Pomoc de minimis – czym jest? Kompendium 2025

Po wejściu Polski do Unii Europejskiej pojawiły się nowe możliwości pozyskiwania środków finansowych, między innymi na wspieranie prowadzenia działalności gospodarczej. Zasady przyznawania dodatkowego wsparcia wynikają z konkretnych przepisów, a całość jest spinana przepisami unijnymi. W dzisiejszej publikacji napiszemy, czym jest pomoc de minimis, i przedstawimy na jej temat najważniejsze informacje 2025.

Co to jest pomoc de minimis?

Na stronach rządowych można znaleźć definicję formalnoprawną pomocy de minimis.

Przyznawanie dotacji do prowadzonej działalności gospodarczej może przyczynić się do zachwiania równowagi na rynku, ponieważ w ten sposób dochodzi do poprawy sytuacji jednych przedsiębiorców względem innych. Jednak w interesie całej UE leży wspieranie ważnych projektów, jak również niwelowanie strat powstałych w wyniku działania m.in. klęsk żywiołowych, chociażby takich jak powódź.

Pomoc de minimis jest udzielana między innymi na:

• realizację projektów socjalnych,
• szkolenia,
• inwestycje,
• zwolnienia podatkowe,
• zwolnienia składkowe.

Limit pomocy de minimis 2025

W Rozporządzeniu Komisji UE w sprawie wprowadzone zostały regulacje, które z dniem 1 stycznia 2024 roku spowodowały zwiększenie limitu pomocy de minimis.

Przykład 1

Przedsiębiorca ubiegał się o przyznanie pomocy de minimis, która została mu przyznana 30 października 2024 r. Okres minionych 3 lat w takim przypadku będzie obejmował od 30 października 2021 r. do 30 października 2024 r. włącznie.

Kiedy można stracić pomoc de minimis i jakie grożą przedsiębiorcy kary?

Jak zostało wcześniej wskazane, pomoc de mininis jest limitowana. Jeżeli przedsiębiorca uzyska pomoc powyżej limitu, gdyż wartość nie zostanie na bieżąco zweryfikowana, musi się liczyć z tym, iż nadwyżka wartości ponad limit zostanie utracona, gdyż jej wypłata była niezasadna. Drugą przesłanką utraty dotacji jest jej wykorzystanie niezgodnie z jej przeznaczeniem.

Jakie skutki ciążą na przedsiębiorcy w przypadku uzyskania pomocy ponad limit lub wykorzystania niezgodnie z przeznaczeniem?

Baza SUDOP źródło informacji o otrzymanej pomocy de minimis

Baza SUDOP pełni rolę wyszukiwarki pomocy publicznej otrzymanej przez beneficjentów pomocy, jak też jest źródłem informacji dla przedsiębiorców ubiegających się o wsparcie finansowe. Podmioty, które udzielają pomocy, na podstawie art. 32 ustawy z dnia 30 kwietnia 2004 r. o postępowaniu w sprawach dotyczących pomocy publicznej, mają obowiązek umieszczać w niej sprawozdania z przekazanej pomocy.

Wydawałoby się, iż jest to źródło idealne. Bazę można potraktować jako cenną, jednakże nie można jej traktować jako wyroczni. Dlaczego?

1. Za prawidłowość i kompletność sprawozdań umieszczanych w SUDOP odpowiadają wyłącznie podmioty je sporządzające (czyli podmiot udzielające pomocy) i tylko te podmioty mogą korygować dane zawarte w rejestrze w zakresie zauważonych błędów. Praktyka pokazała, że błędy się zdarzają.
2. Podmioty udzielające pomocy mają 7 dni od dnia udzielenia pomocy na wprowadzenie informacji o pomocy do aplikacji SHRIMP oraz 7 dni od dnia uzyskania informacji o zmianie wartości pomocy na korektę tej informacji. SHRIMP to aplikacja, za pomocą której udzielający pomoc dodaje dane do bazy. Sprawozdania wprowadzone za pośrednictwem aplikacji SHRIMP są widoczne w systemie SUDOP następnego dnia.
3. Potwierdzeniem wyżej wymienionego jest oficjalne stanowisko przekazane przez Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów: UOKiK nie ponosi odpowiedzialności za szkody poniesione w wyniku błędnego sporządzenia sprawozdania przez podmiot udzielający pomocy.
4. Po czwarte – charakter bazy SUDOP jest czysto informacyjny, dane zawarte w bazie nie stanowią oficjalnego zaświadczenia/oświadczenia o otrzymanej pomocy de minimis.

