Pojęcie nabycia WNiP i podniesienie limitu jednorazowej amortyzacji w 2025 roku

×

W trakcie prowadzenia działalności gospodarczej przedsiębiorca dokonuje różnego rodzaju zakupów, które stanowią majątek firmy. Ogólne można mówić o majątku trwałym i majątku obrotowym. Pod pojęciem majątku trwałego kryją się środki trwałe i wartości niematerialne i prawne. W dzisiejszym artykule przybliżymy pojęcie nabycia wartości niematerialnych i prawnych i zasad ich amortyzacji.

Definicja wartości niematerialnych i prawnych

Pod pojęciem wartości niematerialnych i prawnych (WNiP) kryją się prawa majątkowe zaliczane do aktywów trwałych, które zostały nabyte w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą o ekonomicznym okresie używania dłuższym niż rok.

Do wartości niematerialnych i prawnych o przewidywanym okresie używania dłuższym niż rok zalicza się w szczególności:

• autorskie i pokrewne prawa majątkowe,
• prawa do: wynalazków, patentów, znaków towarowych, wzorów użytkowych, wzorów zdobniczych,
• licencje, koncesje,
• know-how – wartość stanowiąca równowartość uzyskanych informacji związanych z wiedzą w dziedzinie przemysłowej, handlowej, naukowej lub organizacyjnej,
• spółdzielcze prawo do lokalu użytkowego.

Do wartości niematerialnych i prawnych niezależnie od przewidywanego okresu używania zalicza się w szczególności:

• koszty zakończonych prac rozwojowych,
• wartość firmy, o ile została nabyta w drodze kupna.

Wartość początkowa WNiP

Wartość początkową wartości niematerialnych i prawnych ustala się według takich samych zasad jak w przypadku środków trwałych, regulują to te same przepisy podatkowe (art. 22g ustawy PIT).

Wartości niematerialne i prawne a metoda amortyzacji w 2025

W przypadku amortyzacji wartości niematerialnych i prawnych dostępna jest tylko jedna metoda amortyzacji, a mianowicie amortyzacja liniowa. W ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych podane są minimalne okresy amortyzacji WNiP.

Odpisy amortyzacyjne stanowią koszty uzyskania przychodów w prowadzonej działalności gospodarczej pod warunkiem, że WNiP zostały wprowadzone do ewidencji.

Przykład 1

Pan Michał kupił licencję na wyświetlanie filmu o wartości początkowej 60.000 zł. Okres amortyzacji w tym przypadku wynosi 24 miesiące. Miesięczny odpis amortyzacyjny wyniesie 2.500 zł (60.000 zł : 24).

Przykład 2

Pan Jakub nabył prawo do wynalazku o wartości początkowej 90.000 zł, okres amortyzacji wynosi 60 miesięcy. Oznacza to, że miesięczny odpis amortyzacyjny będzie stanowił kwotę 1.500 zł (90.000 zł : 60 miesięcy).

Jednorazowa amortyzacja WNiP

Przedsiębiorcy, którzy chcą w stosunkowo krótkim czasie wygenerować wysokie koszty uzyskania przychodów mogą w niektórych przypadkach skorzystać z jednorazowej amortyzacji WNiP.

Amortyzacja licencji

Z definicji licencji, która jest dostępna na stronie GUS wynika, że jest to uzyskanie uprawnień do wykorzystania obcych rozwiązań naukowo-technicznych oraz doświadczeń produkcyjnych chronionych w całości lub w części prawami wyłącznymi.

Przykładowo licencja może być udzielana na: program komputerowy, znak towarowy, wzór użytkowy, projekt wynalazku, wykorzystanie utworu muzycznego, programu telewizyjnego.

Przykład 3

Pan Adam, czynny podatnik VAT, zakupił licencję na program komputerowy, który będzie wykorzystywał przez okres 10 miesięcy, a jego wartość początkowa wynosi 7.000 zł. W tej sytuacji pan Adam może taki zakup rozliczyć na trzy sposoby:

1. Zaliczyć bezpośrednio do kosztów uzyskania przychodów.
2. Wpisać do ewidencji i dokonywać odpisów amortyzacyjnych.
3. Wpisać do ewidencji i dokonać jednorazowej amortyzacji.

Przykład 4

Pan Jakub zakupił licencję na znak towarowy, który będzie wykorzystywał przez okres 2 lat, a jego wartość początkowa wynosi 20.000 zł. W tym przypadku pan Jakub musi wpisać licencję do ewidencji i dokonywać odpisów amortyzacyjnych.

Amortyzacja znaku towarowego

Zgodnie z ustawą znakiem towarowym może być każde oznaczenie umożliwiające odróżnienie towarów jednego przedsiębiorstwa od towarów innego przedsiębiorstwa. Znakiem towarowym może być w szczególności:

• wyraz, włącznie z nazwiskiem,
• rysunek, litera, cyfra,
• kolor,
• forma przestrzenna, w tym kształt towaru lub opakowania,
• dźwięk.

