Pożyczka udzielona za granicą a podatek PCC

Więcej na ten temat przeczytasz w niniejszym artykule.

Czym jest pożyczka?

Zgodnie z przepisem art. 720 §1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny Przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

W świetle przepisów Kodeksu cywilnego umowa pożyczki nie należy do umów kwalifikowanych podmiotowo, co do zasady po stronie udzielającego pożyczkę, jak i po stronie biorącego pożyczkę, może wystąpić każdy podmiot, a więc zarówno osoba fizyczna, osoba prawna, jak i tzw. ułomna osoba prawna.

Niemniej określając podmioty zawierające umowę pożyczki wyróżniamy:

• Pożyczkodawcę – podmiot udzielający pożyczki,
• Pożyczkobiorcę – podmiot przyjmujący pożyczkę.

Podstawowym obowiązkiem dającego pożyczkę jest przeniesienie na biorącego pożyczkę własności przedmiotu pożyczki. Spełnienie tego świadczenia przez dającego pożyczkę powoduje, że przedmiot pożyczki przechodzi na własność pożyczkobiorcy, co oznacza, że przedmiot te staje się własnością pożyczkobiorcy. Umowa pożyczki jest umową dwustronnie zobowiązującą z uwagi na fakt, że obie strony umowy pożyczki zaciągają zobowiązania.

A jeśli pożyczyłeś pieniądze od członka rodziny i zastanawiasz się jakie niesie to za sobą skutki podatkowe oraz jakie czynności formalne powinieneś wykonać, to przejdź do tego artykułu, gdzie wyjaśniamy tę kwestię.

Pożyczka a podatek PCC – przepisy prawa

Zgodnie z ustawą z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (dalej jako ustawa o PCC), w szczególności zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. b) ww. ustawy, podatkowi podlegają umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku.

Z kolei zgodnie z przepisem art. 1 ust. 4 ustawy o PCC czynności cywilnoprawne podlegają podatkowi, jeżeli ich przedmiotem są:

• rzeczy znajdujące się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub prawa majątkowe wykonywane na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
• rzeczy znajdujące się za granicą lub prawa majątkowe wykonywane za granicą, w przypadku gdy nabywca ma miejsce zamieszkania lub siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i czynność cywilnoprawna została dokonana na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

W myśl art. 4 pkt 7 ustawy o PCC obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych ciąży, przy umowie pożyczki, na biorącym pożyczkę i stosownie do art. 3 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy powstaje z chwilą dokonania czynności cywilnoprawnej.

Tym samym w myśl powyższych przepisów pożyczka będzie zawsze podlegała opodatkowaniu, jeżeli dotyczą rzeczy znajdujących się w Polsce lub praw majątkowych wykonywanych w Polsce. Nawet pomimo zawarcia umowy pożyczki za granicą będzie ona podlegała omawianemu podatkowi, jeżeli jej przedmiotem są rzeczy znajdujące się na terytorium RP lub prawa majątkowe wykonywane na terytorium RP. Inne czynności prawne dokonywane pomiędzy pożyczkodawcą a pożyczkobiorcą nie są istotne dla opodatkowania umowy pożyczki.

Pożyczka udzielona za granicą a brak podatku PCC

Natomiast, jeżeli środki pieniężne będące przedmiotem umowy pożyczki będą w chwili jej zawarcia znajdowały się poza terytorium RP (na zagranicznym rachunku bankowym pożyczkodawcy), a jednocześnie pożyczkobiorca będzie miał siedzibę na terytorium RP, ale sama umowa pożyczki zawarta będzie poza granicami RP, to taka umowa pożyczki nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Interpretacja indywidualna Dyrektora KIS z dnia 8 stycznia 2021 r., nr 0111-KDIB2-2.4014.258.2020.1.DR:

