Programiści wygrywają w sprawie IP BOX

Kiedy można skorzystać z IP BOX?

Aby móc skorzystać z ulgi IP Box należy przede wszystkim osiągać dochód z tzw. praw własności intelektualnej. Zgodnie z art. 30 ca ustawy o PIT, kwalifikowanymi prawami własności intelektualnej (kwalifikowanymi IP) są:

1. patent,
2. prawo ochronne na wzór użytkowy,
3. prawo z rejestracji wzoru przemysłowego,
4. prawo z rejestracji topografii układu scalonego,
5. dodatkowe prawo ochronne dla patentu na produkt leczniczy lub produkt ochrony roślin,
6. prawo z rejestracji produktu leczniczego i produktu leczniczego weterynaryjnego dopuszczonych do obrotu,
7. wyłączne prawo, o którym mowa w ustawie z dnia 26 czerwca 2003 r. o ochronie prawnej odmian roślin (Dz. U. z 2021 r. poz. 213),
8. autorskie prawo do programu komputerowego

– podlegające ochronie prawnej, których przedmiot został wytworzony, rozwinięty lub ulepszony przez podatnika w ramach prowadzonej przez niego działalności badawczo-rozwojowej.

Drugim niezbędnym warunkiem do skorzystania z ulgi Ip Box jest prowadzenie działalności badawczo-rozwojowej. Zgodnie z art. 5a pkt 38 ustawy o PIT, działalność badawczo-rozwojowa (BR), to działalność twórcza obejmująca badania naukowe lub prace rozwojowe, podejmowana w sposób systematyczny w celu zwiększenia zasobów wiedzy oraz wykorzystania zasobów wiedzy do tworzenia nowych zastosowań. Dokładnie omówienie tego zagadnienia znajdziemy w artykule: Czym jest działalność badawczo-rozwojowa?

A zatem, aby programista mógł skorzystać z IP Box powinien wytworzyć, rozwinąć lub usprawnić kwalifikowane prawo własności intelektualnej, jak np. program komputerowy w ramach działalności badawczo-rozwojowej.

Więcej tematów poświęconych Ip Box znajdziesz w naszym dedykowanym serwisie: https://ipbox24.com/

Ulga Ip Box dla programistów

Choć Ip box przysługuje nie tylko programistom, to – patrząc na jednoosobowe działalności gospodarcze — to właśnie ten zawód szeroko zawojował ulgę IP Box. Żartobliwie można by ją nawet nazwać ulgą IT Box.

Autorskie prawo do programu komputerowego jest kwalifikowanym prawem własności intelektualnej, stąd hurtem z ulgi IP Box zaczęli korzystać programiści.

Początkowo, interpretacje podatkowe wydawane dla programistów w zakresie korzystania z ulgi IP Box były korzystne — orzekały, że programiści, którzy stworzyli program komputerowy w ramach działalności badawczo-rozwojowej mogą skorzystać z tej preferencji podatkowej.

Jednak z czasem zmieniła się linia interpretacyjna, i Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej (KIS) albo odmawiał wydania interpretacji, albo wydawał decyzje niekorzystne, albo prosił wnioskodawców o udzielenie odpowiedzi na pytania uzupełniające. W konsekwencji wychodziło, że to programista sam musiał stwierdzić, czy wytworzył/rozwinął/usprawnił program komputerowy w ramach działalności badawczo-rozwojowej, a zatem sam musiał w pewien sposób rozstrzygnąć, czy przysługuje mu prawo do Ip Box.

Korzystne wyroki sądów

Działanie KIS polegające na odmowie wydawania interpretacji IP Box lub wydawaniu interpretacji negatywnych było sprawą wielu podstępowań sądowych. Sądy w swoich wyrokach nie zgadzały się z fiskusem.