Przykład 5

Pani Lucyna wytworzyła znak towarowy dla swojej firmy odzieżowej w formie rysunku i zarejestrowała go w Urzędzie Patentowym. W takim przypadku nie może dokonywać amortyzacji, ponieważ nie został spełniony warunek nabycia od innego podmiotu.

Przykład 6

Pan Julian nabył znak towarowy za kwotę 15.000 zł pod postacią utworu muzycznego od osoby trzeciej, który będzie wizytówką jego firmy. W tej sytuacji poniesione wydatki znajdą się w kosztach uzyskania przychodów poprzez odpisy amortyzacyjne.,/p>

Przykład 7

Pan Ignacy zakupił znak towarowy, którego wartość początkowa wynosi 8.000 zł. W takim przypadku może wydatek zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów, a do wyboru ma trzy metody:

• bezpośrednio do kosztów uzyskania przychodów,
• jednorazowa amortyzacja po wpisaniu do ewidencji,
• amortyzacja rozłożona w czasie po wpisaniu do ewidencji wartości niematerialnych i prawnych.

Amortyzacja wartości firmy

Przedsiębiorca może dokonywać amortyzacji wartości firmy (art. 22b ust. 2 pkt 1) pod warunkiem, że została nabyta w drodze:

1. Kupna.
2. Przyjęcia do odpłatnego korzystania a odpisów amortyzacyjnych, zgodnie z przepisami dokonuje korzystający.

Przepisy nie definiują pojęcia “kupna” i to powoduje spory interpretacyjne pomiędzy przedsiębiorcami a organami podatkowymi. W jednej z interpretacji podatkowych z dnia 14.07.2023 r. sygn. DOP 4.8221.71.2022 padło pytanie, czy można amortyzować wartość firmy nabytej w drodze przeniesienia przedsiębiorstwa i będzie to potraktowane jako spłata pożyczki przez pożyczkobiorcę na rzecz pożyczkodawcy. Szef Krajowej Administracji Skarbowej (KAS) nie zgodził się na prawo dokonywania odpisów amortyzacyjnych, które byłyby zaliczone do kosztów uzyskania przychodów. W ocenie Szefa KAS w kontekście przepisów dotyczących amortyzacji wartości firmy nie jest dopuszczalne rozszerzanie pojęcia kupna na inne formy nabycia. Pojęcie kupna należy rozumieć jako sprzedaż brak jest więc podstaw do amortyzacji wartości firmy powstałej w drodze Datio in solutum.

W ocenie Szefa KAS uznanie, że Datio in solutum wywołuje tożsame skutki podatkowe w zakresie amortyzacji, co odpłatne zbycie jest błędna.

Potwierdziło to Ministerstwo Finansów w interpretacji ogólnej sygn. DD5.8203.5.2023 z dnia 09.09.2024 r. W ocenie MF nabycie w drodze kupna stanowi wynik sprzedaży. Amortyzacji może zatem podlegać wartość firmy nabytej w drodze czynności sprzedaży, gdzie przedmiotem świadczenia kupującego jest zawsze cena wyrażona w pieniądzu. Nie jest dopuszczalne rozszerzanie pojęcia kupna na inne formy nabycia, jak nabycie przedsiębiorstwa w drodze Datio in solutum.

Przykład 8

Firma A zakupiła od firmy B zorganizowaną część przedsiębiorstwa za kwotę 1.000.000 zł. W takim przypadku wydatek może być amortyzowany według metody liniowej, roczna stawka amortyzacji wynosi 20%.,/p>

Przykład 9

Firma X podpisała z firmą Y umowę pożyczki, ale nie jest w stanie jej spłacić. Firma Y zgodziła się na spłatę pożyczki w postaci przeniesienia przez firmę X na firmę Y zorganizowanej części przedsiębiorstwa. Jak wynika z wydanej interpretacji ogólnej, taka transakcja nie pozwala na dokonywanie odpisów amortyzacyjnych i zaliczania ich do kosztów uzyskania przychodów przez firmę Y.

Amortyzacja oprogramowania i programu komputerowego

Zakupiony program komputerowy może być składnikiem majątkowym podlegającym amortyzacji. Jednak warto zwrócić uwagę, że oprogramowanie systemowe, które stanowi integralną część nabytego sprzętu komputerowego jest jego elementem, nie można więc go odrębne amortyzować. Takie oprogramowanie będzie zwiększało wartość początkową środka trwałego, jakim jest komputer czy zestaw komputerowy.

Przykład 10

Pani Ilona zakupiła licencję na program komputerowy wykorzystywany w prowadzonej działalności gospodarczej, okres amortyzacji wynosi 24 miesiące. Wartość początkowa licencji została wyliczona na kwotę 12.000 zł, to miesięczny odpis amortyzacyjny wynosi 500 zł (12.000 zł : 24 miesiące).

