Różnice remanentowe a podstawa wymiaru składki zdrowotnej

Zbliża się termin dokonywania rocznego rozliczenia składki zdrowotnej za 2022 rok. Im bliżej tego terminu, tym coraz więcej pytań i wątpliwości powstaje wokół tego tematu. Część z nich staramy się rozwiać na łamach naszych publikacji. Dzisiaj zajmiemy tematem ujmowania różnic remanentowych w podstawie do naliczania składki zdrowotnej.

Kto sporządza spis z natury?

Obowiązek sporządzania spisu z natury nie dotyczy wszystkich przedsiębiorców. Obecnie coroczną inwentaryzację przeprowadzają ci przedsiębiorcy, którzy prowadzą podatkową książkę przychodów i rozchodów. Osoby, które wybrały ryczałt lub kontynuują opodatkowanie na karcie podatkowej nie muszą dokonywać spisu.

Dochód roczny ustalany jest z uwzględnieniem różnic remanentowych według wzoru opisanego w Rozporządzeniu w sprawie prowadzenie PKPiR.

Różnice remanentowe a dochód roczny

Przedsiębiorcy prowadzący PKPiR mają świadomość, że w ich przypadku po zakończonym roku podatkowym na roczną kwotę kosztów uzyskania przychodów będą miały wpływ różnice remanentowe.

Dla lepszego zobrazowania pokażemy to na przykładach.

Przykład 1

Pani Agata opłacała w 2022 roku podatek według skali podatkowej. Na dzień 31 grudnia sporządziła remanent końcowy, który został wyceniony na kwotę 15.000 zł, remanent początkowy był na kwotę 25.000 zł.

200.000 zł – kwota przychodów za 2022 rok
100.000 zł – kwota kosztów uzyskania przychodów zaksięgowanych w trakcie 2022 roku
25.000 zł – remanent początkowy
15.000 zł – remanent końcowy
10.000 zł – różnice remanentowe zwiększają roczne koszty podatkowe i obniżają roczny dochód do opodatkowania
110.000 zł – koszty uzyskania przychodów z uwzględnieniem różnic remanentowych
90.000 zł – dochód roczny (200.000 zł – 110.000 zł) do zeznania za 2022 rok.

Przykład 2

Pani Klaudia na 2022 rok wybrała podatek liniowy. W związku z powyższym miała obowiązek sporządzenia spisu z natury zarówno na 1 stycznia, jak i na 31 grudnia 2022 r. Zobaczmy jak będzie wyglądało wyliczenie dochodu rocznego przy następującym założeniu:

300.000 zł – przychód
120.000 zł – kwota kosztów uzyskania przychodów zaksięgowanych w trakcie 2022 roku
20.000 zł – wartość remanentu początkowego
50.000 zł – wartość remanentu końcowego
30.000 zł – różnice remanentowe zmniejszają roczne koszty podatkowe i zwiększają dochód roczny
90.000 zł – koszty uzyskania przychodów z uwzględnieniem różnic remanentowych
210.000 zł – dochód roczny (300.000 zł – 90.000 zł) do zeznania za 2022 rok

Różnice remanentowe a podstawa wymiaru składki zdrowotnej

Począwszy od rozliczenia rocznego składanego za 2022 rok trzeba mieć na uwadze, że różnice remanentowe nie pozostają bez wpływu na podstawę wymiaru składki zdrowotnej. Na stronie internetowej ZUS pojawił się aktualny komunikat, w którym możemy przeczytać następujące informacje.

Przykład 3

Pan Piotr w 2022 roku był opodatkowany według skali podatkowej, kwoty uwzględniane do rozliczenia po zakończeniu roku kształtują się następująco:

170.000 zł – przychód
70.000 zł – kwota kosztów uzyskania przychodów zaksięgowanych w trakcie 2022 roku
30.000 zł – wartość remanentu początkowego
10.000 zł – wartość remanentu końcowego
20.000 zł – różnice remanentowe zwiększające koszty podatkowe a zmniejszające dochód roczny
90.000 zł – koszty uzyskania przychodów z uwzględnieniem różnic remanentowych
80.000 zł – dochód roczny (170.000 zł – 90.000 zł) do zeznania za 2022 rok

Przykład 4

Pan Wiktor na 2022 rok wybrał opodatkowanie podatkiem liniowym. Kwoty brane pod uwagę do rozliczenia rocznego:

400.000 zł – przychód
200.000 zł – kwota kosztów uzyskania przychodów zaksięgowanych w trakcie 2022 roku
40.000 zł – wartość remanentu początkowego
70.000 zł – wartość remanentu końcowego
30.000 zł – różnice remanentowe zmniejszają roczne koszty podatkowe, zwiększające dochód
170.000 zł – koszty uzyskania przychodów z uwzględnieniem różnic remanentowych
230.000 zł – dochód roczny (400.000 zł – 170.000 zł) do zeznania za 2022 rok

