Małgorzata Jagusiak 
W momencie przeprowadzania jakiejkolwiek czynności czy to w życiu osobistym, czy w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą warto się dowiedzieć, czy przypadkiem nie wiążą się z tym jakieś obowiązki urzędowe. W dzisiejszej publikacji podniesiemy temat rozliczenia pożyczki na gruncie podatku PCC.
Podatek od czynności cywilnoprawnych
Z reguły zasady rozliczania podatków wynikają z różnego rodzaju ustaw. Tak też jest jeśli chodzi o podatek PCC, który został opisany w ustawie. W przepisach jest mowa m.in. o tym:
- jakie czynności podlegają pod podatek PCC,
- jakie czynności nie podlegają pod podatek PCC,
- jakie podmioty są zobowiązane do jego zapłaty,
- kiedy i od jakich umów jest płacony podatek,
- kiedy powstaje obowiązek podatkowy,
- jaka jest podstawa opodatkowania,
- jakie są stawki podatku,
- kto może korzystać ze zwolnienia od podatku PCC,
- właściwości miejscowej organów podatkowych.
Zobaczmy, które z tych przepisów odnoszą się do umowy pożyczki, jednak zanim do tego przejdziemy, zdefiniujemy umowę pożyczki.
Pożyczka – jak rozumieć taką czynność?
Termin “pożyczka” został zdefiniowany w ustawie Kodeks cywilny. Poniżej opiszemy elementy, które charakteryzują umowę pożyczki.
| Pod pojęciem pożyczki kryje się przeniesienie określonej ilości pieniędzy przez dającego na rzecz biorącego pożyczkę, który zobowiązuje się do jej zwrotu |
| Jeśli kwota pożyczki przekracza 1.000 zł, to ustawa wymaga formy pisemnej |
|---|
Poza odsetkami od udzielonej pożyczki mogą być ustalone poza odsetkowe koszty związane z zawarciem pożyczki takie jak m.in.:
|
Czy zawsze podatek PCC od pożyczki będzie do zapłaty w Polsce?
Jeśli została podjęta decyzja o zawarciu umowy pożyczki, to rozliczenie podatku PCC będzie zależało jeszcze od tego, czy umowa pożyczki została zawarta w Polsce i czy pożyczka jest z Polski, czy z zagranicy. Jeśli umowa pożyczki będzie dotyczyła pożyczkodawcy z zagranicy, to należałoby jeszcze dokładnie ustalić, czy podatek PCC będzie do zapłaty w Polsce
| Podatek od czynności PCC będzie należny do zapłaty w Polsce, o ile umowa pożyczki będzie zawarta na terenie Polski i pożyczka będzie udzielona w Polsce |
|---|
| W przypadku pożyczek z zagranicy należałoby doprecyzować warunki i miejsce zawarcia umowy. Przepisy nie wypowiadają się na ten temat w szczegółach. Mowa jest jedynie o tym, że jeśli pożyczka będzie pochodziła z zagranicy, ale nabywca (pożyczkobiorca) posiada miejsce zamieszkania (siedzibę) na terytorium Polski i umowa została zawarta w Polsce, to będzie podlegać pod PCC w Polsce. Jednak w takim przypadku warto zasięgnąć opinii lub wystąpić o wydanie indywidualnej interpretacji podatkowej |
| W podlinkowanej publikacji omówiono w większej szczegółowości zagadnienia związane z udzieleniem pożyczki za granicą |
Pożyczka a podatek PCC – jak wygląda rozliczenie
W celu prawidłowego rozliczenia umowy pożyczki w PCC należy sprawdzić, jakie mamy ustawowe obowiązki z tym związane, wiemy już, że wynika to z ustawy o PCC.
