Oferta w handlu elektronicznym

Oferta w handlu elektronicznym – obejrzyj materiał video i dowiedz się więcej!

W poniższym artykule wyjaśnimy czym jest oferta w elektroniczna i na czym polega składanie i przyjmowanie ofert w handlu elektronicznym, czyli e-commerce.

Handel elektroniczny – czym jest?

Handel elektroniczny, inaczej e-commerce, to rodzaj handlu (działalności) polegający na obrocie, czyli kupowaniu oraz sprzedawaniu towarów i usług przez Internet. W jednym z naszych artykułów wyjaśniliśmy, że handel elektroniczny może być prowadzony w całości online, np. handel e-bookami. Innym sposobem jest dokonanie wyboru produktu i płatności za niego za pomocą sieci, natomiast sama dostawa jest realizowana tradycyjnie. Za pomocą e-commerce można sprzedawać zarówno dobra fizyczne, jak i dobra cyfrowe i usługi.

Więcej na ten temat przeczytasz tutaj.

Pojęcie oferty a przepisy prawa cywilnego

Oferta jest jednym ze sposobów zawarcia umowy, który polega na wzajemnej wymianie oświadczeń woli stron: propozycji zawarcia umowy (oferta) i akceptacji tej propozycji, czyli jej przyjęcia. Z propozycją występuje oferent, który składa ofertę, czyli proponuje zawarcie umowy drugiej stronie, zwanej oblatem.

Zgodnie z przepisem art. 66 Kodeksu cywilnego:

• Oświadczenie drugiej stronie woli zawarcia umowy stanowi ofertę, jeżeli określa istotne postanowienia tej umowy [por. § 1];
• Jeżeli oferent nie oznaczył w ofercie terminu, w ciągu którego oczekiwać będzie odpowiedzi, oferta złożona w obecności drugiej strony albo za pomocą środka bezpośredniego porozumiewania się na odległość przestaje wiązać, gdy nie zostanie przyjęta niezwłocznie; złożona w inny sposób przestaje wiązać z upływem czasu, w którym składający ofertę mógł w zwykłym toku czynności otrzymać odpowiedź wysłaną bez nieuzasadnionego opóźnienia [por. § 2].

Umowa to dwustronny stosunek cywilnoprawny polegający na zgodnych oświadczeniach woli zmierzających do wywołania skutków prawnych określonej treści. Przepisy kodeksu cywilnego regulują zawarcie umowy m.in. przez:

• przyjęcie oferty;
• w wyniku przetargu;
• negocjacje, zwane też rokowaniami.

Powyższe sposoby wzajemnie się nie wyłączają, albowiem w procesie zawarcia umowy stosuje się niekiedy przemiennie metody negocjowania lub składania oferty. Złożenie oferty nieprzyjętej przez adresata może spowodować rozpoczęcie negocjacji. Można spotkać sytuacje odwrotne, kiedy po okresie prowadzenia negocjacji jedna ze stron występuje z ofertą, a druga ją przyjmuje. Z kolei przetarg czasami nie kończy się zawarciem umowy i strony przechodzą na metodę negocjacyjną.

Pojęcie oferty w handlu elektronicznym a przepisy prawa cywilnego

Uwagi ogólne

Przepis art. 66(1) Kodeksu cywilnego reguluje oferty w postaci elektronicznej na stronach internetowych, skierowanych do nieograniczonego kręgu osób, gdzie przedsiębiorcy reklamują towary i usługi, posługując się zazwyczaj zarówno tekstowym, jak i graficznym lub muzycznym sposobem prezentacji. W większości są to prospekty, katalogi, reklamy oraz zaproszenia do transakcji i zakupów dostępnych na indywidualne zamówienie odbiorcy.

Przepis ten reguluje dwie odmienne kwestie, których elementem wspólnym jest odnoszenie się do zawierania umów za pomocą środków komunikacji elektronicznej, tj.:

• przesłanka związania ofertą w postaci elektronicznej składaną przez podmiot prawa cywilnego w ofertowym trybie kontraktowania;
• nałożenie licznych obowiązków informacyjnych na przedsiębiorcę zawierającego umowę przy użyciu środków komunikacji elektronicznej.

Związanie z ofertą złożoną w formie elektronicznej

Przepis art. 66(1) § 1 Kodeksu cywilnego stanowi, że Oferta złożona w postaci elektronicznej wiąże składającego, jeżeli druga strona niezwłocznie potwierdzi jej otrzymanie.

Z powyższego przepisu wynika, że warunkiem związania ofertą jest jej niezwłoczne potwierdzenie, które powinno nastąpić niezwłocznie. Terminem początkowym jest złożenie oświadczenia zawierającego ofertę, tj. zgodnie z art. 61 § 2 wprowadzenie oferty do środka komunikacji elektronicznej tak, aby adresat miał możliwość zapoznać się z jej treścią. Oferta nie wiąże oferenta do momentu jej potwierdzenia. Potwierdzenie niezwłocznie wywołuje skutek prawny w postaci związania ofertą. Termin związania ofertą może wynikać z jej treści lub z regulacji art. 66 § 2. Bezskuteczny upływ terminu do potwierdzenia powoduje, że nie powstaje stan związania ofertą.