• należy stwierdzić, że opisana umowa pożyczki nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych na podstawie art. 1 ust. 4 pkt 2 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, ponieważ jak wskazał Wnioskodawca środki pieniężne będące przedmiotem umowy pożyczki w chwili jej zawarcia (oraz w chwili przekazania każdej z transz) znajdowały się (i będą się znajdowały) na rachunku bankowym Pożyczkodawcy prowadzonym przez bank nieposiadający siedziby na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz umowa pożyczki została zawarta poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (w Irlandii);
• W tym miejscu wyjaśnić należy jedynie Wnioskodawcy, że z art. 1 ust. 4 pkt 2 ww. ustawy wynika, iż podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają czynności, których przedmiotem są rzeczy znajdujące się za granicą lub prawa majątkowe wykonywane za granicą, w przypadku gdy nabywca, a nie – jak błędnie wskazał we własnym stanowisku Wnioskodawca – dający pożyczkę, ma miejsce zamieszkania lub siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Interpretacja indywidualna Dyrektora KIS z dnia 11 lutego 2021 r., nr 0111-KDIB2-3.4014.393.2020.2.JS:

• Z przedstawionego we wniosku opisu stanu faktycznego wynika, że podmiot zagraniczny udzielił pożyczki na rzecz spółki z o.o. z siedzibą w Polsce (Pożyczkobiorca, Wnioskodawca). Umowa pożyczki została zawarta w Niemczech, w siedzibie pożyczkodawcy. Pieniądze, zgodnie z postanowieniami umowy, wpłynęły z Niemiec na konto w polskim banku Wnioskodawcy.
• Mając na uwadze przedstawiony stan faktyczny oraz powołane powyżej przepisy prawa należy stwierdzić, że umowa pożyczki nie podlegała opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych na podstawie art. 1 ust. 4 pkt 2 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, ponieważ – jak wskazano we wniosku – środki pieniężne będące przedmiotem umowy pożyczki, w momencie jej zawarcia znajdowały się poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz umowa pożyczki była zawarta poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Interpretacja indywidualna Dyrektora KIS z dnia 11 kwietnia 2018 r., nr 111.KDIB4.4014.100.2018.2.ASZ:

• opisana umowa pożyczki nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych na podstawie art. 1 ust. 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, ponieważ jak wskazał Wnioskodawca środki pieniężne będące przedmiotem umowy pożyczki w chwili jej zawarcia będą znajdowały się poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz umowa pożyczki zostanie zawarta poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Podobne stanowisko zajął Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 15 listopada 2011 r., sygn. akt II FSK 850/10 wskazując, że:

• W stosunku do umowy pożyczki pieniężnej kryterium miejsca położenia rzeczy nie może być, w świetle brzmienia art. 1 ust. 4 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (t.j. Dz.U. z 2007 r. 68 poz. 450 ze zm.), rozstrzygające dla powstania obowiązku podatkowego. Taką rolę pełni natomiast miejsce wykonania prawa majątkowego wynikającego z umowy pożyczki. Wykonanie prawa majątkowego, o jakim mowa wyżej, stanowi wydanie pieniędzy biorącemu pożyczkę. Jeżeli nastąpiło ono na terytorium innego państwa, wówczas umowa pożyczki nie podlega, w myśl art. 1 ust. 4 pkt 2, opodatkowaniu, jeżeli biorący ma miejsce zamieszkania lub siedzibę za granicą.

Podsumowanie

Pożyczka udzielona za granicą nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych, jeżeli pieniądze znajdowały się za granicą, a umowa została zawarta poza terytorium Polski.

Jeśli chcesz wiedzieć, czy nieoprocentowana pożyczka zawarta pomiędzy dwoma osobami fizycznymi, np. pomiędzy dwoma kolegami, spowoduje powstanie nieodpłatnego świadczenia i będzie wymagała zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych od przychodu z tytułu niezapłaconych pożyczkodawcy odsetek, to przejdź tutaj.

Źródła:

1. A. Strocka, Podatki w praktyce. Opodatkowanie podatkiem od czynności cywilnoprawnych pożyczki udzielonej przez podmiot zagraniczny