Działalność gospodarcza na emeryturze a składki ZUS i zwolnienie z podatku

Przejście na emeryturę nie oznacza od razu rezygnacji z aktywności zawodowej. Można w dalszym ciągu pracować na etacie, ale nic nie stoi na przeszkodzie, żeby kontynuować lub otworzyć działalność gospodarczą. Jeśli przyszły emeryt nie zawnioskuje po osiągnięciu wieku emerytalnego od razu o wypłatę emerytury, to może jeszcze skorzystać z ulgi dla seniora. W dzisiejszej publikacji omówimy zagadnienia związane z pobieraniem emerytury i prowadzeniem działalności gospodarczej sezonowo, ale nie tylko, zapraszamy do lektury.

Własna działalność gospodarcza na emeryturze

Jeżeli chodzi o prowadzenie działalności gospodarczej, to nie ma ograniczeń wiekowych, przejście na emeryturę nie pozbawia prawa do kontynuowania prowadzenia firmy. Może się też okazać, że dopiero po przejściu na emeryturę zapada decyzja o zarejestrowaniu działalności. Zanim jednak zapadną takie decyzje, warto wiedzieć, na co należy zwrócić uwagę jeszcze przed podjęciem ostatecznej decyzji. Wysokość emerytury nie w każdym przypadku będzie wystarczająca, żeby zapewnić dobre warunki życia a dodatkowe środki zawsze są mile widziane. Dlatego wiele osób w wieku emerytalnym pozostaje czynnych zawodowo. Jednak w takich przypadkach nie można zapominać o obowiązkach podatkowych i składkowych.

Składki ZUS emeryta

Po nabyciu uprawnień emerytalnych tj. po osiągnięciu 65 lat przez mężczyzn i 60 lat przez kobiety, nabywane jest prawo do emerytury i można złożyć wniosek o jej wypłatę, w takim przypadku rejestracja działalności gospodarczej w CEIDG lub jej kontynuowanie, zmienia nieco obowiązki związane z opłacaniem składek ZUS.

Jak z tego wynika emeryt prowadzący działalność gospodarczą może w niektórych przypadkach nie płacić w ogóle składek do ZUS a jeśli już, to tylko składkę zdrowotną.

Ile może dorobić emeryt?

Po osiągnięciu ustawowego wieku emerytalnego nie ma żadnych ograniczeń co do wysokości uzyskiwanych przychodów, czy to w działalności gospodarczej, czy będąc zatrudnionym na etacie lub umowę cywilnoprawną. Takie ograniczenia obowiązują jedynie osoby, które przeszły na tzw. wcześniejszą emeryturę. W takim przypadku emerytura może zostać zmniejszona, a nawet zawieszona. Brane są pod uwagę dwa progi zarobkowe:

• 70% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia – emerytura jest ograniczana,
• 130% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia – emerytura jest zawieszana.

Ulga dla seniora

Przepisy pozwalają na zwolnienie z opłacania podatku dochodowego pracujących seniorów, ale pod pewnymi warunkami, o których jest mowa w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Ulga dla seniora za część roku

Wątpliwości może budzić prawo do ulgi dla seniora, jeśli obejmuje tylko część roku. Jednak w takim przypadku nie powinno być wątpliwości, że można z tego przywileju skorzystać również wtedy, gdy osoba uprawniona przepracowała kilka miesięcy w roku po nabyciu uprawnień emerytalnych a pozostała część roku była na emeryturze.

Przykład 1

Pan Jacek osiągnął wiek emerytalny w miesiącu maju 2023 roku, jednak kontynuował zatrudnienie na umowę o pracę i na emeryturę przeszedł dopiero od 1 stycznia 2024 r. W takim przypadku dochody uzyskane od dnia urodzin do końca roku będą korzystały ze zwolnienia od podatku PIT. W takim przypadku pracodawca nie pobiera podatku dochodowego od przychodów osiągniętych od dnia urodzin do końca roku, chyba że pan Jacek chce sam rozliczyć ulgę w zeznaniu rocznym. W tym drugim przypadku w informacji PIT-11 powinny zostać wykazane odrębnie przychody do dnia poprzedzającego dzień urodzin i od dnia urodzin.