Reasumując – jak najbardziej z bazy można korzystać, jednakże na dane trzeba spojrzeć krytycznie. Najbardziej wiarygodne dla przedsiębiorcy zawsze będzie zaświadczenie/oświadczenie o wartości otrzymanej pomocy de minimis.

Formy udzielanej pomocy de minimis

Przedsiębiorcy bardzo chętnie korzystają z możliwości pozyskania pomocy de minimis, która pozwala uzyskać dodatkowe środki, często całkowicie bezzwrotne na różnego rodzaju inwestycje w prowadzonej działalności gospodarczej. Form udzielania pomocy de minimis może być wiele i trudno je wszystkie wymienić, do typowych należałoby zaliczyć:

1. Dotacje z urzędu pracy.
2. Dofinansowania z Unii Europejskiej.
3. Refundacje np. refundacja składek przez PFRON na ubezpieczenia społeczne dla niepełnosprawnych przedsiębiorców.
4. Ulgi w spłacie zobowiązań podatkowych – rozłożenie na raty, odroczenia.
5. Umorzenie zaległości podatkowej.
6. Zwolnienia z opłacania składek ZUS.
7. Uzyskanie kredytu na warunkach preferencyjnych.
8. Zaniechanie poboru podatku.
9. Jednorazowa amortyzacja do kwoty 50.000 euro – dostępna dla przedsiębiorców o statusie małego podatnika (szczegółowo opisane w osobnym akapicie).
10. Szkolenia pracowników.
11. Wakacje składkowe ZUS.

Przykładem pomocy de minimis w roku 2020 było między innymi zwolnienie z zapłaty składek ZUS, jakie otrzymali przedsiębiorcy dotknięci sytuacją pandemiczną. Rozpatrując okres trzyletni ubiegania się o pomoc de minimis wskazana pomoc, nie jest już brana pod uwagę do bieżącego limitu uzyskania pomocy.

Monitorowanie pomocy de minimis

Nie zostały określone zasady monitorowania pomocy de minimis, każdy przedsiębiorca powinien sobie wypracować optymalną formę. W zależności od potrzeb i możliwości mogą to być przykładowo arkusze kalkulacyjne z wykorzystaniem excela lub bardziej zaawansowane programy. Dzięki temu przedsiębiorca będzie miał pełen wgląd i zawsze aktualną wiedzę na temat dotychczas otrzymanej pomocy.

Jednorazowa amortyzacja a pomoc de minimis

Istnieją dwie metody amortyzacji jednorazowej, z jakiej mogą skorzystać przedsiębiorcy prowadzący Księgę Przychodów i Rozchodów, żeby ująć koszt zakupionego środka trwałego powyżej 10 000 zł jednorazowo w kosztach. Są to:

Przykład 2

Przedsiębiorca prowadzi działalność od 2021 roku, jest czynnym podatnikiem podatku VAT. 28.10.2024 roku zakupił sprzęt komputerowy o wartości 15 000 zł netto. Sprzęt w dacie nabycia był kompletny i zdatny do użytku i został wykazany na rejestrze środków trwałych. Sprzęt nie był klasyfikowany jako fabrycznie nowy środek trwały, więc podlega pod limit pomocy de minimis. W księdze przychodów i rozchodów (KPIR) przedsiębiorca ujął koszt z datą ostatniego dnia października w wysokości 15 000 zł, jako wartość umorzenia środka trwałego. Wskazany zakup był i będzie jedynym środkiem trwałym, jaki został zamortyzowany jednorazowo przez przedsiębiorcę w roku 2024.

Jak ma się wskazany limit 50 000 euro, lub wartość środków trwałych, jakie przedsiębiorca zamortyzował jednorazowo do limitu pomocy de minimis? Poniżej odpowiemy na wskazane wątpliwości poprzez analizę podanego powyżej przykładu.

