia spisu,
• numer kolejny pozycji arkusza spisu z natury,
• szczegółowe określenie towaru i innych składników podlegający inwentaryzacji,
• jednostkę miary,
• ilość stwierdzoną w czasie spisu,
• cenę w złotych i groszach za jednostkę miary,
• wartość wynikającą z przemnożenia ilości towaru przez jego cenę jednostkową,
• łączną wartość spisu z natury,
• klauzulę „spis zakończono na pozycji…”.

Spis z natury powinien także zawierać podpisy osób go sporządzających oraz podpis właściciela przedsiębiorstwa. W skład komisji sporządzającej remanent wchodzą przynajmniej dwie osoby.

W przypadku prowadzenia jednoosobowej działalności gospodarczej drugą osobą uczestniczącą przy spisie z natury może być małżonek lub inny członek rodziny.

Jakiego rodzaju składniki majątku należy ująć w spisie z natury?

Podatnik jest zobowiązany sporządzić i wpisać do księgi spis z natury towarów handlowych, materiałów podstawowych i pomocniczych, półwyrobów, wyrobów gotowych, braków i odpadków.

W remanencie na dzień 31 grudnia ujmujemy zatem te składniki majątku, których zakup został zaksięgowany do kolumny 10 – „Zakup towarów handlowych i materiałów wg cen zakupu” w trakcie roku podatkowego, ale składniki te nie zostały sprzedane na dzień 31 grudnia.

Poniżej przykład remanentu na dzień 31 grudnia 2017 r.

Spis z natury

UWAGA

Obecnie nie ma już konieczności zmniejszania kosztów uzyskania przychodów lub zwiększania przychodów o wartość nieopłaconych wydatków na zakup towarów handlowych i materiałów ujętych w remanencie na koniec roku. Powyższe wynika z uchylania przepisów w Ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych (PIT) odnośnie korygowania wydatków nieopłaconych w terminie. W takim remanencie nie ujmujemy wartości wyposażenia i środków trwałych (ich koszt był księgowany w kolumnie „Pozostałe wydatki”).

Podatnik jest zobowiązany wycenić pozycje remanentu według następujących wartości:

• materiały i towary handlowe wycenia się według cen zakupu lub nabycia, albo według cen rynkowych z dnia sporządzenia spisu, jeżeli są one niższe od cen zakupu lub nabycia,
• półwyroby (półfabrykaty), wyroby gotowe i braki własnej produkcji wycenia się według kosztów wytworzenia,
• odpady użytkowe, które w toku działalności utraciły swoją pierwotną wartość użytkową, wycenia się według wartości wynikającej z oszacowania uwzględniającego ich przydatność do dalszego użytkowania.

Czynny płatnik VAT wycenia zakupione na fakturę VAT materiały i towary, od których przysługiwało prawo odliczenia podatku VAT, według cen netto. W pozostałych przypadkach podatnik wycenia pozycje spisu z natury według wartości brutto.

Wyceny remanentu należy dokonać w ciągu 14 dni od dnia jego sporządzenia, jeżeli remanent sporządzono na dzień 31 grudnia 2017 r., wycena powinna być dokonana najpóźniej do 14 stycznia 2018 r. Kontrola remanentowa z US nie musi być pisemnie zapowiedziana, oznacza to, że w styczniu do każdej firmy handlowej, usługowej czy produkcyjnej mogą przyjść pracownicy US i, po okazaniu legitymacji, zażądać pokazania remanentu. Spis z natury należy sporządzić przed rozpoczęciem sprzedaży w nowym roku. Zgodnie z przepisami nie możemy rozpocząć sprzedaży w nowym roku, jeśli nie spisaliśmy stanu towarów na dzień zakończenia poprzedniego roku.

Wartość remanentu na dzień 31 grudnia 2017 r. jest jednocześnie wartością remanentu na początek roku – na dzień 1 stycznia 2018 r.

Spisu z natury nie zanosimy do urzędu skarbowego, a jedynie dołączamy do innych dokumentów księgowych i przechowujemy przez 5 lat.

W jaki sposób księgować spis z natury?

Spis z natury musi być wpisany do księgi. Możliwe jest wpisanie remanentu na dzień 31 grudnia jako wielu pozycji lub jednej – pod warunkiem, że sporządzono odrębny dokument zawierający szczegółowe zestawienie (sytuacja najczęściej praktykowana przez podatników).

