Obowiązek opłacania składki na Fundusz Pracy (od umowy zlecenia)

Składki na Fundusz Pracy przy umowach zlecenie pracodawca płaci za pracowników (zleceniobiorców), którzy podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowemu i osiągają przychód w wysokości co najmniej wynagrodzenia minimalnego (w 2023 r. jest to od 1 stycznia 3 490 zł, a od 1 lipca 3 600 zł). Jednakże przepisy przewidują kilka typów zwolnień z obowiązku opłacania składek, np. ze względu na wiek pracownika. Zapoznaj się z artykułem, a dowiesz się, kiedy nie trzeba opłacać Funduszu Pracy przy umowach zlecenia.

Fundusz Pracy – co to jest?

Funduszem Pracy (FP) nazywa się państwowy fundusz celowy, w którym gromadzone są środki na promocję zatrudnienia, łagodzenia skutków bezrobocia i aktywizację zawodową, czyli na:

• zasiłki dla bezrobotnych,
• szkolenia dla bezrobotnych,
• rozwój poradnictwa zawodowego itp.

Fundusz Pracy funkcjonuje od 1990 r., a zasady jego opłacania reguluje ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (zwana dalej ustawą). Jednym ze źródeł środków FP są wpłaty od pracodawców, którzy zatrudniają pracowników za co najmniej minimalnym wynagrodzeniem (art. 104 ust. 1 pkt 1 ustawy). Składka wynosi 2,45% podstawy wymiaru składek i w całości finansuje ją pracodawca (tzn. nie jest potrącana z wynagrodzenia brutto pracownika). Czy przedsiębiorca musi płacić składki na FP za siebie? Nie, jeśli korzysta z obniżonych składek ZUS od preferencyjnej podstawy.

Fundusz Pracy od umowy zlecenia – kiedy należy opłacać składki?

Zgodnie z art. 104 ust 1 ustawy składki na Fundusz Pracy odprowadzają pracodawcy za okres trwania obowiązkowego ubezpieczenia emerytalnego i obowiązkowych ubezpieczeń rentowych i na zasadach przewidzianych dla składek na ubezpieczenia społeczne. Z kolei w ustawie o ubezpieczeniach społecznych (art. 6 ust. 1) przeczytamy, że obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowemu podlegają osoby wykonujące pracę na podstawie umowy zlecenia, umowy agencyjnej lub innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia.

Jak wynika z przytoczonych przepisów – umowy zlecenia są obowiązkowo oskładkowane ubezpieczeniem emerytalnym i rentowym, a więc (jeśli wynagrodzenie pracownika jest co najmniej minimalne) pracodawca musi odprowadzić od nich składkę na FP.

Przykład 1

Jan zatrudnia pracownika na umowę zlecenie opłacaną w przeliczeniu za stawkę godzinową. Przychód zleceniobiorcy różni się w zależności od wypracowanych godzin, raz jest dużo niższy niż najniższa krajowa, a czasem ją przekracza. Za miesiące, w których wynagrodzenie wynosi co najmniej tyle, ile minimalna krajowa, Jan musi opłacić składki na Fundusz Pracy.

Głównym kryterium w kwestii składek na FP jest zatem wysokość wynagrodzenia, lecz to nie do końca prawda. Przepisy zakładają kilka rodzajów zwolnień (stałych lub na dany okres) z obowiązku opłacania składek bez względu na wysokość przychodu pracownika.

Fundusz Pracy a umowa zlecenie z pracownikiem po 55 lub 60 roku życia

Pracodawca nie ma obowiązku opłacania składek na FP za pracowników na umowie zlecenie, którzy ukończyli:

• 55 lat w przypadku kobiet,
• 60 lat w przypadku mężczyzn.

W sytuacji, kiedy pracownik osiągnie wymagany wiek od 2. do ostatniego dnia miesiąca, zwolnienie z obowiązku opłacania składek na FP następuje dopiero od następnego miesiąca. Jeśli urodziny przypadają 1. dnia miesiąca, zwolnienie przysługuje już od tego miesiąca.

Przykład 2

Andrzej zatrudnia na umowę zlecenie pracownicę, która 5 lutego 2023 r. skończyła 55 lat. Zgodnie z przepisami, zwolnienie z obowiązku opłacania składek za tę pracownicę obowiązuje go od 1 marca 2023 r. Gdyby 55 urodziny pracownicy wypadały 1 lutego, Andrzej nie miałby obowiązku odprowadzać składek na Fundusz Pracy począwszy od 1 lutego 2023.

Fundusz Pracy a umowa zlecenie jako jedyny rodzaj umowy występujący w przedsiębiorstwie

Składek na Fundusz Pracy nie ma obowiązku opłacania pracodawca, który zatrudnia pracowników wyłącznie w oparciu o umowy cywilnoprawne. Wyłączenie z obowiązku wynika z definicji pracodawcy. Zgodnie z ustawą jako pracodawcę należy rozumieć podmiot, który zatrudnia co najmniej 1 osobę na podstawie umowy o pracę.

Uwaga – to zwolnienie to nie ma w ogóle zastosowania do pracodawców będących jednostkami organizacyjnymi (np. spółkami cywilnymi). Zwolnienie dotyczy jedynie zleceniodawców będących osobami fizycznymi prowadzącymi działalność gospodarczą.

