Niejednokrotnie każdy z nas napotkał w swoim życiu ten szczególny napis. Jednych bawiący, innych denerwujący, a dla jeszcze innych, bezskutecznie dochodzących swych praw, będących przypomnieniem powszechnego dzisiaj braku znajomości praw i obowiązków konsumenta. A przecież codziennie zawieramy różnego rodzaju umowy. I chociaż umowa sprzedaży jest jedną z najpowszechniejszych, niewielu kupujących wie, jakie przysługują im prawa w związku z reklamacją kupionego towaru lub usługi.
Reklamacja
Reklamacja jest prawem kupującego, aby sprzedawca w związku z niezadowalającą jakością sprzedanego towaru lub usługi dokonał naprawy, wymiany lub poprawy usługi, a także zmiany warunków finansowych wcześniej ustalonych dla transakcji bądź do odstąpienia od umowy.
Ze względu na praktyki niektórych sprzedawców, reklamacja jest często ograniczana lub mylona z pojęciem gwarancji. Jako kupujący możemy domagać się realizacji swoich praw u sprzedającego lub u gwaranta – wybór należy do nas i zależy od naszej wygody. Sprzedawca nie ma prawa zmuszać konsumenta, aby udał się z wadliwym towarem do serwisu, jeśli konsument właśnie jemu chce złożyć reklamację.
Z pomocą kupującym przychodzą przepisy Kodeksu cywilnego oraz ustawa o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej oraz zmianie Kodeksu cywilnego. (Art. 556 KC). Zakres uprawnień kupującego zależy od jego statusu – czy jest to osoba prawna, np. przedsiębiorstwo lub fundacja czy osoba fizyczna nie prowadząca działalności.
Art. 556.
§ 1. Sprzedawca jest odpowiedzialny względem kupującego, jeżeli rzecz sprzedana ma wadę zmniejszającą jej wartość lub użyteczność ze względu na cel w umowie oznaczony albo wynikający z okoliczności lub z przeznaczenia rzeczy, jeżeli rzecz nie ma właściwości, o których istnieniu zapewnił kupującego, albo jeżeli rzecz została kupującemu wydana w stanie niezupełnym (rękojmia za wady fizyczne).
§ 2. Sprzedawca jest odpowiedzialny względem kupującego, jeżeli rzecz sprzedana stanowi własność osoby trzeciej albo jeżeli jest obciążona prawem osoby trzeciej; w razie sprzedaży praw sprzedawca jest odpowiedzialny także za istnienie praw (rękojmia za wady prawne).
I. Konsument – osoba prywatna
Towar zakupiono bez związku z działalnością gospodarczą lub zawodową.
Sprzedawca odpowiada wobec takiego konsumenta za “niezgodność towaru konsumpcyjnego z umową” w chwili jego wydania. Niezgodność towaru z umową jest pojęciem niezwykle szerokim. Dotyczy nie tylko wady towaru, ale też braku właściwości, cech określonych w umowie, braku zgodności z opisem, wzorem czy próbką. Niezgodność rzeczy może dotyczyć cech towaru określonych ogólnie, jak i szczegółowo w danej umowie. W takim przypadku kupujący ma dwa lata na złożenie reklamacji produktu w związku z “niezgodnością z umową” od daty wydania towaru. Dodatkowo, w terminie dwóch miesięcy od stwierdzenia wady konsument powinien zawiadomić sprzedającego. Wystarczy wysłanie zawiadomienia.
Więcej informacji w: art. 3. 1 Ustawy o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej oraz o zmianie Kodeksu cywilnego z dnia 27 lipca 2002 r.)
Art. 3. 1. Sprzedawca dokonujący sprzedaży w Rzeczypospolitej Polskiej jest obowiązany udzielić kupującemu jasnych, zrozumiałych i niewprowadzających w błąd informacji w języku polskim, wystarczających do prawidłowego i pełnego korzystania ze sprzedanego towaru konsumpcyjnego. W szczególności należy podać: nazwę towaru, określenie producenta lub importera i kraj pochodzenia towaru, znak bezpieczeństwa i znak zgodności wymagane przez odrębne przepisy, informacje o dopuszczeniu do obrotu w Rzeczypospolitej Polskiej oraz, stosownie do rodzaju towaru, określenie jego energochłonności, a także inne dane wskazane w odrębnych przepisach.
