Umowa o dzieło a umowa zlecenie - kluczowe różnice

Umowa o dzieło a umowa zlecenie - omówione zagadnienia:

Pokaż więcej ↓

Przedsiębiorcy bardzo często zatrudniają pracowników na umowy cywilnoprawne. Jednak często pojawiają się dylematy, jaki charakter ma podpisywana umowa, czy jest to umowa zlecenie, czy może umowa o dzieło. W dzisiejszej publikacji opiszemy kluczowe różnice pomiędzy umową zlecenie a umową o dzieło.

Umowa zlecenie czy umowa o dzieło – różnice

Właściwe zdefiniowanie czy mamy do czynienia z umową zlecenie, czy umową o dzieło powinno być punktem wyjścia przy zawieraniu umowy. Ma to szczególnie znaczenie z uwagi na różne zasady rozliczania zarówno w podatku dochodowym, jak i w opłacaniu składek ZUS. Jak można przeczytać na stronie ZUS organ ten ma prawo do zweryfikowania zawartej umowy. Na podstawie przywołanego opracowania przyjrzymy się, na co przy kwalifikacji rodzaju zawartej umowy zwraca uwagę ZUS.

Cechy	Umowa o dzieło	Umowa zlecenie
Przedmiot i cel umowy	Zobowiązanie do wykonania dzieła i osiągnięcia indywidualnego rezultatu, który powinien mieć byt: samoistny, obiektywnie osiągalny i pewny. O indywidualnym charakterze dzieła świadczy jego odmienność od innych rezultatów pracy występujących na danym rynku pracy. Dzieło ma zindywidualizowany charakter.	Zleceniobiorca zobowiązuje się do wykonywania określonych czynności, najczęściej powtarzalnych na rzecz zleceniodawcy.
Odpowiedzialność	Osoba wykonująca umowę o dzieło odpowiada za jej rezultat	Zleceniobiorca nie odpowiada za rezultat swojej pracy, ryzyko z powodu braku rezultatu leży po stronie zleceniodawcy
Pewność rezultatu	Osiągnięcie rezultatu jest pewne	Brak pewności co do osiągnięcia rezultatu
Powtarzalność	Dzieło ma indywidualny, niepowtarzalny charakter	Wykonywanie powtarzalnych czynności
Sprawdzanie na istnienie wad fizycznych	Można sprawdzić wady fizyczne	Nie można sprawdzić wad fizycznych

Umowa zlecenie a umowa o dzieło – koszty uzyskania przychodów

Kolejne różnice pomiędzy umową zlecenie a umową o dzieło można odnieść do kosztów uzyskania przychodów, które mogą być naliczane w wysokości 20% lub 50%:

Rodzaj umowy	Koszty uzyskania przychodów
Rodzaj umowy	20%	50%
Umowa zlecenie	TAK	NIE
Umowa o dzieło	TAK	TAK

Koszty w wysokości 50% mogą mieć zastosowane tylko w przypadkach, które zostały wymienione w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zaliczkę na podatek dochodowy zmniejsza się o koszty uzyskania przychodów.

Umowa zlecenie i umowa o dzieło a składki na ubezpieczenia ZUS

Również na tym polu istnieją zasadnicze różnice jeżeli chodzi o oskładkowanie przedmiotowych umów:

Składki ZUS	Umowa o dzieło	Umowa zlecenie
Składki na ubezpieczenia społeczne	Nie ma obowiązku opłacania składek społecznych	Składki na ubezpieczenia społeczne mogą być obowiązkowe lub dobrowolne w zależności od tego, czy zleceniobiorca posiada inne tytuły do ubezpieczeń. W każdym przypadku ubezpieczenie chorobowe jest dobrowolne. Każdorazowo należy dokonać oceny, czy następuje zbieg tytułów do ubezpieczeń
Składki na ubezpieczenie zdrowotne	Nie ma obowiązku opłacania składek zdrowotnych	Składka zdrowotna jest obowiązkowa, chyba że zleceniobiorca jest uczniem lub studentem do 26 roku życia

Wyjątkiem w opłacaniu składek do ZUS jest umowa zlecenie i umowa o dzieło zawarta z własnym pracownikiem. W takim przypadku pobiera się składki ZUS na takich samych zasadach jak od umowy o pracę.

Jeżeli chodzi o dokumenty zgłoszeniowe do ZUS, to zostało to opisane poniżej:

Umowa zlecenie	Umowa o dzieło
ZUS ZUA – zgłoszenie do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego ZUS ZZA – zgłoszenie do ubezpieczenia zdrowotnego	Zgłoszenie ZUS RUD

W przypadku umowy zlecenie zgłoszenia dokonujemy na ZUS ZUA jeżeli zleceniobiorca podlega pod ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne. Natomiast jeżeli będzie opłacana tylko składaka zdrowotna należy do ZUS przekazać zgłoszenie ZUS ZZA.

