Ochronna opinia zabezpieczająca

Klauzula przeciwko unikaniu opodatkowania

Zanim jednak przejdziemy do opinii zabezpieczającej, należy nakreślić czym jest klauzula przeciwko unikaniu opodatkowania.

Klauzulą przeciwko unikaniu opodatkowania możemy nazwać decyzję wydawaną przez Krajową Administrację Skarbową (KAS) stwierdzającą, że przedsiębiorca celowo unika opodatkowania.

Znajduje ona zastosowanie do czynności dokonanej głównie w celu osiągnięcia korzyści podatkowej lub gdy jednym z głównych celów było osiągnięcie takiej korzyści, jeżeli korzyść ta jest sprzeczna z przedmiotem lub celem ustawy podatkowej lub jej przepisu. Czyli gdy pewne działania są wykonywane sztucznie, tylko po to, aby uzyskać korzyść podatkową (uniknąć opodatkowania), przy czym gdyby nie ta korzyść, to przedsiębiorca nie podejmowałby takich działań, ponieważ z punktu widzenia biznesowego takie działanie nie jest rozsądne (racjonalne) i nie jest ekonomicznie uzasadnione.

Szef KAS oceniając, czy sposób działania był sztuczny, bierze pod uwagę m.in.:

• nieuzasadnione dzielenie operacji,
• angażowanie podmiotów pośredniczących mimo braku uzasadnienia ekonomicznego lub gospodarczego,
• elementy prowadzące do uzyskania stanu identycznego lub zbliżonego do stanu istniejącego przed dokonaniem czynności,
• elementy wzajemnie się znoszące lub kompensujące,
• ryzyko gospodarcze przewyższające spodziewane korzyści inne niż podatkowe w takim stopniu, że należy uznać, że działający rozsądnie podmiot nie wybrałby tego sposobu działania,
• sytuacje, w których osiągnięta korzyść podatkowa nie ma odzwierciedlenia w poniesionym przez podmiot ryzyku gospodarczym lub jego przepływach pieniężnych,
• wystąpienie zysku przed opodatkowaniem, który jest nieznaczny w porównaniu do korzyści podatkowej nie wynikającej bezpośrednio z rzeczywiście poniesionej ekonomicznej straty,
• angażowanie podmiotu, który nie prowadzi rzeczywistej działalności gospodarczej lub nie pełni istotnej funkcji ekonomicznej, lub który posiada siedzibę lub miejsce zamieszkania w kraju lub na terytorium stosującym szkodliwą konkurencję podatkową.

Jeżeli na daną osobę zostanie nałożona taka klauzula przeciwko unikaniu opodatkowania, będzie ona zobowiązana do zapłaty podatku w takiej wysokości, w jakiej powinna by zapłacić, jeśliby nie dokonywała tych “sztucznych” czynności. Wysokość tego podatku określa wtedy KAS.

Klauzula przeciw unikaniu opodatkowania niesie więc ryzyko, że dane zachowanie zostanie zakwestionowane. I tu właśnie na ratunek może przyjść opinia zabezpieczająca, ponieważ klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania nie stosuje się do podmiotu, który uzyskał opinię zabezpieczającą – w zakresie objętym opinią, do dnia doręczenia uchylenia lub zmiany opinii zabezpieczającej. Ponadto, klazuli nie stosuje się także:

• do podmiotu który zawarł porozumienie podatkowe – w zakresie objęty tym porozumieniem,
• do podatku od towarów i usług oraz do opłat i niepodatkowych należności budżetowych.

Szczegółowe warunki stosowania klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania zostały określone w dziale IIIA Ordynacji podatkowej.

Opinia zabezpieczająca

Przedsiębiorca posiadający opinię zabezpieczającą jest chroniony przed “oskarżeniem” ze strony administracji podatkowej o unikanie opodatkowania, a tym samym – nałożeniem kar podatkowych i wysokich podatków.