Art. 4. 1. Sprzedawca odpowiada wobec kupującego, jeżeli towar konsumpcyjny w chwili jego wydania jest niezgodny z umową; w przypadku stwierdzenia niezgodności przed upływem sześciu miesięcy od wydania towaru domniemywa się, że istniała ona w chwili wydania.Kto udowadnia niezgodność towaru z umową w chwili wydania?
Powyższych uprawnień nie można wyłączyć ani ograniczyć w drodze umowy zawartej przed zawiadomieniem sprzedawcy o niezgodności towaru konsumpcyjnego z umową. W szczególności nie można tego dokonać przez oświadczenie kupującego, że wie o wszelkich niezgodnościach towaru z umową lub przez wybór prawa innego niż polskie.
II. Podmiot niebędący konsumentem np. przedsiębiorca, stowarzyszenie.
Dla przedsiębiorców punktem wyjścia są przepisy KC o rękojmi. Sprzedawca odpowiada za wady sprzedanej rzeczy. Dla sprzedaży pomiędzy przedsiębiorcami ustawodawca wprowadził szereg ograniczeń. Kupujący może utracić prawa wynikające z rękojmi, jeżeli nie zbada rzeczy w czasie i w sposób przyjęty przy rzeczach tego rodzaju, a także nie zawiadomi niezwłocznie sprzedawcy o dostrzeżonej wadzie. Kupujący ma obowiązek zachować należytą staranność przy badaniu rzeczy. Rękojmia za wady fizyczne przepada bowiem także w przypadku, kiedy kupujący nie zawiadomi o takiej wadzie w ciągu miesiąca od jej wykrycia lub miesiąca po upływie czasu, w którym przy zachowaniu należytej staranności mógł ją wykryć.
Kodeks cywilny przewiduje rok dla uprawnień z tytułu rękojmi dla kupującego. Wyjątek stanowi rękojmia za wady budynku – termin obowiązywania wynosi wówczas trzy lata, a także przypadki, w których “sprzedawca wadę podstępnie zataił” (art. 568 § KC)
Art. 568.
§ 1. Uprawnienia z tytułu rękojmi za wady fizyczne wygasają po upływie roku, a gdy chodzi o wady budynku – po upływie lat trzech, licząc od dnia, kiedy rzecz została kupującemu wydana.
§ 2. Upływ powyższych terminów nie wyłącza wykonania uprawnień z tytułu rękojmi, jeżeli sprzedawca wadę podstępnie zataił.
§ 3. Zarzut z tytułu rękojmi może być podniesiony także po upływie powyższych terminów, jeżeli przed ich upływem kupujący zawiadomił sprzedawcę o wadzie.
Odpowiedzialność z tytułu rękojmi można dobrowolnie rozszerzyć, ograniczyć lub wyłączyć (art. 558. § KC)
Art. 558.
§ 1. Strony mogą odpowiedzialność z tytułu rękojmi rozszerzyć, ograniczyć lub wyłączyć. Jednakże w umowach z udziałem konsumentów ograniczenie lub wyłączenie odpowiedzialności z tytułu rękojmi jest dopuszczalne tylko w wypadkach określonych w przepisach szczególnych.
§ 2. Wyłączenie lub ograniczenie odpowiedzialności z tytułu rękojmi jest bezskuteczne, jeżeli sprzedawca zataił podstępnie wadę przed kupującym.
Dotyczy to także terminu uznawania praw z tytułu rękojmi – na podstawie umowy (wyrok SN z 5.08 2005r.).
Joanna Pindelska
Joanna Pindelska
Tworzenie grafik przez AI do e-commerce
Marta Matylda Kania
Pośrednictwo w dystrybucji bonów różnego przeznaczenia – sposób rozliczenia
Małgorzata Jagusiak
Rozliczanie sprzedaży przez podatnika zwolnionego z VAT – odpowiedzi Ministerstwa Finansów dotyczące VAT e-commerce
Sprzedaż znaku towarowego a umowa licencyjna – różnice
Bardzo przydatny wpis!
Znając prawa konsumenta można przeforsować ich stosowanie – choć czasami bywa to trudne