Prawo komunikacji elektronicznej już opublikowane! Nowe zasady zgód marketingowych w 2024 roku

O tym, co jeszcze wprowadza ustawa, a przede wszystkim jak reguluje ona kwestie związane ze zgodami marketingowymi, przeczytasz w poniższym artykule.

Założenia nowego prawa komunikacji elektronicznej

W przepisie art. 1 ust. 1 Prawa komunikacji elektronicznej określono przedmiot ustawy, w szczególności ustawodawca wskazał, że akt ten będzie regulować kwestie związane z następującym zakresem:

• zasadami podejmowania, wykonywania i kontroli działalności polegającej na zapewnianiu komunikacji elektronicznej;
• prawami i obowiązkami przedsiębiorców komunikacji elektronicznej;
• zasadami zapewniania dostępu do lokalnej sieci radiowej i korzystania z tej sieci;
• zadaniami i obowiązkami na rzecz obronności, bezpieczeństwa państwa oraz bezpieczeństwa i porządku publicznego w zakresie komunikacji elektronicznej;
• zasadami uzyskiwania dostępu i korzystania z satelitarnej usługi publicznej o regulowanym dostępie, w ramach europejskiego systemu radionawigacji satelitarnej Galileo oraz zarządzania tą usługą;
• warunkami gospodarowania częstotliwościami, zasobami orbitalnymi oraz zasobami numeracji;
• prawami i obowiązkami użytkowników urządzeń radiowych;
• prawami i obowiązkami użytkowników końcowych;
• zasadami dostępu telekomunikacyjnego oraz warunkami regulowania rynków komunikacji elektronicznej;
• wymaganiami, jakim powinny odpowiadać urządzenia radiowe;
• warunkami świadczenia usługi powszechnej;
• wymaganiami dotyczącymi świadczenia użytkownikom końcowym z niepełnosprawnościami publicznie dostępnych usług komunikacji elektronicznej i udogodnień w zakresie dostępu do publicznie dostępnych usług komunikacji elektronicznej;
• warunkami przetwarzania danych, w tym danych osobowych, w ramach świadczenia publicznie dostępnych usług komunikacji elektronicznej oraz ochrony tajemnicy komunikacji elektronicznej;
• funkcjonowaniem organów właściwych w sprawach komunikacji elektronicznej, zasadami ich współdziałania z innymi organami krajowymi oraz instytucjami Unii Europejskiej w zakresie regulacji komunikacji elektronicznej.

Umowy zawierane z konsumentami

Jedną ze zmian mających znaczenie w sferze marketingu elektronicznego są umowy zawierane z konsumentami [por. art. 287 Prawa komunikacji elektronicznej].

Przed zawarciem umowy przedsiębiorca – dostawca usług komunikacji elektronicznej – zobowiązany jest do bezpłatnego doręczenie konsumentowi na trwałym nośniku podsumowania głównych elementów informacji przedumownych, w szczególności:

• nazwy, adresu i danych kontaktowych dostawcy oraz danych kontaktowych na potrzeby składania reklamacji;
• głównych cech każdej świadczonej usługi;
• ceny usługi, w tym ceny za jej aktywację, opłaty abonamentowej lub innej okresowej opłaty i ceny za jednostkę rozliczeniową usługi;
• okresu obowiązywania umowy oraz warunków jej przedłużenia i zakończenia obowiązywania;
• informacji, czy i w jakim zakresie udogodnienia i usługi przeznaczone są dla użytkowników końcowych z niepełnosprawnościami;
• zwięzłych podsumowanie warunków umowy.

Powyższe dotyczy umów o świadczenie usług komunikacji elektronicznej w zakresie usług komunikacji elektronicznej innych niż usługi transmisji danych używane do świadczenia usług komunikacji maszyna-maszyna.

Zgoda na cele marketingowe – jak jest, a co się zmieni?

Stan prawny aktualny – obowiązujący do dnia 10 listopada 2024 roku

W tym miejscu należy pamiętać, że nowe Prawo komunikacji elektronicznej uchylać będzie dotychczas obowiązującą ustawę z dnia 16 lipca 2004 r. – Prawo telekomunikacyjne. W tymże akcie uregulowana była kwestia związana ze zgodami udzielonymi na cele marketingowe.