Przychody wykazuje się w części G PIT-11 w wierszu 1 – do dnia poprzedzającego dzień urodzin:

Przychody wykazane w części G PIT-11 w wierszu 3 – od dnia urodzin:

O możliwości skorzystania ze zwolnienia przedmiotowego mowa jest m.in. w interpretacji nr 0115-KDIT2.4011.316.2022.1.HD z dnia 10.06.2022 r. W tej interpretacji Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej (KIS) przyznał, że ulga przysługuje za przepracowaną część roku. W innej interpretacji nr 0115-KDIT2.4011.81.2023.2.HD z dnia 23 marca 2023 r. opisana została sytuacja, w której chodziło o ustalenie, czy wypłata wynagrodzenia, ekwiwalentu za urlop i odprawy emerytalnej w miesiącu, za który została wypłacona emerytura wstecznie. Podane są konkretne daty:

• 9 lipca – osiągnięcie powszechnego wieku emerytalnego,
• 11 lipca – rozwiązanie umowy o pracę i wypłata należnych świadczeń,
• 12 lipca – złożenie wniosku do ZUS o emeryturę,
• 3 sierpnia wypłata pierwszego świadczenia emerytalnego z wyrównaniem od miesiąca lipca.

Dyrektor KIS zgodził się ze stanowiskiem wnioskodawcy, że wypłacone 11 lipca, po osiągnięciu wieku emerytalnego, należności mogą korzystać ze zwolnienia od podatku PIT, z uwagi na fakt, że ich wypłata nastąpiła przed wypłatą pierwszej emerytury dnia 3 sierpnia.

Czy emeryt prowadzący działalność sezonowo musi zrezygnować z pobierania emerytury za cały rok, by korzystać ze zwolnienia podatkowego?

Odnosząc się do pytania, czy emeryt prowadzący działalność sezonową musi zrezygnować z pobierania emerytury przez cały rok, by skorzystać z ulgi dla seniora, odpowiadamy, że nie musi. Przy czym ulga będzie przysługiwała tylko w stosunku do osiągniętych przychodów w okresie, w którym przedsiębiorca nabył już prawo do emerytury.

Przykład 2

Pan Ignacy prowadzi działalność sezonową w miesiącach maj-październik. W miesiącu lipcu nabył prawo do emerytury, na którą przeszedł od listopada. W takim przypadku przychody miesięcy: lipiec, sierpień, wrzesień i październik będą mogły skorzystać z ulgi dla seniora do wysokości limitu 85.528 zł.

Podsumowanie

W dzisiejszej publikacji omówiony został temat ulgi dla pracującego seniora. Konkretnie chodziło o ustalenie, czy emeryt prowadzący działalność gospodarczą sezonowo może skorzystać z ulgi pomimo pobierania emerytury przez część roku.

Senior, który osiągnie powszechny wiek emerytalny, może bez ograniczeń dorabiać do emerytury.

Przy działalności gospodarczej na emeryturze nie trzeba opłacać składek społecznych, jedynie obowiązkowa jest składka zdrowotna z pewnymi ustawowymi wyjątkami. Jest to jednak fakultatywne, senior może dobrowolnie zdecydować się na opłacanie składki: emerytalnej, rentowej i wypadkowej. Nie ma jednak możliwości opłacania składki na ubezpieczenie chorobowe. Zwolnienie z opłacania składek społecznych na emeryturze znacznie obniża koszty prowadzenia działalności gospodarczej.

Przepisy nie wypowiadają się wprost na temat możliwości skorzystania z ulgi dla seniora przy działalności sezonowej. Jednak zgodnie ze stanowiskiem organów podatkowych w przywołanych interpretacjach podatkowych, nie ma znaczenia, czy podmiot był uprawniony do ulgi przez cały rok, czy tylko przez jego część. Należy więc domniemywać, że taka sama zasada będzie dotyczyła również działalności gospodarczej prowadzonej sezonowo.

Kluczowe będzie w takich przypadkach prawidłowe przyporządkowanie przychodów do poszczególnych okresów – do dnia poprzedzającego dzień urodzin i od dnia urodzin. W przypadku działalności gospodarczej sam przedsiębiorca musi prawidłowo wykazać kwoty przychodów i dokonać rozliczenia w składanym zeznaniu rocznym. Będą to przychody uzyskane od dnia urodzin do dnia, w którym przedsiębiorca zacznie pobierać emeryturę.

Stan prawny na dzień: 11.10.2024 r.