Obowiązek informacyjny spoczywający na przedsiębiorcy

Na przedsiębiorcach spoczywa dodatkowy obowiązek informacyjny, oznacza to, że przedsiębiorcy zobowiązani są do złożenia w formie elektronicznej oferty, zaproszenia do negocjacji, złożenia ofert albo zawarcia umowy w inny sposób [por. art. 66(1) § 2 i 3 Kodeksu cywilnego].

W szczególności wskazać należy, że przedsiębiorca składający ofertę w postaci elektronicznej jest obowiązany przed zawarciem umowy poinformować drugą stronę w sposób jednoznaczny i zrozumiały o:

• czynnościach technicznych składających się na procedurę zawarcia umowy;
• skutkach prawnych potwierdzenia przez drugą stronę otrzymania oferty;
• zasadach i sposobach utrwalania, zabezpieczania i udostępniania przez przedsiębiorcę drugiej stronie treści zawieranej umowy;
• metodach i środkach technicznych służących wykrywaniu i korygowaniu błędów we wprowadzanych danych, które jest obowiązany udostępnić drugiej stronie;
• językach, w których umowa może być zawarta;
• kodeksach etycznych, które stosuje, oraz o ich dostępności w postaci elektronicznej [por. art. 66(1) § 2 Kodeksu cywilnego].

Warto również zauważyć, że przepisy nie regulują formy czy środków komunikacji, za pomocą których należy przekazać informacje – co do zasady wyrażane są one w postaci tekstowej. Głównym warunkiem jest to, aby przedsiębiorca udzielił informacji w sposób jednoznaczny i zrozumiały. Wymóg ten oznacza, że adresat komunikatu może w łatwy sposób, tj. bez potrzeby dokonywania skomplikowanej wykładni, pojąć treść informacji oraz ustalić jedno znaczenie przekazu, przy czym musi ono mieć taki sam sens jak przypisany mu przez nadawcę. Co więcej, przedsiębiorca zobowiązany jest do przekazania informacji adresatowi przed zawarciem umowy.

W przypadku, gdy adresatem oświadczenia w postaci elektronicznej inicjującego procedurę kontraktowania jest konsument zawierający umowę na odległość, mogą dodatkowo znaleźć zastosowanie m.in. przepisy ustawy z dnia 30 maja 2014 r. o prawach konsumenta, która wprowadzająca szerszy reżim ochronny, na który składają się przede wszystkim także liczne przedkontraktowe obowiązki informacyjne przedsiębiorców oraz prawo odstąpienia od umowy przysługujące konsumentom.

Więcej na ten temat znajdziesz w tym artykule, w którym szeroko omawiamy kwestię zawierania umów przez Internet.

Naruszenie przez przedsiębiorcę obowiązków informacyjnych przed zawarciem umowy

Przepisy prawa dotyczące oferty elektronicznej handlowej nie przewidują szczególnej sankcji za naruszenie przez przedsiębiorcę przedkontraktowych obowiązków informacyjnych, w konsekwencji zastosowanie znajdą ogólne przepisy prawa cywilnego. Nieudzielenie informacji lub uczynienie tego w sposób nieprawidłowy nie powoduje nieważności umowy 1153 . Niewykonanie lub nienależyte wykonanie obowiązków informacyjnych rodzi odpowiedzialność odszkodowawczą o charakterze deliktowym [por. art. 415 Kodeksu cywilnego].

W przypadku braku zawarcia umowy dopuszczalne jest domaganie się przez adresata informacji odszkodowania w granicach ujemnego interesu umownego. Z kolei w sytuacji dojścia umowy do skutku teoretycznie możliwe jest dochodzenie naprawienia szkody w szerszym zakresie, jednak w doktrynie podkreśla się, że będzie trudne do udowodnienia istnienie związku przyczynowego pomiędzy naruszeniem ustawowego obowiązku informacyjnego a szkodą.

W razie zawarcia umowy nieudzielenie informacji lub uczynienie tego w nienależyty sposób przez przedsiębiorcę może ułatwić drugiej stronie jej unieważnienie (wzruszenie) z powodu wady oświadczenia woli w postaci błędu [por. art. 84 Kodeksu cywilnego].

Podsumowanie

Ustawodawca w przepisach prawa cywilnego ograniczył zakres stosowania przepisu art. 66(1) Kodeksu cywilnego do umów, które nie są zawierane za pomocą poczty elektronicznej albo podobnych środków indywidualnego porozumiewania się na odległość. Tym samym ofertą elektroniczną jest takie oświadczenie woli, które przekazane zostało za pomocą narzędzi czy systemów elektronicznych. Należy pamiętać, że oferta złożona w postaci elektronicznej wiąże składającego, jeżeli druga strona niezwłocznie potwierdzi jej otrzymanie.

Jeśli chcesz wiedzieć więcej na temat umowy zawartej na odległość i możliwości odstąpienia od niej, przejdź do tego artykułu.

Źródła:

1. P. Nazaruk [w:] Kodeks cywilny. Komentarz aktualizowany, red. J. Ciszewski, LEX/el. 2022, art. 66.
2. M. Maciejewska-Szałas [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. M. Balwicka-Szczyrba, A. Sylwestrzak, Warszawa 2022, art. 66(1).