Umowa o dzieło w wyrokach sądowych

Na stronie internetowej ZUS zamieszczone zostały przykładowe wyroki sądowe dotyczące sporów w klasyfikacji wykonywanych czynności pod kątem umowy o dzieło. Poniżej opisane niektóre z nich:

Charakter wykonywanych czynności	Wyroki sądowe	Uwagi
Wykłady	Wyroki Sądu Najwyższego: sygn. akt II UK 12/14 z 28 sierpnia 2014 r., sygn. akt II UK 548/13 z dnia 4 czerwca 2014 r., sygn. akt II UK 402/12 z dnia 4 lipca 2013 r.	W ocenie sądu jeżeli przedmiotem umowy jest przeprowadzanie wykładów, to taka umowa nie prowadzi do osiągnięcia określonego rezultatu, a jedynie do starannego wykonania powierzonych czynności
Tłumaczenia	Wyrok Sądu Najwyższego z 6 kwietnia 2011 r., sygn. akt II UK 315/10,	Powtarzalne wykonywanie tłumaczeń świadczy o wykonywaniu umowy zlecenie a nie umowy o dzieło
Nauka języków obcych	Wyroku Sądu Apelacyjnego w Łodzi z 19 czerwca 2013 r., sygn. akt III AUa 1511/12	Brak znamion osiągnięcia rezultatu umowy w jakiejkolwiek postaci materialnej, czy niematerialnej. Czy uczeń opanuje język zależy od jego indywidualnych predyspozycji i umiejętności
Prowadzenie zajęć sportowych i treningów	Wyrok Sądu Najwyższego z 15 lipca 2014 r., sygn. akt II UK 496/13	Systematyczne wykonywanie czynności trenerskich lub sportowych świadczy o tym, że mamy do czynienia z umową zlecenie
Prelekcje reklamowe	Wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z 11 kwietnia 2013 r., sygn. akt III AUa 1327/12	Celem zawartej umowy nie było osiągnięcie określonego dzieła. Chodziło o przygotowanie spotkania, w którym weźmie udział określona grupa osób, które mogą być potencjalnymi klientami firmy

Kiedy możemy mówić o umowie o dzieło

Powyżej wymieniono przykładowe sytuacje, w których ZUS kwestionuje kwalifikowanie umowy, jako umowy o dzieło. Jednak często niektóre czynności mogą być traktowane zarówno jako umowa zlecenie lub umowa o dzieło. Może to być przykładowo wygłoszenie wykładu na wskazany temat. Często ZUS kwestionuje takie umowy o dzieło traktując, że są to umowy spełniające kryteria zlecenia. Jednak jak się okazuje w wyrokach sądowych można spotkać się z argumentacją, że jeżeli wykład posiada cechy utworu, a takim właściwościom odpowiada tylko wykład naukowy o charakterze niestandardowym, niepowtarzalnym, wypełniający kryteria twórczego i indywidualnego dzieła naukowego, to wtedy można uznać, że mamy do czynienia z umową o dzieło. Takie stanowisko zostało zaprezentowane w wyroku Sądu Najwyższego sygn. akt II UK 123/18 z dnia 17.04.2019 r. W tym miejscu pojawia się jeszcze jeden wątek związany z umową o dzieło, mianowicie chodzi o prawa autorskie.

Umowa o dzieło a prawa autorskie

Kwalifikowanie umów o dzieło jak się okazuje nie należy do łatwych. Wielu pracodawców uważa, że jeżeli dzieło spełnia definicję utworu z ustawy o prawach autorskich, to spełnia kryteria umowy o dzieło. Jak się okazuje nie zawsze takie podejście spotyka się z aprobatą również po stronie Sądów. W jednym z wyroków Sądu Najwyższego sygn. akt II UK 235/17 z dnia 6 września 2018 r. Sąd podkreśla, że sama umowa o dzieło powinna określać rodzaj utworu, sposób jego ustalenia, metody jego rozporządzania, tzw. pola eksploatacji jak i powinna ustalać wynagrodzenie, to wówczas można ją zakwalifikować jako zobowiązanie rezultatu (umowa o dzieło) i odróżnić od zobowiązań starannego działania (umowa zlecenie). Podkreśla się również, że nie wszyscy pracodawcy w sposób prawidłowy interpretują te warunki. W tym wyroku Sąd w sposób bardzo szczegółowy argumentuje swoje stanowisko co do oceny umowy o dzieło w kontekście utworu w rozumieniu ustawy o prawach autorskich, nie zawsze taki utwór będzie przedmiotem umowy o dzieło w ocenie Sądu. Jest to kwestia, na którą niewątpliwie powinni zwrócić uwagę pracodawcy.

Podsumowanie

Każda firma, która zawiera umowę powinna wiedzieć, do jakiej kategorii należy podpisana umowa cywilnoprawna. Jak widać na podstawie informacji zawartych w tym artykule ma to decydujące znaczenie przy zgłaszaniu umowy do ZUS. Jest to kluczowe, ponieważ umowa o dzieło nie jest objęta ani składkami społecznymi, ani składką zdrowotną. Natomiast umowa zlecenie objęta jest ubezpieczeniem zdrowotnym, poza ustawowymi wyjątkami, a zgłoszenie do ubezpieczeń społecznych musi być analizowane indywidualnie w każdej sprawie. Coraz częściej i głośniej mówi się o obowiązkowych ubezpieczeniach społecznych od każdej umowy zlecenie.

Mobilnie. Wszędzie

Z ifirma.pl masz księgowość w swoim telefonie. Wysyłaj dokumenty, sprawdzaj salda i terminy online, gdziekolwiek jesteś. Aplikację znajdziesz na najpopularniejszych platformach.