Kim jest podmiot niebędący podatnikiem w kontekście zmian pakietu VAT e-commerce?

Ustawy podatkowe bywają bardzo często niezrozumiałe dla przeciętnego odbiorcy. Język prawny jest w nich dominujący, dlatego tak trudno czasami w sposób prawidłowy przyswoić sobie pewne pojęcia. Dość trudnym do zdefiniowania określeniem jest podmiot niebędący podatnikiem. Kim jest podmiot niebędący podatnikiem będzie tematem naszych rozważań w bieżącej publikacji.

Pojęcie podatnika w świetle ustawy o VAT

Żeby zdefiniować podmiot niebędący podatnikiem musimy rozpocząć nasze rozważania od przedstawienia definicji podatnika, która została opisana w art. 28a ustawy o VAT:

• podmiot, który wykonuje samodzielnie działalność gospodarczą,
• osoba prawna niebędąca podatnikiem zidentyfikowana do celów podatku VAT,
• przedsiębiorstwo w spadku.

Jednak w świetle ustawy o VAT również podmioty, które nie prowadzą działalności gospodarczej często i tak stają się podatnikami tego podatku, dlatego tak trudno prawidłowo zrozumieć bardzo ogólne pojęcie niepodatnika. Spróbujemy jednak przybliżyć problematyczne określenie.

Niepodatnik w świetle ustawy o VAT

Z uwagi na brak definicji niepodatnika w ustawie o VAT należy dokonać analizy poprzez negację pojęcia podatnika. Ponadto w ustawie o podatku VAT zostało również wskazane, jakie czynności nie są uznawane za samodzielnie wykonywaną działalność gospodarczą. Należą do nich zadania wykonywane na podstawie umów o pracę i innych umów cywilnoprawnych, a więc takie osoby nie są uznawane za podatnika w kontekście podatku VAT, uznajemy je za niepodatników.

Idąc dalej poprzez wykluczanie podmiotów, które nie są podatnikami, można dojść do wniosku, że za niepodatnika uznaje się:

• osoby fizyczne nieprowadzące działalności gospodarczej, zwane konsumentami,
• organy władzy publicznej oraz urzędy obsługujące te organy w zakresie realizowanych zadań, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych,
• osoby fizyczne prowadzące wyłącznie gospodarstwo rolne, leśne lub rybackie, jeśli nie złożą zgłoszenia rejestracyjnego do podatku VAT,
• jednostki organizacyjne osoby prawnej, będącej organizacją pożytku publicznego, które nie prowadzą działalności gospodarczej i nie sporządzają samodzielnie sprawozdania finansowego.

Przykład 1.

Pan Andrzej Nowak w miesiącu lipcu 2021 r. dokonał sprzedaży na rzecz rolnika ryczałtowego niezarejestrowanego do VAT. W takim przypadku jest to sprzedaż na rzecz niepodatnika.

Przykład 2.

Pan Adam dokonał sprzedaży na rzecz organizacji pożytku publicznego, która nie prowadzi działalności gospodarczej, również należy taką sprzedaż potraktować, jako dostawę dla niepodatnika.

Świadczenie niektórych usług dla niepodatnika na terenie UE

Według zasady ogólnej miejscem świadczenia usług dla niepodatnika jest miejsce, w którym usługodawca posiada siedzibę działalności gospodarczej. Jednak od tej generalnej zasady istnieją pewne istotne wyjątki, które obejmują usługi związane z:

• nieruchomościami,
• usługami transportu pasażerów i towarów wraz z usługami pomocniczymi,
• wynajmowaniem środków transportowych,
• wstępem na różnego rodzaju imprezy kulturalne, sportowe i artystyczne,
• cateringiem i restauracjami.

W przypadku usług wymienionych powyżej, jeżeli mają miejsce w innym kraju UE poza granicami Polski, wówczas od pierwszej czynności przedsiębiorca z Polski ma obowiązek naliczyć i zapłacić podatek VAT w kraju, w którym dana usługa została wykonana.

Przykład 3.

Pan Michał wyremontował mieszkanie w Niemczech osobie fizycznej, która nie prowadzi działalności gospodarczej. Taka usługa będzie traktowana z punktu widzenia podatku VAT, jako świadczenie usług dla niepodatnika. Miejscem opodatkowania usługi w VAT będą Niemcy. Po 1 lipca 2021 r. przedsiębiorca poza rejestracją w kraju usługobiorcy, może skorzystać z pewnych uproszczeń w ramach pakietu VAT e-commerce, ma więc dwa wyjścia:

1. Zarejestrować się do podatku VAT w Niemczech i tam składać rozliczenia VAT.
2. Zarejestrować się do uproszczonej procedury OSS i składać deklaracje do Drugiego Urzędu Skarbowego Warszawa Śródmieście.

Taka sama zasada obowiązuje w stosunku do pozostałych usług rozliczanych na zasadach szczególnych. Pamiętajmy, że w tym przypadku nie obowiązują żadne limity.

Przykład 4.

Świadczenie usług telekomunikacyjnych, nadawczych i elektronicznych na rzecz niepodatnika na terenie UE

Obowiązują również szczególne zasady rozliczania świadczenia usług telekomunikacyjnych, elektronicznych i nadawczych droga elektroniczną dla niepodatnika. W tym przypadku polski przedsiębiorca może stosować limit 42.000 zł/10.000 euro, do którego wysokości rozlicza tego typu transakcje w ewidencjach VAT i JPK_V7 w Polsce. Musi jednak pamiętać o stosowaniu oznaczenia w VAT “EE” a od 1 stycznia 2022 r. “WSTO_EE”.

Przykład 5.

Pan Andrzej dostarcza czasopisma online również dla klientów z innych krajów w UE. W 2021 r. limit takiej sprzedaży nie przekroczył jeszcze 42.000 zł/10.000 euro. W tej sytuacji przedsiębiorca może już dobrowolnie zarejestrować się do procedury OSS lub zaczekać do czasu przekroczenia limitu. Pan Andrzej po przekroczeniu 42.000 zł musi zdecydować, czy rejestruje się do podatku VAT w krajach unijnych, czy korzysta z procedury szczególnej OSS.

Podsumowanie

Prawidłowe zdefiniowanie niepodatnika ma istotne znaczenie w kontekście zmian przepisów VAT e-commerce. Najczęściej niepodatnikiem będzie osoba fizyczna nieprowadząca działalności gospodarczej, zwana konsumentem. Jednak nie można zapomnieć o tej kategorii podmiotów, które zostały opisane w artykule. Świadczenie usług na terenie UE dla niepodatnika wymaga od przedsiębiorcy dobrej znajomości przepisów ustawy o VAT, w której jest sporo różnych wyjątków, co do miejsca opodatkowania usługi, a to dodatkowo komplikuje sprawę. W publikacji poruszono kwestię rozliczania podatku VAT w związku z dostawami na rzecz niepodatnika. Uspokajamy, że rozliczanie transakcji pomiędzy przedsiębiorcami (B2B) w różnych krajach UE nie uległo zmianie.