Obecnie spis z natury sporządzony na dzień 31 grudnia jest jednocześnie spisem z natury na początek kolejnego roku podatkowego. Nie ma obowiązku sporządzania osobnego arkusza na dzień 1 stycznia, co wynika bezpośrednio z rozporządzenia w sprawie prowadzenia KPiR.

Rozporządzenie nie wskazuje do której kolumny KPiR należy wpisywać wartość remanentu. W serwisie ifirma.pl spis z natury nie wpływa na podsumowanie wartości kolumn, strony, miesiąca czy roku, pomimo wykazania jego wartości w kolumnie 13. „Pozostałe wydatki”.

Wartość remanentu początkowego i końcowego dla danego roku ma bezpośredni wpływ na roczne zeznanie podatkowe poprzez różnice remanentowe, ponieważ odpowiednio powiększa i pomniejsza poniesione w trakcie roku koszty uzyskania przychodu.

W serwisie, remanent na dzień 31 grudnia wprowadzamy przez zakładkę Majątek ➡ Remanenty ➡ Dodaj remanent.

Natomiast remanent na dzień 1 stycznia jest automatycznie dodawany do styczniowej KPiR, jednak o wartości zerowej. Należy w zakładce Majątek ➡ Remanenty kliknąć na skrót datę 01-01-2018, a następnie na dole strony – „edytuj” i wprowadzić sumę.

W jaki sposób spis z natury wpływa na koszty podatkowe i rozliczenie roczne?

Podatnik prowadzący KPiR porównuje wartości dwóch remanentów: na początek i na koniec danego roku podatkowego.

Jeżeli wartość spisu z natury na koniec roku jest wyższa od wartości spisu z natury na początek roku, wówczas o tę różnicę koszty uzyskania przychodu zostaną zmniejszone.

Jeżeli wartość spisu z natury na koniec roku jest niższa od wartości spisu z natury na początek roku, wówczas o tę różnicę koszty uzyskania przychodu zostaną zwiększone.

Zamknięcie KPiR na koniec roku

Oprócz sporządzenia remanentu, po zakończeniu roku podatkowego i zakończeniu wszystkich zapisów księgowych, należy zamknąć również KPIR. Zamknięcie polega na podsumowaniu zapisów księgi z uwzględnieniem remanentów początkowego i końcowego danego roku. Następnie, na tej podstawie wyliczamy dochód, który jest przenoszony do zeznania rocznego.

Podsumowanie księgi powinno być osobną stroną księgi podatkowej. Po wydrukowaniu KPIR należy dołączyć podsumowanie do wydruku, a następnie ją zbroszurować. Obowiązek zbroszurowania księgi oraz ponumerowania kolejnych kart wynika z § 9 rozporządzenia, chociaż w 2016 r. uchylono zapis mówiący o konieczności wydrukowania KPiR po zakończeniu miesiąca (§ 31. ust. 2).

Zestawienie z uwzględnieniem remanentów jest dostępne w serwisie ifirma.pl w zakładce Ewidencje, na dole strony przycisk „wygeneruj zestawienie”. W okresie należy podać od 1 stycznia 2017 do 31 grudnia 2017 oraz zaznaczyć opcję „uwzględniaj wartość remanentów”, wpisać wartości i kliknąć na przycisk „wygeneruj”.

Zestawienie należy wydrukować i przechowywać wraz z pozostałymi dokumentami księgowymi.

Roczne informacje składane do urzędów oraz zeznania roczne

Zakład Ubezpieczeń Społecznych

Do 31 stycznia 2018 r. niektórzy płatnicy składek na ubezpieczenie wypadkowe mają obowiązek wypełnić i przesłać do ZUS informacje ZUS IWA.

Informację ZUS IWA za 2017 r. ma obowiązek wypełnić i przesłać do ZUS płatnik składek, który spełnił łącznie następujące warunki:

• był zgłoszony w ZUS jako płatnik składek na ubezpieczenie wypadkowe nieprzerwanie od 1 stycznia do 31 grudnia 2017 r. oraz przez co najmniej jeden dzień stycznia 2018 r.,
• w roku podatkowym, którego dotyczy ZUS IWA (2017), zgłaszał do ubezpieczenia wypadkowego co najmniej 10 ubezpieczonych,
• na 31 grudnia 2017 r. jest wpisany do rejestru podmiotów gospodarki narodowej, zwanego dalej „rejestrem REGON”.

Jeżeli płatnik składek nie spełni chociaż jednego z tych warunków, nie wysyła do ZUS informacji ZUS IWA za 2017 r.

Składki ZUS – terminy zapłaty

Przedsiębiorcy zatrudniający pracowników opłacają składki za grudzień 2017 do 15 stycznia 2018 r.