W wydawanych interpretacjach podatkowych pojawiają się różne wątki związane z amortyzacją programów komputerowych. W jednej z takich interpretacji z dnia 04.12.2023 r. sygn. 0111-KDIB1-1.4010.566.2023.1.SG zostało wyjaśnione, że jeżeli oprogramowanie jest tworzone na zlecenie przedsiębiorcy na podstawie zawieranych umów cywilnoprawnych czy umów o świadczenie usług z podmiotami trzecimi oznacza, że takie programy komputerowe zostały wytworzone we własnym zakresie przez przedsiębiorcę i nie mogą być amortyzowane.

W innej interpretacji sygn. 0111-KDIB1-2.4010.665.2023.1.AW z dnia 02.02.2024 r. wyjaśniono, że jeśli nie dojdzie do przeniesienia na nabywcę praw autorskich lub udzielenia licencji przy zakupie programu komputerowego, to nie będzie on stanowił wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji. Taki wydatek będzie stanowił koszty uzyskania przychodów jednorazowo w momencie poniesienia, tj. w dacie wystawienia faktury.

Amortyzacja know-how

W przepisach nie ma definicji know-how. Z uwagi na to przywołamy jedną z interpretacji podatkowych, w których to pojęcie zostało określone. Mowa o interpretacji z dnia 02.12.2022 r. sygn. 0114-KDIP2-1.4010.181.2022.1.KW czytamy w niej m.in., że w praktyce organów podatkowych stosowana jest tzw. szeroka definicja know-how wynikająca pośrednio z przepisów ustawy CIT. Know-how przedstawiane jest jako pojęcie obejmujące swoim zakresem zdolność, wiedzę lub umiejętność uzyskania określonego rezultatu lub prowadzenia jakiejś działalności, oparte na wiadomościach i doświadczeniach o charakterze technicznym, administracyjnym, finansowym albo innego rodzaju, nadające się do stosowania w pracy przedsiębiorstwa lub do wykonywania zawodu. Obejmuje to zarówno doświadczenia o charakterze technicznym i techniczno-organizacyjnym, jak i doświadczenia o charakterze organizacyjnym, finansowym i handlowym przydatne do prowadzenia przedsiębiorstwa, które nie są związane z cyklem produkcyjnym. W związku z powyższym można wyodrębnić kategorię know-how technicznego oraz know-how nietechnicznego. Know- how techniczne jest pojęciem zbliżonym do projektów wynalazczych. Należą tu wszelkie kategorie rozwiązań technicznych, łącznie z wynalazkami, którym przysługuje zdolność patentowa. Know – how nietechnicznego są to informacje o charakterze organizacyjnym, finansowym lub handlowym przydatne do prowadzenia przedsiębiorstwa, np. projekty, informacje usprawniające organizację i zbyt w handlu.

Z tej interpretacji wynika również, że okres amortyzacji know-how wynosi nie mniej niż 60 miesięcy.

Przykład 11

Pani Ilona zakupiła komplet instrukcji opisujących model zarządzania firmą za kwotę 12.000 zł przyjętą do naliczania odpisów amortyzacyjnych. Okres amortyzacji wynosi 60 miesięcy, czyli miesięczny odpis będzie na kwotę 200 zł.

Amortyzacja spółdzielczego prawa do lokalu

Spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu jest ograniczonym prawem rzeczowym, które jest prawem zbywalnym, przechodzi na spadkobierców i podlega egzekucji. Umowa zbycia spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu powinna być zawarta w formie aktu notarialnego. Z ustawy o podatku PIT wynika wprost, że spółdzielcze prawo do lokalu użytkowego stanowi wartości niematerialne i prawne.

Przykład 12

Pan Michał nabył prawo do lokalu użytkowego w spółdzielni za kwotę 200.000 zł. Skoro amortyzacja roczna wynosi 2,5%, to odpis amortyzacyjny będzie na kwotę 5.000 zł a miesięczny w zaokrągleniu 417 zł.

Podsumowanie

W dzisiejszej publikacji omówiony został temat nabycia wartości niematerialnych i prawnych i limit jednorazowej amortyzacji w 2025 roku.

Pod pojęciem WNiP kryją się w szczególności: licencje, koncesje, autorskie prawa majątkowe, znaki towarowe czy wartość firmy. Te i inne kategorie aktywów firmy znajdą się w ewidencji WNiP pod pewnymi warunkami:

• okres użytkowania najczęściej wynosi powyżej 12 miesięcy, za wyjątkiem wartości firmy i zakończonych prac rozwojowych,
• są wykorzystywane w prowadzonej działalności gospodarczej,
• są kompletne i zdatne do użytku,
• zostały nabyte przez przedsiębiorcę.

W przypadku WNiP stosuje się liniową metodę amortyzacji. Jednorazowo mogą być amortyzowane tylko WNiP, których wartość początkowa nie przekracza kwoty 10.000 zł. Nie ma tutaj zastosowania jednorazowa amortyzacja do kwoty 100.000 zł i 50.000 euro.

Okresy amortyzacji zostały opisane w ustawie PIT, odpis amortyzacyjny można zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów.

Stan prawny na dzień: 20.01.2025 r.