Rezygnacja ze zwolnienia VAT w usługach finansowych – skutki

Szeroko rozumiane usługi finansowe musiały do końca 2021 roku korzystać ze zwolnienia przedmiotowego w podatku VAT. Jednak ustawa o Polskim Ładzie wprowadziła nowe przepisy, które pozwalają przedsiębiorcom zrezygnować z takiego zwolnienia, ale tylko w określonych przypadkach. W dzisiejszej publikacji opiszemy, jakie skutki może spowodować taka rezygnacja ze zwolnienia VAT.

Zwolnienie usług finansowych w VAT

W ustawie o podatku VAT w części dotyczącej zwolnień przedmiotowych zostały wymienione m.in. usługi finansowe, do których się zaliczają m.in.:

• usługi ubezpieczeniowe,
• usługi reasekuracyjne,
• usługi pośrednictwa w świadczeniu usług ubezpieczeniowych i reasekuracyjnych,
• usługi udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych oraz usługi pośrednictwa w tym zakresie,
• usługi w zakresie udzielania poręczeń, gwarancji i innych zabezpieczeń transakcji finansowych i ubezpieczeniowych oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu tych usług,
• usługi w zakresie depozytów środków pieniężnych, prowadzenia rachunków pieniężnych, wszelkiego rodzaju transakcji płatniczych, przekazów i transferów pieniężnych, długów, czeków i weksli oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu tych usług,
• usługi, których przedmiotem są instrumenty finansowe, o których mowa w ustawie o obrocie instrumentami finansowymi,
• usługi zarządzania funduszami inwestycyjnymi.

Najczęściej podmiotami, które świadczą szeroko rozumiane usługi finansowe są banki, towarzystwa funduszy inwestycyjnych, ale także inne podmioty. W ustawie o Polskim Ładzie wprowadzono zmianę przepisów ustawy o VAT, co do obowiązkowego stosowania zwolnienia przedmiotowego.

Jak zrezygnować ze zwolnienia VAT w usługach finansowych

W ustawie wprowadzone zostały zapisy, mówiące o tym, że przedsiębiorca może zrezygnować ze zwolnienia od podatku VAT, jeśli świadczy usługi finansowe pod warunkiem, że:

1. Będzie zarejestrowany, jako czynny podatnik VAT.
2. Złoży naczelnikowi urzędu skarbowego zawiadomienie na formularzu VAT-R o wyborze opodatkowania tych usług podatkiem VAT przed początkiem okresu rozliczeniowego, od którego rezygnuje ze zwolnienia.
3. Ponowny powrót do zwolnienia przedmiotowego będzie możliwy dopiero po upływie 2 lat, licząc od początku okresu rozliczeniowego, od którego wybrał opodatkowanie tych usług w VAT. Również w tym przypadku należy złożyć zawiadomienie do naczelnika urzędu skarbowego o rezygnacji z tego zwolnienia.
4. Kolejny powrót do opodatkowania w VAT usług finansowych będzie możliwy po upływie 2 lat, licząc od początku okresu rozliczeniowego, od którego przedsiębiorca ponownie korzysta ze zwolnienia.

Jak widać w zmienionych przepisach został wprowadzony cykl dwuletni, w którym mamy obowiązek po rejestracji do podatku VAT, rozliczać się tak samo, jak pozostali czynni podatnicy VAT. Czy jednak taka rezygnacja ze zwolnienia przedmiotowego obejmuje wszystkie przeprowadzane transakcje? Na to pytanie odpowiemy poniżej.

Rezygnacja ze zwolnienia przedmiotowego VAT w usługach finansowych – skutki

Kluczowa informacja dotycząca rezygnacji ze zwolnienia przedmiotowego w VAT dotyczy faktu, że opodatkować w VAT można jedynie usługi finansowe realizowane na rzecz podatnika, a więc podmiotu, który prowadzi działalność gospodarczą. To oznacza, że usługi świadczone na rzecz niepodatnika w dalszym ciągu korzystają ze zwolnienia przedmiotowego.

Obowiązek podatkowy w VAT przy usługach finansowych

Podmioty świadczące usługi finansowe muszą również wiedzieć, w jakich okresach rozliczeniowych takie transakcje powinny być rozliczane w VAT, jeśli zrezygnujemy ze zwolnienia przedmiotowego. W przypadku świadczenia usług zwolnionych od podatku (art. 19a ust. 5 pkt 1 lit. e ustawy o VAT) obowiązek podatkowy powstaje z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty, a więc kasowo. W ten sposób rozpoznawany jest obowiązek podatkowy dla części świadczonych usług finansowych. Jednak po rezygnacji ze zwolnienia przedmiotowego w VAT można mieć wątpliwości, w jakich okresach rozliczeniowych naliczać i wykazywać podatek VAT należny od świadczonej usługi. Szczególnie problematyczne się to staje, gdy rozliczenie dotyczy dwóch okresów rozliczeniowych. Przykładowo umowa jest zawarta jeszcze w okresie zwolnienia przedmiotowego, a jej realizacja, np. odsetki od pożyczki, wpływają na rachunek bankowy już w czasie, w którym ta czynność podlega opodatkowaniu w podatku VAT. Z ustawy o podatku VAT tak naprawdę to nie wynika. W informacjach prasowych można przeczytać, że w takich przypadkach Ministerstwo Finansów stoi na stanowisku, że obowiązek podatkowy powinien być rozpoznawany na zasadach ogólnych, a więc:

• z chwilą wykonania usługi,
• otrzymania całości lub części zapłaty,
• z upływem okresu, w którym ustalone są płatności i rozliczenia, do momentu zakończenia świadczenia tej usługi,
• jeżeli usługa jest świadczona przez okres dłuższy niż rok i nie są dla niej ustalone terminy zapłaty w trakcie roku, z upływem każdego roku podatkowego.

Podsumowanie

Firmy, które świadczą usługi finansowe, jeśli podejmą decyzję o rezygnacji ze zwolnienia przedmiotowego w VAT muszą pamiętać, że taka opcja jest dostępna jedynie przy wykonywaniu transakcji dla innego przedsiębiorcy. W pozostałym zakresie, a więc usługi wykonywane na rzecz niepodatnika w dalszym ciągu będą korzystały ze zwolnienia przedmiotowego. Oznacza to w praktyce, że firma świadcząca usługi finansowe będzie miała tzw. sprzedaż mieszaną, częściowo opodatkowaną w podatku VAT, a w części korzystającą ze zwolnienia od podatku. W praktyce oznacza to konieczność proporcjonalnego rozliczania podatku VAT naliczonego od zakupów. W całej tej sprawie bardzo ważna jest jeszcze kwestia rozpoznania właściwego momentu powstania obowiązku podatkowego, żeby we właściwych okresach rozliczeniach ujmować dokumenty w rejestrach sprzedaży VAT. Jak to zostało zaakcentowane w publikacji mogą to być różne okresy, w przypadku niepodatnika sprzedaż zwolniona będzie wykazywana w okresie otrzymania płatności, natomiast w przypadku podatników na zasadach ogólnych. Decyzja o rezygnacji ze zwolnienia od podatku VAT jest dobrowolna, a więc przedsiębiorca przed jej podjęciem powinien przeanalizować wszystkie ewentualne jej konsekwencje.