Kością niezgody było tutaj zagadnienie, czy prace programisty można uznać za działalność badawczo-rozwojową, KIS stwierdzał, że działalność programisty nie spełnia definicji działalności badawczo-rozwojowej, argumentując, że:

• taka działalność nie ma charakteru badań podstawowych,
• nie są prowadzone prace doświadczalne ani teoretyczne, których celem jest zdobywanie nowej wiedzy o podstawach zjawisk i obserwowalnych faktów, bez nastawienia na bezpośrednie zastosowanie komercyjne,
• nie można mówić o prowadzeniu prac rozwojowych, ponieważ one obejmują łączenie i kształtowanie wiedzy, którego efektem powinna być wartość dodana w zakresie wiedzy i umiejętności, czego nie ma w przypadku działania programisty,
• działania nie polegają na kształtowaniu wiedzy — ich efektem nie jest powstanie wartości dodanej w sferze wiedzy z zakresu tematyki tworzenia lub funkcjonowania oprogramowań.
• podejmowana aktywność wpisuje się w zwykłą praktykę zawodu programisty, w ramach której wykonywane są zlecone w ramach umów z kontrahentami zadania, za które otrzymuje on uzgodnione wynagrodzenie,
• skoro działania w ramach wykonywanych zleceń opierają na już posiadanej wiedzy i doświadczeniu, a zdobywanie “nowej” wiedzy nie wiąże z pracami nad programem komputerowym, ale pozyskiwaniem jej z zewnętrznych źródeł (internet, szkolenia), oznacza to, że w ramach prowadzonej działalności (zadań programistycznych) nie dochodzi ani do zwiększenia zasobów wiedzy ani wykorzystania zasobów wiedzy do tworzenia nowych zastosowań.

Z powyższymi argumentami nie zgadzają się jednak sądy, które orzekają w swoich wyrokach przede wszystkim, że to nie podatnik ma rozstrzygać, czy jego działalność jest badawczo-rozwojowa i w związku z tym, czy ma prawo do ulgi IP Box. Ponadto sądy stwierdzają, że działalność programisty może być działalnością badawczo-rozwojowa.

Wyrok WSA w Gdańsku z 1 sierpnia 2023 sygn. akt I SA/Gd 461/23

• działalność programisty (w omawianym przypadku w wyroku/interpretacji) jest twórcza, gdyż ma charakter twórczy/innowacyjny, gdyż jest nakierowana na wypracowanie lub wykorzystanie dostępnych zasobów wiedzy do tworzenia nowych lub istotnie zmodyfikowanych narzędzi informatycznych,
• prace wykonywane przez wnioskodawcę wymagają kreatywnego podejścia, każdorazowo wymagają dokonywania rozwiązań koncepcyjnych pozwalających na realizację danego projektu. Rozwiązania proponowane kontrahentowi w ramach projektów nie powielają prostych i funkcjonujących na rynku typowych koncepcji. Klient otrzymuje zindywidualizowane, nowoczesne i innowacyjne narzędzia IT,
• działalność jest podejmowana w sposób systematyczny, gdyż prace, jakie Wnioskodawca realizuje w ramach działalności nie mają incydentalnego charakteru, lecz wykonywane są w systematyczny sposób. Działania te stanowią istotę funkcjonowania i podejmowane są w zaplanowany sposób poprzez odpowiadanie na zapotrzebowanie kontrahenta. Systematyczność realizowanych prac wynika również z funkcji pełnionych przez wnioskodawcę wobec kontrahenta, w tym realizacji na jego rzecz prac polegających na dostarczaniu nowych rozwiązań informatycznych lub ich istotnych modyfikacjach w reakcji na ciągle zmieniające się zapotrzebowanie kontrahentów;
• działalność ta ma określony cel – jest nakierowana na zwiększenie zasobów wiedzy oraz ich wykorzystanie do tworzenia nowych zastosowań. Podejmowane aktywności ze swej istoty zmierzają do uzyskania specjalistycznej wiedzy. Efektem zastosowania zasobów wiedzy jest ich wykorzystanie do tworzenia nowych lub istotnie ulepszonych produktów na rzecz kontrahenta. Głównym celem realizowanych przez wnioskodawcę prac jest przede wszystkim tworzenie, rozwój oraz optymalizacja (modyfikacja) innowacyjnych i technologicznie zaawansowanych narzędzi IT,
• działalność spełnia warunki uznania jej za “prace rozwojowe” – poprzez tworzenie nowego rozwiązania technicznego, wykorzystywana jest dotychczas istniejąca wiedzę oraz opracowywana nowa wiedza z dziedziny technologii i informatyki do tworzenia nowych lub ulepszonych produktów, technologii i rozwiązań,
• aktywność w ramach prowadzonych prac jest pracami rozwojowymi, gdyż polega m.in. na kształtowaniu i wykorzystywaniu wiedzy i umiejętności z dziedziny nauk i technologii do tworzenia i projektowania nowych, zmienionych lub ulepszonych produktów, technologii i rozwiązań.

