Pracownik zatrudniony na kilka umów, czyli zbieg tytułów ubezpieczeń u pracownika

Pracodawcy po zatrudnieniu pracownika mogą mieć wątpliwości, jakie składki należy opłacać. Często pracownik ma jeszcze inne tytuły do ubezpieczeń, np. jest zatrudniony u innego podmiotu. Oznacza to, że u danego pracownika nastąpił zbieg tytułów ubezpieczeń. W takim przypadku należy ustalić, z którego tytułu składki będą obowiązkowe a z którego dobrowolne.

Najczęściej spotykane przypadki zbiegów tytułów do ubezpieczeń

Umowa zlecenie ze studentem

Często pracodawcy decydują się na zatrudnienie na umowę zlecenie studenta, bo pozwala to zaoszczędzić na kosztach związanych z opłacaniem składek ZUS.

Od umowy zlecenie ze studentem należy opłacać składki, jeśli ukończy on 26 lat. Uczeń lub student, który nie ukończył 26 roku życia, przy zawieraniu umowy zlecenie, nie podlega zgłoszeniu do ubezpieczeń społecznych i zdrowotnych. Nawet mimo chęci ze strony zleceniobiorcy nie może on podlegać do ubezpieczeń. Z takiej umowy będzie odprowadzana tylko zaliczka na podatek.

Zleceniodawca nie zgłasza zleceniobiorcy do ZUS i nie opłaca składek. Jeśli zleceniobiorca utraci status studenta lub ukończy 26 lat, to z tytułu umowy zlecenie należy go zgłosić do ZUS i zacząć opłacać składki społeczne i zdrowotne. Składka chorobowa jest dobrowolna.

Zatrudnienie osoby już będącej na etacie

Przedsiębiorca zatrudniający na umowę zlecenie osobę, która jest już zatrudniona u innego pracodawcy na umowę o pracę na cały etat i z tego tytułu ma opłacane składki na ubezpieczenia społeczne, zgłasza ją tylko do ubezpieczenia zdrowotnego. Dotyczy to sytuacji, gdy z zatrudnienia na umowę o pracę opłacane są składki od kwoty równej lub wyższej minimalnemu wynagrodzeniu. W roku 2013 minimalne wynagrodzenie wynosi 1600 zł brutto.

W przypadku podpisania umowy zlecenia z pracownikiem, który jest zatrudniony w niepełnym wymiarze czasu pracy, ale który ma zapewnione co najmniej minimalne wynagrodzenie, z tytułu zlecenia obowiązkowa jest tylko składka zdrowotna. Pozostałe składki mają charakter dobrowolny. Jeżeli zleceniobiorca pozostaje jednocześnie w dwóch lub więcej stosunkach pracy, to aby ustalić obowiązek podlegania do ubezpieczeń społecznych, należy zsumować podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia z tytułu wszystkich umów o pracę.

W przypadku gdy łączna suma wyniesie co najmniej kwotę minimalnego wynagrodzenia za pracę, to z umowy zlecenie obowiązkowa będzie tylko składka zdrowotna. Gdy wynagrodzenie z umowy o pracę będzie niższe niż minimalne, to od umowy zlecenie opłacać należy składki również na ubezpieczenia społeczne. Składka chorobowa jest dobrowolna.

Umowa zlecenie z własnym pracownikiem

Jeśli przedsiębiorca zdecyduje się zatrudnić dodatkowo na umowę zlecenie swojego własnego pracownika, który jest już u niego na etacie, to zarówno z tytułu umowy o pracę, jak i z tytułu umowy zlecenie należy opłacać wszystkie składki. Zgodnie z przepisami o ubezpieczeniach społecznych, taka osoba jest traktowana jako pracownik i z tytułu umowy zlecenie należy opłacać obowiązkowo wszystkie składki, jak ze stosunku pracy.

Jedna osoba i kilka umów

Zawarcie kilku umów zlecenie z tym samym zleceniobiorcą, jest również zbiegiem tytułów ubezpieczeń. W tym przypadku, jeśli zleceniobiorca w tym samym czasie wykonuje kilka umów zleceń, to obowiązkowo podlega ubezpieczeniom społecznym tylko z jednej umowy. Z mocy ustawy jest to ta umowa, która została zawarta najwcześniej. Zleceniobiorca ma prawo złożyć wniosek o zmianę tytułu ubezpieczenia, na wybraną przez siebie umowę. Zleceniobiorca na swój wniosek może również dobrowolnie być objęty ubezpieczeniami emerytalnymi i rentowymi z wszystkich umów. Jeśli pracownik zdecyduje się, że z pozostałych umów zlecenie chce podlegać do dobrowolnego ubezpieczenia społecznego, to w takim przypadku zleceniodawca będzie miał obowiązek opłacać od wszystkich umów zleceń również składkę wypadkową.

Osoba z prawem do emerytury lub renty

Zatrudniając emeryta lub rencistę na umowę o pracę, opłacamy za takiego pracownika wszystkie składki ZUS. Pomimo ustalonego prawa do emerytury za takiego pracownika należy odprowadzać składki ZUS, ponieważ z tego tytułu są obowiązkowe. Z umowy o pracę należy opłacać składki emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe. Przy zatrudnieniu emeryta pracodawca jest zwolniony z opłacania składek na Fundusz Pracy i na FGŚP.