Zgodnie zatem ze stanem prawnym – co prawda jeszcze obowiązującym, ale tracącym moc prawną w dniu 10 listopada 2024 r. – (por. art. 172 Prawa telekomunikacyjnego):

• zakazuje się stosowania telekomunikacyjnych urządzeń końcowych oraz automatycznych systemów wywołujących dla celów marketingu bezpośredniego lub przesyłania niezamówionej informacji handlowej – naruszenie tego zakazu przez przedsiębiorcę stanowić będzie czyn nieuczciwej konkurencji;
• zakazuje się używania ww. środków dla celów marketingu bezpośredniego na koszt konsumenta.

Niezamówiona informacja handlowa uregulowana jest w przepisie art. 10 ustawy z dnia 18 lipca 2002 r. o świadczeniu usług drogą elektroniczną. Zgodnie z tym przepisem:

• informację handlową uważa się za zamówioną, jeżeli odbiorca wyraził zgodę na otrzymywanie takiej informacji poprzez przykładowo udostępnienie przedsiębiorcy adresu elektronicznego (np. e-mail, numeru telefonu), a contrario informacją handlową niezamówioną będzie informacja, na której otrzymywanie nie wyrażono zgody;
• zakazuje się przesyłania niezamówionej informacji handlowej skierowanej do oznaczonego odbiorcy będącego osobą fizyczną za pomocą środków komunikacji elektronicznej, w szczególności poczty elektronicznej (np. e-mail, SMS) – naruszenie tego zakazu przez przedsiębiorcę stanowić będzie czyn nieuczciwej konkurencji.

Tym samym należy pamiętać, iż możliwość przesyłania treści reklamowych za pomocą komunikacji elektronicznej (e-mail) lub za pomocą połączenia telefonicznego (SMS czy wykonanie połączenia wychodzącego, tzw. telemarketing) lub systemów automatycznego wywoływania (systemy głosowe, generatory SMS) wymaga zgody odbiorcy – konsumenta.

Kwestię zgody użytkowników końcowych reguluje przepis art. 174 Prawa telekomunikacyjnego, zgodnie z którym przepisy wymagają wyrażenia zgody przez abonenta lub użytkownika końcowego. Zgoda ta:

• nie może być domniemana lub dorozumiana z oświadczenia woli o innej treści;
• może być wyrażona drogą elektroniczną, pod warunkiem jej utrwalenia i potwierdzenia przez użytkownika;
• może być wycofana w każdym czasie, w sposób prosty i wolny od opłat.

O odpowiedzialności za naruszenie czynu nieuczciwej konkurencji przeczytasz tutaj.

Warto przypomnieć, że ustawa z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji reguluje zapobieganie i zwalczanie nieuczciwej konkurencji w działalności gospodarczej, w szczególności produkcji przemysłowej i rolnej, budownictwie, handlu i usługach – w interesie publicznym, przedsiębiorców oraz klientów. Czynem nieuczciwej konkurencji jest:

• działanie sprzeczne z prawem lub dobrymi obyczajami, jeżeli zagraża lub narusza interes innego przedsiębiorcy, lub klienta;
• działanie wprowadzające w błąd oznaczenie przedsiębiorstwa;
• fałszywe lub oszukańcze oznaczenie pochodzenia geograficznego towarów albo usług;
• działanie wprowadzające w błąd oznaczenie towarów lub usług;
• działanie naruszające tajemnicę przedsiębiorstwa;
• nakłanianie do rozwiązania lub niewykonania umowy;
• naśladownictwo produktów, pomawianie lub nieuczciwe zachwalanie;
• utrudnianie dostępu do rynku, przekupstwo osoby pełniącej funkcję publiczną;
• nieuczciwa lub zakazana reklama;
• organizowanie systemu sprzedaży lawinowej;
• prowadzenie lub organizowanie działalności w systemie konsorcyjnym;
• nieuzasadnione wydłużanie terminów zapłaty za dostarczane towary lub wykonane usługi.

Jednakże odpowiedzialność za przesyłanie niezamówionej informacji handlowej reguluje konkretnie przepis art. 24 ustawy o świadczeniu usług drogą elektroniczną. Zgodnie z ustępem 1 „Kto przesyła za pomocą środków komunikacji elektronicznej niezamówione informacje handlowe, podlega karze grzywny”.