W sprawie różnic remanentowych zwrócił się z zapytaniem do ZUS przedsiębiorca, sprawa numer: DI/200000/43/32/2023 z dnia 12 stycznia 2023 r. We wniosku zadał pytanie czy jeżeli różnica remanentowa będzie dodatnia, czyli zwiększająca dochód bądź ujemna, czyli zmniejszająca dochód to ma on obowiązek uwzględnić te różnice w podstawie do naliczenia rocznej składki zdrowotnej. ZUS w decyzji nr 32/2023 uznał stanowisko przedsiębiorcy za nieprawidłowe. W uzasadnieniu napisał m.in., że jeżeli remanent końcowy jest wyższy od remanentu początkowego, to przedsiębiorca nie zwiększa dochodu do obliczania składki zdrowotnej za 2022 rok, jednak powstałą różnicę musi uwzględnić w podstawie do naliczania składki zdrowotnej za 2023 rok. Nie do końca wiadomo, jak należy interpretować zaprezentowane stanowisko ZUS.

Zmiana formy opodatkowania z ryczałtu na skalę podatkową

Kolejna kwestia związana z uwzględnieniem różnic remanentowych w podstawie do naliczania składki zdrowotnej za 2022 rok wiąże się ze zmianą formy opodatkowania z ryczałtu na skalę podatkową w trakcie lub po zakończeniu roku podatkowego. Przypominamy, że na ryczałcie przedsiębiorca nie ma obowiązku sporządzania spisu z natury, dlatego decydując się na wsteczną zmianę formy opodatkowania będzie miał obowiązek dopełnić tej formalności.

W zależności od tego, w jakim okresie przedsiębiorca podjął decyzję o zmianie formy opodatkowania, będą brane pod uwagę różnice remanentowe ustalane na podstawie remanentów sporządzonych w różnych datach.

Remanent sporządzony w trakcie roku a składka zdrowotna

Może się jeszcze tak zdarzyć, że przedsiębiorca na żądanie organu podatkowego lub z własnej inicjatywy przeprowadzi remanent w trakcie roku podatkowego. W takim przypadku różnice remanentowe będą również brane pod uwagę przy ustalaniu podstawy wymiaru składki zdrowotnej. Przy czym za 2022 rok obowiązuje zasada, że jeżeli różnice remanentowe zwiększają dochód do opodatkowania, to nie są brane pod uwagę przy ustalaniu kwoty składki zdrowotnej. Zasada ta nie obowiązuje już w 2023 roku.

Przykład 5

Pani Lucyna zdecydowała się na przeprowadzenie remanentu na koniec kwietnia 2022 roku. Zobaczmy jak będzie wyglądało wyliczenie dochodu z uwzględnieniem różnic remanentowych:

100.000 zł – przychód
60.000 zł – kwota kosztów uzyskania przychodów zaksięgowanych do 30.04.2022 r.
50.000 zł – wartość remanentu początkowego na 01.01.2022 r.
40.000 zł – wartość remanentu na 30.04.2022 r.
10.000 zł – różnice remanentowe zmniejszają dochód na koniec kwietnia 2022 r.
70.000 zł – koszty uzyskania przychodów z uwzględnieniem różnic remanentowych
30.000 zł – dochód na 30.04.2022 r. (100.000 zł – 70.000 zł)

Podsumowanie

W dzisiejszej publikacji napisaliśmy, kiedy i na jakich zasadach różnice remanentowe będą miały wpływ na wysokość dochodu do naliczenia składki zdrowotnej. Za 2022 rok jeżeli różnice remanentowe powiększają dochód to nie są brane pod uwagę przy obliczaniu rocznej składki zdrowotnej. Podstawę do składki zmniejszą tylko te różnice remanentowe, które obniżają dochód. Począwszy od rozliczeń za 2023 rok przy obliczaniu składki zdrowotnej brane są pod uwagę zarówno te różnice remanentowe, które zwiększają dochód, jak i te zmniejszające. Sporządzenie remanentu w trakcie roku podatkowego będzie również miało wpływ na dochód podlegający opodatkowaniu w PIT, jak i przy obliczaniu składki zdrowotnej. Jak widać w dalszym ciągu ustalanie podstawy wymiaru składki zdrowotnej budzi wiele pytań, na które szukamy odpowiedzi. Liczne wyjątki, o których trzeba pamiętać przy rozliczaniu składki zdrowotnej utrudniają życie zarówno przedsiębiorcom, jak i księgowym.