1. Czy przedsiębiorca zmieścił się w limicie 50 000 euro?

Tak. Limit 50 000 euro w przeliczeniu dla roku 2024 wynosi to 230 000 zł. Wartość zakupu wynosiła 15 000 zł, więc warunek odnośne limitu został zachowany.

2. Czy gdyby środek trwały był fabrycznie nowy musiałby podlegać pod limit pomocy de minimis?

W przypadku fabrycznie nowego środka trwałego do wartości 100 000 zł przedsiębiorca nie musi korzystać z amortyzacji klasyfikowanej jako de minimis. Może spełniając warunki dla amortyzacji fabrycznie nowych środków trwałych dokonać amortyzacji poza limitem pomocy de minimis.

3. Czy można postawić równość między wartością umorzenia środka trwałego a wartością uzyskanej pomocy de minimis?

I tutaj wkraczamy na nieoczywisty grunt. Odpowiedź nie jest tak prosta jak oczekiwania. Wartość umorzenia, którą w uproszczeniu:

• dla płatników VAT jest wartość netto środka trwałego,
• dla przedsiębiorców zwolnionych wartość brutto,

nie jest wartością uzyskanej pomocy de minimis.
4. Czym zatem jest wartość uzyskanej pomocy de minimis w opisanym przypadku?

Odpowiedź nie jest ani prosta, ani oczywista. Wyliczenie wartości pomocy jest opisane skomplikowanym wzorem, znajdującym się w Rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 11 sierpnia 2004 r. w sprawie szczegółowego sposobu obliczania wartości pomocy publicznej udzielanej w różnych formach. Wyliczenie opiera się o czynnik dyskontujący i wymaga zdolności matematycznych bądź oprogramowania, które umożliwi dokonanie wyliczenia.

Na szczęście jest druga opcja, przedsiębiorca może wystąpić do urzędu skarbowego o wydanie zaświadczenia o wartości uzyskanej pomocy de minimis, uzyskanej tytułem jednorazowej amortyzacji. Warto zaznaczyć, że brak zaświadczenia nie pozbawia przedsiębiorcy prawa do jednorazowej amortyzacji. Dlatego też najczęściej, przedsiębiorcy występują z wnioskiem o wydanie zaświadczenia, kiedy dla celów uzyskania kolejnej pomocy de minimis, wymagane jest podanie w składanym wniosku wartości uzyskanej w okresie 3-letnim pomocy.

Urząd Skarbowy wydaje zaświadczenie o wartości uzyskanej pomocy w terminie 7 dni od złożenia wniosku o jego wydanie przed przedsiębiorcę. Wniosek nie wymaga wniesienia opłat.

Aby uzyskać zaświadczenie wymagane dokumenty to zwykle:

• wniosek o wydanie zaświadczenia,
• kserokopia dokumentu zakupu środka trwałego,
• wydruk ewidencji środków trwałych,
• informacja o dacie dokonania odpisu (data ujęcia w KPIR),
• oświadczenie przedsiębiorcy ubiegającego się o pomoc publiczną o otrzymanej pomocy publicznej w okresie bieżącego roku i z dwóch poprzednich lat kalendarzowych,
• oświadczenie, czy przedsiębiorca znajduje się/nie znajduje się w trudnej sytuacji ekonomicznej,
5. Jak określić datę otrzymania pomocy de minimis w przypadku jednorazowej amortyzacji?

W przypadku dokonywania jednorazowego odpisu dniem udzielenia pomocy de minimis jest dzień, w którym przedsiębiorca dokonał odpisu amortyzacyjnego, tj. data, w jakiej przedsiębiorca ujął dowód umorzenia w KPIR.

Pomoc dla poszkodowanych w powodzi 2024 a pomoc de minimis

Powódź, jaka dotknęła nie tylko przedsiębiorców we wrześniu 2024 roku, była wielką tragedią dla wielu ludzi i nadal są odczuwalne jej skutki. W związku z powodzią zostało przewidzianych wiele form pomocy przez państwo, o których pisaliśmy szczegółowo w naszej publikacji. Warto mieć na uwadze, że pomoc dla powodzian, którzy otrzymali ją w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą również może stanowić pomoc de mimis.