W podobnym tonie, kontrargumenty znajdziemy w wyroku WSA w Łodzi. sygn. I SA/Łd 361/23, gdzie sąd orzekł, że:

• programista nie musi być naukowym odkrywcą, żeby mieć prawo do preferencji IP Box,
• do uznania, że programista prowadzi działalność badawczo-rozwojową, wystarczy element nowości zastosowania oprogramowania w rezultacie pracy twórczej, podjętej przy wykorzystaniu zasobów już dostępnej wiedzy. Nie muszą to być odkrycie naukowe,
• działalność twórcza obejmuje prace rozwojowe, podejmowane w sposób systematyczny w celu wykorzystania zasobów wiedzy do tworzenia nowych zastosowań. Programista (w opisywanym przypadku w wyroku/interpretacji) wytwarza nowe, nieistniejące wcześniej funkcjonalności, na podstawie posiadanej wiedzy, które wpływają na innowacyjność wytwarzanych rozwiązań programistycznych,

Podsumowując, KIS twierdzi, że programista nie prowadzi działalności badawczo-rozwojowej, gdyż jego działalność nie spełnia warunku celu w postaci zwiększenia zasobów wiedzy oraz ich wykorzystania do tworzenia nowych zastosowań. Zdaniem organu skarbowego, przedsiębiorca jest zwykłym programistą, który realizuje zlecenia i za to otrzymuje wynagrodzenie.

Sąd natomiast nie podziela tego stanowiska, ponieważ uważa, że wytworzenie oprogramowania jest wynikiem “wykorzystania zasobów wiedzy do tworzenia nowych zastosowań”. Wystarczy więc element nowości zastosowania oprogramowania w rezultacie pracy twórczej wnioskodawcy, podjętej przy wykorzystaniu zasobów już dostępnej wiedzy. Efekt ten nie musi mieć charakteru “nowej wiedzy” w znaczeniu- odkryć naukowych.

Zmiana podejścia fiskusa — korzystnie dla programistów

W ostatnich latach fiskus ponownie zmienił podejście w sprawie IP Box dla programistów. Za sprawą nowych regulacji, które zakazują KIS zrzucania na wnioskodawców oceny, czy prowadzą działalność badawczo-rozwojową, (która jest jednym z niezbędnych warunków do skorzystania z IP Box). Takiego rozstrzygnięcia powinien dokonywać organ skarbowy, a nie osoba, która składa wniosek o interpretację. Drugim czynnikiem, który wpływa na zmianę podejścia KIS są wyroki sądów, które wiążą organy skarbowe.

Stosowanie się skarbówki do nowych przepisów możemy zauważyć poprzez ostatnio wydawane interpretacje podatkowe w zakresie Ip Box, w których KIS albo dokonuje oceny, czy wnioskodawcy przysługuje prawo do Ip Box albo rozpatruje wnioski, które wcześniej pozostawił bez rozpatrzenia. Często działania te kończą się pozytywną interpretacją dla programistów. Przykładowe interpretacje wydane już wskutek nowego podejścia fiskusa (jest ich jednak więcej):

• interpretacja opodatkowanie IP Box z dnia 23.05.2023, sygn. 0115-KDST2-2.4011.124.2023.2.RS,
• interpretacja podatkowa Ip Box z dnia 03.08.2023, sygn. 0111-KDSB2-1.4011.230.2023.2.MSU