Podobnie będzie w przypadku zatrudnienia emeryta lub rencisty na umowę zlecenie. Jeśli emeryt lub rencista nie ma z innego tytułu ubezpieczenia, to z umowy zlecenie obowiązkowe będą wszystkie składki, tylko składka chorobowa jest dobrowolna. Opłacanie składek na FP i FGŚP z tytułu umowy zlecenie podlega również zwolnieniu tak jak przy umowie o pracę.

Należy pamiętać o tym, że pracodawca jest zwolniony z opłacania składek na FP i FGŚP gdy:

• pracownik jest kobietą, która ukończyła 55 lat;
• pracownik jest mężczyzną, który ukończył 60

Jeśli emeryt jest zatrudniony na podstawie umowy o pracę i dodatkowo wykonuje jeszcze pracę na podstawie umowy zlecenie, to obowiązkowo będzie podlegać do wszystkich ubezpieczeń z tytułu umowy o pracę. Z umowy zlecenie obowiązkowa będzie tylko składka zdrowotna.

W takim przypadku z umowy zlecenie emeryt/rencista może zgłosić się do dobrowolnego ubezpieczenia emerytalnego i rentowego. Jeśli taki pracownik zgłosi się do dobrowolnych ubezpieczeń emerytalnych i rentowych, to pracodawca będzie mieć obowiązek za takiego pracownika odprowadzać również składkę wypadkową.

W przypadku gdy emeryt lub rencista, z którym podpisujemy umowę zlecenie prowadzi działalność gospodarczą, to głównym tytułem do ubezpieczeń jest prowadzona działalność.

Jeśli umowa zlecenie jest na kwotę brutto taką samą jak podstawa wymiaru składek dla osób z tytułu prowadzonej działalność gospodarczą. To tytułem do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych jest ten tytuł, który powstał wcześniej. Osoba ta może na swój wniosek być objęta dobrowolnymi ubezpieczeniami również z tytułu, który powstał później lub może wnioskować o zmianę tego tytułu do obowiązkowych ubezpieczeń.

Jeżeli osoba, która nabyła prawo do emerytury lub renty wykonuje jednocześnie kilka zleceń, to obowiązkowo podlega do ubezpieczeń emerytalnych i rentowych z tytułu pierwszej umowy zlecenie. Osoba ta na swój wniosek może być objęta ubezpieczeniami emerytalnymi i rentowymi z pozostałych umów zlecenie.

Umowa zlecenie z osobą przebywającą na urlopie macierzyńskim

Osoba, która przebywa na zasiłku macierzyńskim i go pobiera, podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnym i rentowym z tego tytułu. Jeśli taka osoba jednocześnie wykonuje pracę na podstawie umowy zlecenia, to z umowy zlecenie będzie obowiązkowa składka zdrowotna, a składki emerytalne i rentowe mogą być dobrowolne.

Umowa zlecenie z osobą przebywającą na urlopie wychowawczym

Osoby, które przebywają na urlopach wychowawczych, podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom z tego tytułu, jeżeli nie mają innego tytułu do ubezpieczeń.

Jeśli taka osoba podejmie pracę na podstawie umowy zlecenie, to obowiązkowo będzie podlegać ubezpieczeniom społecznym z tytułu umowy zlecenie. Pracownik taki powinien poinformować podmiot z którym ma podpisaną umowę o pracę i z tytułu tej umowy przebywa na urlopie wychowawczym, że jest zatrudniony na podstawie umowy zlecenie i z tego tytułu będzie mieć opłacane składki.

Umowa zlecenie i prowadzenie pozarolniczej działalności

Osoba, która wykonuje prace na podstawie umowy zlecenie i jednocześnie prowadzi pozarolniczą działalność gospodarczą, podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnym i rentowym z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej. Z umowy zlecenie składki społeczne mogą być dobrowolne. Gdy podstawa z umowy zlecenie jest równa lub wyższa tej obowiązującej podstawie z działalności, to tytułem do obowiązkowych ubezpieczeń będzie ten tytuł, który powstał wcześniej. Osoba ta może dobrowolnie na swój wniosek zmienić tytuł do ubezpieczeń.

Umowa zlecenie w ramach prowadzenia własnej działalności

Jeśli osoba prowadzi działalność gospodarczą i w ramach tej działalności zawiera umowę zlecenie, której przedmiot jest taki sam jak przedmiot prowadzonej działalności. Osoba taka podlega ubezpieczeniom tylko z tytułu prowadzonej działalności. Za wykonanie takiego zlecenia osoba ta wystawia rachunek lub fakturę i ten przychód podlega opodatkowaniu jako przychód z działalności gospodarczej.

Umowa o pracę, umowa zlecenie i prowadzenie działalności jednocześnie

Pracownik na etacie, który wykonuje umowę zlecenie, nie istotne czy jest to z własnym pracodawcą, czy z innym podmiotem i prowadzi działalność, podlega obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym z tytułu umowy o pracę. Jeśli ta umowa zlecenie jest z własnym pracodawcą, to taka umowa zlecenie jest traktowana jak umowa o pracę, czyli te dwie umowy z jednym pracodawcą ulegają zsumowaniu i od całej kwoty należy opłacić składki. Z tytułu prowadzenia działalności będzie obowiązkowa tylko składka zdrowotna.

Zbieg tytułów ubezpieczeń w przypadku własnej działalności – zobacz więcej.