Osoby prowadzące działalność gospodarczą, które składają wnioski o otrzymanie wsparcia, powinny mieć świadomość, czy składany wniosek dotyczy udzielenia pomocy de minimis, czy pomocy publicznej. Konsekwencją otrzymania pomocy de minimis jest konieczność weryfikacji wcześniej otrzymanej pomocy de minimis oraz pilnowanie, czy po jej otrzymaniu limit pomocy nie zostanie przekroczony.

Otrzymanie jednego rodzaju pomocy ma bowiem bezpośredni wpływ na to co jeszcze może otrzymać przedsiębiorca. Warto pamiętać, że limit pomocy w okresie trzech minionych lat jest wysoki i wynosi 300 000 euro co na 3 minione lata, co daje spory margines, jednakże otrzymując dotację gotówkową stanowiącą pomoc de minimis jej wartość 1 do 1 wpłynie na wartość otrzymanej pomocy.

Wakacje składkowe

W 2024 roku przedsiębiorcy będą mogli skorzystać po raz pierwszy z “wakacji składkowych”, o ile spełnią założenia ustawowe. Jest to preferencja polegająca na zwolnieniu z opłacania jedynie składek społecznych za jeden miesiąc w roku kalendarzowym.

Przykład 3

Pani Ilona rozpoczęła prowadzenie działalności gospodarczej i korzysta z ulgi na start, a więc opłaca jedynie składkę zdrowotną. W tej sytuacji nie spełnia warunków do skorzystania z wakacji składkowych.

Przykład 4

Pan Michał jest na dużym ZUS i odprowadza pełne składki społeczne w prowadzonej działalności. Pan Michał w miesiącach październiku i listopadzie 2024 spełnia warunki dla wakacji składkowych. Jeżeli przed terminem 20 stycznia 2025 Pan Michał otrzyma na eZUS informację, iż wakacje składkowe zostały mu przyznane będzie mógł zapłacić niższą należność do ZUS i wykazać wakacje składkowe w składanej deklaracji ZUS RCA.

Wakacje składkowe a pomoc de minimis

Jak zostało wskazane wyżej, zasadą jest, że wniosek RWS składa się w miesiącu poprzedzających miesiąc, w którym przedsiębiorca chce skorzystać z wakacji składkowych. Wskazane oznacza, że aby skorzystać z wakacji składkowych w roku 2024, wniosek RWS będzie należało złożyć przez eZUS w okresie między 1 a 30 listopada, dzięki czemu będzie można otrzymać zwolnienie z zapłaty składek społecznych za grudzień 2024 płatnych do 20 stycznia 2025. Złożenie wniosku w grudniu 2024 powinno mieć miejsce jeżeli przedsiębiorca chce wnioskować o wakacje składkowe za styczeń 2025. Co ważne przedsiębiorca ma prawo tylko do jednych wakacji składkowych w roku.

Wakacje składkowe stanowią dla przedsiębiorcy pomoc de minimis, a to oznacza, że zanim przedsiębiorca złoży wniosek, powinien sprawdzić, czy w okresie ostatnich 3 lat nie wykorzystał całego limitu pomocy w wysokości 300.000 euro.

W składanym wniosku przedsiębiorca będzie zobligowany na dzień jego złożenia:

• do określenia, czy otrzymał dotychczas pomoc de minimis,
• w przypadku otrzymania pomocy de minimis, do określenia poprzez oświadczenie wartości otrzymanej pomocy, lub załączenia zaświadczeń z wykazaną wartością otrzymanej pomocy.

Warto zauważyć, że teoretycznie składając pierwszy wniosek przedsiębiorca mógł nie korzystać wcześniej z pomocy de minimis. Przy kolejnym wniosku, w przypadku pozytywnej decyzji co do wakacji składkowych za okres miniony, pomoc de minimis będzie już posiadała swoją wartość. Zatem wraz z przyznaniem decyzji o wakacjach składkowych, ZUS również powinien informować przedsiębiorcę o tym, jaką wartość pomocy de minimis przedsiębiorca otrzymał.