| W podstawie opodatkowania znajdzie się kwota lub wartość pożyczki, a w przypadku umowy określającej, że wypłata środków pieniężnych nastąpi wielokrotnie i ich suma nie jest znana w chwili zawarcia umowy – kwota każdorazowej wypłaty środków pieniężnych |
| Stawka podatku PCC od umowy pożyczki wynosi 0,5%
Przykładowo jeśli kwota pożyczki wynosi 50.000 zł, to podatek PCC wyniesie 250 zł (50.000 zł x 0,5%) |
Stawka podatku może wynieść 20% jeśli w toku czynności sprawdzających, kontroli podatkowej, postępowania podatkowego lub kontroli celno-skarbowej pożyczkobiorca powoła się na fakt zawarcia umowy pożyczki, jednak okaże się, że:
|
| Obowiązek podatkowy z tytułu pożyczki powstaje w terminie 14 dni od zawarcia umowy pożyczki i w tym czasie należy złoży deklarację PCC |
| Podatek PCC od pożyczki należy uregulować na rachunek urzędu skarbowego w terminie 14 dni od powstania obowiązku podatkowego |
Deklarację PCC można złożyć osobiście w urzędzie skarbowym zgodnie z właściwością miejscową:
|
| Deklarację PCC można również wysłać elektronicznie w usłudze e-Deklaracje |
Kiedy pożyczka jest zwolniona z PCC?
W niektórych przypadkach umowa pożyczki będzie zwolniona z PCC i o tym też jest mowa w ustawie.
Podatku PCC nie zapłacimy od umowy pożyczki udzielonej przez:
- przedsiębiorców niemających na terytorium Polski siedziby lub zarządu, prowadzących działalność w zakresie kredytowania oraz udzielania pożyczek,
- członków najbliższej rodziny, których jest mowa w ustawie o spadkach i darowiznach (małżonek, zstępni, wstępni, pasierb, rodzeństwo, ojczym i macochę), pod warunkiem, że:
- zostanie złożona deklaracja PCC w terminie 14 dni,
- otrzymanie pieniędzy zostanie udokumentowane dowodem przekazania na rachunek płatniczy lub na jego inny rachunek w banku lub w spółdzielczej kasie oszczędnościowo–kredytowej, lub przekazem pocztowym,
- osoby zaliczane do I grupy podatkowej do wysokości kwoty niepodlegającej opodatkowaniu – na zasadach określonych w przepisach o podatku od spadków i darowizn,
- wspólnika (akcjonariusza) w spółce kapitałowej.
Umowa pożyczki nie będzie podlegała pod PCC także wówczas, gdy:
- kwota pożyczki nie przekracza 1.000 zł,
- pożyczka jest udzielona z ZFŚS, z kas lub funduszów zakładowych, funduszów związków zawodowych, kas zapomogowo-pożyczkowych, spółdzielczych kas oszczędnościowo–kredytowych, koleżeńskich kas oszczędnościowo-pożyczkowych działających w wojsku,
- jeśli umowa pożyczki jest opodatkowana w VAT,
- jedna ze stron umowy korzysta ze zwolnienia od podatku VAT z tytułu przeprowadzanej czynności.
Podsumowanie
Z instytucji pożyczki chętnie korzystają zarówno przedsiębiorcy, jak osoby nieprowadzące działalności gospodarczej. Przepisy mówią o obowiązku zapłaty podatku PCC w wysokości 0,5% od kwoty umowy pożyczki. W niektórych przypadkach można zapłacić tzw. stawkę sankcyjną w wysokości 20%, więc warto o tym pamiętać. Obowiązek zapłaty PCC na terenie Polski wynika z ustawy o podatku PCC. Warto pamiętać, że pożyczka może pochodzić również z zagranicy, a w takiej sytuacji należałoby dokładnie zbadać, czy w Polsce powstaje obowiązek podatkowy, podano dodatkowe źródła, które mówią na ten temat. Obowiązek podatkowy powstaje w terminie 14 dni od zawarcia umowy, a to oznacza, że w tym czasie należy złożyć deklarację PCC i zapłacić podatek.
Stan prawny na dzień: 17.05.2024 r.
231 
Adam Sawicki
Adrianna Glapiak