Przykład 3

Marta zatrudnia w kawiarni na umowę zlecenie czterech pracowników (w tym jedną kobietę, która ma 57 lat). Nie ma zatem statusu pracodawcy, więc nie opłaca składek na FP za zleceniobiorców. Jeśli przyjmie do pracy nową osobę na umowę o pracę (lub zmieni rodzaj umowy z dotychczasowym pracownikiem z umowy zlecenia na umowę o pracę), będzie zobowiązana płacić składki na FP za wszystkich pracowników, oprócz 57-letniej kobiety, za którą przysługuje zwolnienie ze względu na ukończenie 55 roku życia.

Przykład 4

Spółka cywilna zatrudnia 2 osoby na podstawie umowy zlecenia i nikogo poza nimi. Wszyscy zleceniobiorcy podlegają obowiązkowo ubezpieczeniu emerytalnemu i ubezpieczeniom rentowym, a ich podstawa wymiaru składek jest wyższa od kwoty minimalnego wynagrodzenia. W związku z powyższym spółka jest zobowiązana opłacać za nich składki na Fundusz Pracy.

Fundusz Pracy przy umowie zlecenie a pracownik z niepełnosprawnością

Oprócz ulg omówionych powyżej, składek na FP nie odprowadzają zakłady aktywności zawodowej za pracowników o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności (zwolnienie przysługuje na stałe, tj. przez cały okres zatrudniania pracownika). Reguluje to art. 105 ustawy.

Składki na Fundusz Pracy a kilka umów zlecenie

Jeśli pracownik jest zatrudniony w kilku miejscach na umowach cywilnoprawnych i jego łączny przychód wynosi co najmniej minimalną krajową, wszyscy zleceniodawcy muszą odprowadzać składki na FP za tego zleceniobiorcę.

Przykład 5

Ewa jest zatrudniona od 1 września 2022 r. na umowę zlecenie jako sprzedawczyni i jej miesięczne wynagrodzenie wynosi 3 000 zł brutto. Jest to mniej niż najniższa krajowa, dlatego pracodawca nie odprowadzał za nią składek na FP. Od 1 lutego 2023 r. Ewa pracuje dodatkowo w drugiej firmie, również na umowę zlecenie i tam otrzymuje wynagrodzenie w wysokości 1 000 zł brutto. Jako że suma wynagrodzeń z obu zleceń wynosi 4 000 zł (brutto), tym samym jest wyższa niż minimalne wynagrodzenie. Ewa powinna poinformować obu zleceniodawców, że osiąga przychód wyższy od minimalnego i obaj zleceniodawcy będą zobowiązani odprowadzić składki na Fundusz Pracy od każdej umowy za okres od 1 lutego 2023.

Analogiczna sytuacja będzie miała miejsce, jeśli osoba zatrudniona na umowę o pracę podejmie się dodatkowej pracy na zlecenie i wynagrodzenie z obu umów będzie równe najniższej krajowej lub wyższe.

Przykład 6

Mariusz jest zatrudniony na umowę o pracę na pół etatu za wynagrodzeniem brutto w wysokości 2 000 zł. Z uwagi na fakt, że ta kwota jest mniejsza niż najniższa krajowa, pracodawca nie odprowadza za niego składek na FP. Od 1 marca 2023 Mariusz zacznie dodatkową pracę za 1 500 zł brutto na umowę zlecenie. W związku z tym jego wynagrodzenie łączne wyniesie 3 500 zł (a minimalna krajowa to 3 490 zł), to obaj pracodawcy będą odprowadzali składki na FP za Mariusza. Ten obowiązek będą mieli do czerwca 2023 r., ponieważ od 1 lipca najniższa krajowa wzrośnie do 3 600 zł. Oczywiście, jeśli Mariusz dostanie podwyżkę lub rozpocznie kolejną, dodatkową pracę i jego łączny przychód wyniesie co najmniej 3 600 zł, jego zleceniodawcy i pracodawcy wciąż będą zobowiązani do opłacania Funduszu Pracy.

Kiedy opłacać składki na Fundusz Pracy od umowy zlecenia?

Termin opłacania składek na Fundusz Pracy jest taki sam termin zapłaty składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne. Tym samym przypada 20 dnia miesiąca za poprzedni miesiąc (lub do 15. dnia, jeśli firma posiada osobowość prawną).

Kiedy należy płacić składki na Fundusz Pracy przy umowie zlecenie – podsumowanie

Zasadniczo składki na Fundusz Pracy należy odprowadzać za wszystkich pracowników zatrudnionych na umowę zlecenie, których przychody wynoszą przynajmniej minimalną krajową, ale prawo przewiduje w tej kwestii kilka rodzajów zwolnień.

Pierwsze zwolnienie dotyczy przedsiębiorców zatrudniających pracowników wyłącznie na umowę cywilnoprawne. Inaczej mówiąc – pracodawca nie odprowadza składek, jeśli nie zatrudnia ani jednego pracownika na umowę o pracę. Zwolnieniem objęci są też pracodawcy za pracowników spełniających kryterium wieku – za kobiety, które ukończyły 55 rok życia i mężczyzn po 60 roku życia.