Co jednak podczas składania pierwszego wniosku kiedy przedsiębiorca otrzymał inną pomoc de minimis? W tej sytuacji będzie należało załączyć do wniosku zaświadczenia o otrzymanej pomocy, lub określić wartość otrzymanej pomocy poprzez złożenie oświadczenia w generatorze wniosku.

Jeżeli przedsiębiorca systematycznie nie prowadził ewidencji otrzymanej pomocy, określenie wartości podczas składania wniosku będzie dla niego wyzwaniem. W artykule opisaliśmy jakie rodzaje pomocy de minimis może otrzymać przedsiębiorca. Przede wszystkim należy się z nimi zapoznać, żeby wiedzieć, czy zagadnienie nas dotyczy.

Jeżeli ocenimy, że otrzymaliśmy pomoc de minimis, jednak nie posiadamy stosownych zaświadczeń o jej otrzymaniu, możemy o nie wystąpić do instytucji przyznającym ulgi, umorzenia. Niestety nie mamy pewności, że otrzymamy je przed złożeniem wniosku o wakacje składkowe. Pomocą może być dla nas baza SUDOP, jednakże tak jak zostało to wskazane w akapicie opisującym wskazaną bazę, nie jest to również narzędzie idealne.

Możemy próbować samodzielnie wyliczyć wartość pomocy poprzez dostępne w Internecie kalkulatory wartości EDB (wartość dotacji brutto), między innymi te dostępne na stronie rządowej. Szczególnie trudne, jest ustalenie wartości pomocy, w przypadku jednorazowej amortyzacji środka trwałego powyżej 10 tys. zł.

Co jak podamy błędną wartość na wniosku? Na stronie ZUS czytamy, że przedsiębiorca będzie mógł skorygować wniosek dotyczący danych odnośnie pomocy publicznej do momentu jego rozstrzygnięcia. W przypadku stwierdzenia błędu po rozstrzygnięciu wniosku będzie należało kwestię ustalić indywidualnie w ZUS.

Podsumowanie

Przedsiębiorca może skorzystać z pomocy de minimis w wielu obszarach. Pomocą będą bezpośrednie dotacje, ulgi podatkowe, zwolnienia z zapłaty składek ZUS takie jak wakacje składkowe ZUS, jak również finansowanie dla niepełnosprawnego przedsiębiorcy składek społecznych z PFRON.

Wachlarz możliwości jest bardzo szeroki. Nie zawsze dla przedsiębiorcy będzie oczywiste, że skorzystanie z dopuszczalnej przepisami podatkowymi opcji np. poprzez dokonanie jednorazowego odpisu środka trwałego o wartości powyżej 10 tys. zł, już spowodowało otrzymanie pomocy de minimis. Limit otrzymanej pomocy w okresie 3 minionych lata wynosi 300 000 euro i jego przekroczenie niesie za sobą sankcje wobec przedsiębiorcy.

Wobec powyższego przedsiębiorca powinien każdorazowo:

• ocenić czy otrzymana pomoc bezpośrednia lub rozwiązane podatkowe czy zusowskie, z jakiego skorzystał, jest pomocą de minimis, oraz
• powinien wiedzieć, jaka jest wartości otrzymanej pomocy, tak by kontrolować wartość w celu nieprzekroczenia limitu,
• prowadzić ewidencję otrzymanej pomocy de minimis.

W przypadku bezpośrednich dotacji obliczenie wartości otrzymanej pomocy jest proste – odpowiada ono otrzymanej kwocie. W przypadku wsparcia niegotówkowego, takiego jak ulgi, kredyty, jednorazowa amortyzacja, obliczenie wartości pomocy opisane jest wzorami matematycznymi.

Dlatego też warto na bieżąco zadbać o to, by posiadać zaświadczenie o otrzymanej pomocy de minimis, jakie przedsiębiorca może otrzymać od urzędu skarbowego czy ZUS. W monitorowaniu wartości otrzymanej pomocy mogą okazać się również pomocne takie bazy jak SUDOP, czy dostępne w Internecie kalkulatory. Wyjściem również jest skonsultowanie się z wykwalifikowanym specjalistą, który pomoże wyliczyć i ocenić prawidłowość otrzymanej wartości pomocy de minimis.

Stan prawny na dzień: 06.11.2024 r.