Podatek od spadków i darowizn – podstawowe zasady

Obowiązek zapłaty podatku od spadków i darowizn dotyczy wszystkie osoby, które nabyły majątek – w formie spadku lub darowizny. Jakie zasady związane są z tym podatkiem oraz jakie posiada on stawki? Czy istnieje kwota wolna od tego podatku i jakiej jest wysokości? Wszystkie podstawowe zasady znajdziecie poniżej.

Podatek od spadków i darowizn – czego dotyczy?

Zgodnie z Ustawą z dnia 28.07.1983 r. o podatku od spadków i darowizn, opodatkowaniu podlega nabycie przez osoby fizyczne: rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej, tytułem:

• Dziedziczenia, zapisu zwykłego, dalszego zapisu, zapisu windykacyjnego, polecenia testamentowego,
• Darowizny, polecenia darczyńcy,
• Zasiedzenia,
• Nieodpłatnego zniesienia współwłasności,
• Zachowku, jeżeli uprawniony nie uzyskał go w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny lub w drodze dziedziczenia albo w postaci zapisu,
• Nieodpłatnej: renty, użytkowania oraz służebności.

Dodatkowo pod jurysdykcję ustawy podlega nabycie praw do wkładu oszczędnościowego, na podstawie dyspozycji wkładem na wypadek śmierci oraz nabycie jednostek uczestnictwa na podstawie dyspozycji uczestnika funduszu inwestycyjnego otwartego albo specjalistycznego funduszu inwestycyjnego otwartego na wypadek jego śmierci.

Stawka podatku od spadków i darowizn

Ustalając wysokość podatku do zapłacenia, bierzemy pod uwagę tzw. czystą wartość nabytych rzeczy albo praw. Oznacza to, że przed opodatkowaniem z wartości spadku lub darowizny potrącane są długi i ciężary, i dopiero na tej podstawie wyliczany jest podatek.

Stawka podatku od spadków i darowizn uzależniona jest od grupy podatkowej nabywcy – grupy są ustalane trójstopniowo; i tak do:

• I grupy należą małżonek, zstępni, wstępni, pasierb, zięć, synowa, rodzeństwo, ojczym, macocha, teściowie,
• II grupy należą zstępni rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, zstępni i małżonkowie pasierbów, małżonkowie rodzeństwa, rodzeństwo małżonków, małżonkowie rodzeństwa małżonków, małżonkowie innych zstępnych,
• III grupy należą pozostali nabywcy.

Kwota wolna w podatku od spadków i darowizn

Podatek od spadków i darowizn nie zawsze jest obligatoryjny – przepisy przewidują bowiem wartość wolną od opodatkowania, której wartość również będzie zależna od grupy podatkowej. Obecnie wynosi ona:

• 9.637,00 zł dla I grupy,
• 7.276,00 zł dla II grupy,
• 4.902,00 zł dla III grupy.

Uwaga! Jeśli nabycie od danej osoby wystąpiło więcej niż raz, trzeba sprawdzić w jakim okresie zostały one dokonane. Co do zasady sumuje się wartość nabyć od danej osoby z ostatnich 5 lat poprzedzających rok dokonania pierwszego nabycia.

W przypadku I grupy podatkowej zwolnienie z podatku można uzyskać nawet wtedy, gdy jego wartość przekracza kwotę wolną – w tym celu konieczne jest złożenie odpowiedniej deklaracji do urzędu skarbowego.

Uwaga! Ustawa przewiduje także szczególne wyłączenia z podatku od spadków i darowizn, wymienione głównie w art. 3 i 4 ustawy.