Regulacja ta przewiduje odpowiedzialność z tytułu popełnienia wykroczenia, a wysokość grzywny co do zasady wynosi od 20 zł do 5 tys. zł.

Więcej na temat świadczenia usług drogą elektroniczną znajdziesz tutaj.

Stan prawny przyszły – obowiązujący od dnia 10 listopada 2024 roku

Ustawa z dnia 12 lipca 2024 r. – Prawo komunikacji elektronicznej oczekuje na wejście w życie (planowany czas wejścia w życie nowych przepisów to 10 listopada 2024 roku).

Kwestia zgód marketingowych znajduje się w przepisie art. 398 Prawa komunikacji elektronicznej i zakazywać będzie (oczywiście od dnia wejścia w życie ustawy) używania:

1. Automatycznych systemów wywołujących.
2. Telekomunikacyjnych urządzeń końcowych, w szczególności w ramach korzystania z usług komunikacji interpersonalnej do celów przesyłania informacji handlowej w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 18 lipca 2002 r. o świadczeniu usług drogą elektroniczną (Dz. U. z 2020 r. poz. 344 oraz z 2024 r. poz.), w tym marketingu bezpośredniego, do abonenta lub użytkownika końcowego, chyba że uprzednio wyraził on na to zgodę.

Dodatkowo należy pamiętać, że:

• naruszenie ww. zakazu przez przedsiębiorcę stanowić będzie czyn nieuczciwej konkurencji;
• abonent lub użytkownik końcowy musi wyrazić zgodę na otrzymywanie treści marketingowych poprzez udostępnienie adresu np. e-mail czy numeru telefonu (wyrażenie zgody umożliwi przedsiębiorcy przesyłanie informacji handlowej);
• przesyłanie danej treści marketingowej nie może odbywać się na koszt abonenta lub użytkownika końcowego.

Przepisy niewątpliwie zostaną ujednolicone, a udzielona w przeszłości zgoda, która obejmować będzie kwestie marketingowe i przesyłanie informacji handlowych, wciąż będzie ważna, albowiem ustawodawca wprowadza wymóg uzyskania zgody w zakresie każdego kanału komunikacyjnego. Zmieniło się również to, że przepisy Prawa telekomunikacyjnego w zakresie zgód dotyczyły oznaczonego odbiorcy będącego osobą fizyczną, natomiast przepisy prawa komunikacji elektronicznej wprowadziły modyfikację podmiotową i obejmować będą abonenta lub użytkownika końcowego, co może dać możliwość interpretacyjną w przedmiocie tego, że zgoda będzie mogła być uzyskana od każdego podmiotu, tj. zarówno od osoby fizycznej, jak i prawnej.

Niewątpliwie kwestia zgody usługobiorcy jest istotna, albowiem od niej zależy możliwości wysyłania treści marketingowych o charakterze handlowym. Aby można było mówić o zgodzie, należy pamiętać, że musi ona być:

• dobrowolna,
• konkretna,
• świadoma,
• jednoznacznie okazana, czyli wola wyrażenia zgody musi być wyraźna.

Z kolei forma takiej zgody musi mieć charakter oświadczenia (ustnego albo pisemnego) lub wyraźnego działania, które potwierdzi, że osoba wyraża wolę na przetwarzanie jej danych osobowych.

Cofnięcie zgody na działania marketingowe

Zgodnie z przepisem art. 7 ust. 3 rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) „Osoba, której dane dotyczą, ma prawo w dowolnym momencie wycofać zgodę. Wycofanie zgody nie wpływa na zgodność z prawem przetwarzania, którego dokonano na podstawie zgody przed jej wycofaniem. Osoba, której dane dotyczą, jest o tym informowana, zanim wyrazi zgodę. Wycofanie zgody musi być równie łatwe jak jej wyrażenie”.

Powyższa regulacja przyznaje prawo do wycofania uprzednio wyrażonej zgody.

Podsumowanie

Wejście w życiu Prawa o komunikacji elektronicznej będzie regulować wiele kwestii. Jednakże dla treści marketingowych o charakterze handlowym istotne będą przepisy dotyczące zgody marketingowej. Wyrażenie zgody jest istotne, ponieważ to od niej zależy, czy dostawca usług będzie mógł „legalnie” przekazywać do odbiorcy treści marketingowe.