Przedsiębiorcy, którzy nie zatrudniają pracowników opłacają składki ZUS nie później, niż do 10 stycznia 2018 r.

Urząd skarbowy

Przedsiębiorcy prowadzący KPIR powinni rozliczyć się z dochodów lub straty z działalności do 30 kwietnia 2018 r.

Data złożenia zeznania nie musi pokrywać się z datą zapłacenia podatku, jednak obie czynności nie mogą zostać dokonanie później, niż 30 kwietnia 2018 r

Inne obowiązki i prawa

Do 20 stycznia 2018 r. należy wpłacić zaliczkę na podatek dochodowy za grudzień lub IV kwartał, chyba że wcześniej zostanie złożona deklaracja roczna. Czynni płatnicy VAT składają deklarację VAT-7 za grudzień 2017 nie później, niż do 25. stycznia, podobnie jak podatnicy składający VAT-7K za IV kwartał.

Do 20 stycznia 2018 podatnicy planujący zmienić metodę opodatkowania (z podatku na zasadach ogólnych na podatek liniowy lub odwrotnie) powinni zawiadomić swój urząd skarbowy poprzez aktualizację wniosku CEIDG-1. Jeżeli nie złożą zawiadomienia, urząd przyjmie, że podatnik w kolejnym roku będzie rozliczał się z dochodów z działalności na dotychczasowych zasadach.

Do 20 lutego 2018 podatnicy planujący zmienić tryb rozliczania się z podatku dochodowego (z miesięcznych na kwartalnie lub z kwartalnych na miesięczne) powinni zawiadomić swój urząd skarbowy o zmianie trybu również za pomocą aktualizacji wniosku CEIDG-1. W przeciwnym przypadku urząd skarbowy przyjmie, że podatnik będzie kontynuował rozliczenie na dotychczasowych zasadach.

Przedsiębiorcy zatrudniający pracowników

Przedsiębiorca, zatrudniający pracowników na podstawie umowy o pracę, umowy o pracę nakładczą, umowy zlecenia lub umowy o dzieło powinien złożyć do urzędów skarbowych deklaracje roczne: PIT-4R, PIT-8AR oraz PIT-11.

PIT-4R za 2017 r. składamy do urzędu skarbowego , do którego wpłacane były w trakcie roku zaliczki na podatek dochodowy z działalności oraz zaliczki na podatek dochodowy za pracowników, nie później niż 31 stycznia 2018 r. Kopię wysłanego do urzędu PIT-4R podatnik przechowuje u siebie. W przypadku zmiany właściwości US dla podatku dochodowego w trakcie raku, deklaracje PIT 4R składamy do urzędu skarbowego zgodnego z miejscem zamieszkania na dzień 31 grudnia 2017 r.

PIT-8AR za 2017 r. informacja o wysokości odprowadzonego zryczałtowanego podatku dochodowego od wynagrodzeń do 200 zł brutto – deklaracje składamy nie później niż do 31 stycznia 2018 r. do urzędu skarbowego, do którego wpłacane były w trakcie roku zaliczki na podatek dochodowy z działalności oraz zaliczki na podatek dochodowy za pracowników przy umowach zlecenie oraz o dzieło do kwoty 200 zł brutto. Kopię wysłanego do urzędu PIT-8R podatnik przechowuje u siebie.

UWAGA – Zmiana terminów składania PIT-11

Od 2017 r. PIT-11 w formie papierowej mogą składać wyłącznie firmy zatrudniające nie więcej niż 5 pracowników. Deklaracje PIT-11 w formie papierowej trzeba złożyć do końca stycznia 2018 r. do urzędu skarbowego, w którym rozlicza się pracownik. Pozostałe firmy muszą złożyć PIT-11 w formie elektronicznej do końca lutego 2018 r. Aby wysłać PIT-11 elektronicznie z serwisu ifirma.pl, konieczne jest wcześniejsze złożenie przez właściciela firmy w US upoważnień UPL-1, które pozwalają na podpisywanie e-deklaracji pracownikom serwisu ifirma.pl.

Oprócz przekazania PIT-11 do US drugi egzemplarz należy dostarczyć pracownikowi. Można to zrobić osobiście lub listem poleconym za potwierdzeniem odbioru. Termin przekazania PIT-11 pracownikowi nie uległ zmianie – niezależnie od formy przekazania jest to ostatni dzień lutego.

Trzeci egzemplarz PIT-11 przedsiębiorca przechowuje w aktach osobowych pracownika.