Wniosek o wydanie opinii może dotyczyć czynności planowanej, rozpoczętej lub dokonanej i powinien zawierać m.in.:

• dane identyfikujące wnioskodawcę,
• wskazanie podmiotów dokonujących czynności,
• wyczerpujący opis czynności wraz ze wskazaniem powiązań, o których mowa w przepisach dot. cen transferowych, występujących pomiędzy podmiotami,
• Numer Schematu Podatkowego (NSP) w rozumieniu przepisów o MDR, odnoszący się do uzgodnienia albo wyjaśnienie, z jakich powodów faktycznych lub prawnych uzgodnienie nie podlegało zgłoszeniu celem nadania NSP,
• wskazanie celów, których realizacji czynność ma służyć,
• wskazanie ekonomicznego lub gospodarczego uzasadnienia czynności,
• określenie skutków podatkowych, w tym korzyści podatkowych, będących rezultatem czynności objętych wnioskiem,
• wskazanie innych korzyści podatkowych, niepodlegających ocenie określonej w ramach opinii zabezpieczającej, których osiągnięcie uzależnione jest choćby pośrednio od dokonania czynności,
• wskazanie innych czynności planowanych, rozpoczętych lub dokonanych, od których choćby pośrednio uzależnione jest osiągnięcie korzyści podatkowych,
• przedstawienie własnego stanowiska w sprawie.

Wniosek o wydanie opinii podlega opłacie w wysokości 20.000 zł! Należy jej dokonać w ciągu 7 dni od złożenia wniosku na rachunek bankowy Ministerstwa Finansów:

• Nazwa posiadacza rachunku: Ministerstwo Finansów Departament Finansów i Księgowości 00-916 Warszawa, ul. Świętokrzyska 12.
• Nazwa banku: Narodowy Bank Polski O/O Warszawa,
• Nr rachunku bankowego 10 1010 1010 0038 2522 3100 0000

Na rozstrzygnięcie szef KAS ma maksymalnie sześć miesięcy od dnia złożenia wniosku.

Jeżeli z przedstawionych we wniosku okoliczności wynika, że ​​do korzyści podatkowych wynikających z tych czynności nie mają zastosowania przepisy o unikaniu opodatkowania, szef KAS wydaje opinię zabezpieczającą. Jeśli zaś szef KAS stwierdzi, że podejmowane czynności mają na celu wyłącznie uzyskanie korzyści podatkowej (uniknięcie lub drastycznie zmniejszenie opodatkowania) odmówi wydania opinii zabezpieczającej. Na wydaną decyzję można wnieść skargę do sądu.

Szczegółowe regulacje w zakresie opinii zabezpieczającej zawiera rozdział 4 Ordynacji Podatkowej.

Przykładowe Informacje o wydaniu opinii zabezpieczającej

Poniżej podajemy losowo wybrane sprawy, w których szef KAS wydał opinie zabezpieczające:

• planowane połączenie transgraniczne, sygn: DKP2.8011.20.2019
• wdrożenie procedury mającej na celu dokonanie zwrotu dopłat, sygn: DKP3.8011.18.2019
• obniżenie stawek amortyzacyjnych poszczególnych środków trwałych oraz ich ewentualne późniejsze podwyższenie, sygn. DKP3.8011.17.2020
• nabycie przez spółkę własnych akcji w celu ich nieodpłatnego umorzenia, sygn. DKP1.8011.33.2021

Podsumowując, posiadając opinię zabezpieczającą, przedsiębiorca ma gwarancję, że objęte nią zdarzenie nie będzie podlegało zakwestionowaniu w drodze klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania. Jednak ze względu na wysoki koszt wniosku (20.000 zł) nie jest ona szeroko dostępna dla np. jednoosobowych działalności gospodarczej – małe firmy zawsze mogą posiłkować się indywidualną interpretacją podatkową, której koszt to 40 zł.