Samochód osobowy w leasingu zwrotnym u podatnika VAT

Rozważając zakup samochodu do firmy przedsiębiorcy często wybierają taką formę finansowania, która przyczyni się do generowania większych kosztów. Jednym z rozwiązań jest wzięcie pojazdu w leasing. Podatnik, który kupuje samochód, a następnie odsprzedaje go firmie leasingowej aby wziąć go w leasing dokonuje transakcji rozumianej jako leasing zwrotny. Co to jest leasing zwrotny i na czym polega jego rozliczenie, będzie właśnie tematem tego artykułu.

Rozliczenie w podatkowej księdze przychodów i rozchodów i ewidencji VAT

Najczęściej możemy spotkać się z takimi pojęciami jak: leasing operacyjny i leasing finansowy. Najbardziej powszechny jest jednak leasing operacyjny. Polega on na przekazaniu przez leasingodawcę na oznaczony czas, prawa do użytkowania przedmiotu leasingu zgodnie z umową, w zamian za opłaty zwane ratami leasingu, dokonywane przez leasingobiorcę. W praktyce funkcjonuje również takie pojęcie jak: leasing zwrotny.

Zatem przy leasingu zwrotnym, zachodzą trzy zdarzenia, w których uczestniczy przedsiębiorca zainteresowany tą formą leasingu, a mianowicie:

• zakup samochodu we własnym zakresie,
• jego odsprzedaż wybranej firmie leasingowej
• zawarcie umowy leasingu operacyjnego z tą samą firmą leasingową

Samochód osobowy w leasingu zwrotnym – skutki podatkowe

Rozliczenie w KPiR

Decydując się na leasing zwrotny przedsiębiorca zwykle nie ma w PKD wpisanego handlu samochodami i tu może pojawić się wątpliwość, czy po zakupie samochodu osobowego, którego cena zakupu będzie przekraczać 3500 zł może wykazać taki wydatek w podatkowej księdze przychodów i rozchodów w kolumnie 10, czyli zakup towarów handlowych i materiałów. Przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie odnoszą się wprost do leasingu zwrotnego. Dlatego też, od strony podatkowej należałoby uwzględnić całość transakcji, która następnie doprowadzi do leasingu zwrotnego.

Jeżeli przedsiębiorca od razu po zakupie zamierza sprzedać samochód firmie leasingowej to oznacza, że przewidywany okres użytkowania takiego pojazdu nie przekroczy 12 miesięcy. A to z kolei wyjaśnia, że taki samochód nie podlega ujęciu w rejestrze środków trwałych firmy, tylko może stanowić koszt w dacie poniesienia wydatku. Samochód osobowy zakupiony z zamiarem jego dalszej odsprzedaży zasadniczo nie będzie również stanowił wyposażenia firmy, jeżeli przedsiębiorca nie zamierza używać go w swojej działalności.

W momencie sprzedaży samochodu osobowego firmie leasingowej przedsiębiorca jest zobowiązany wykazać przychód w kol. 7 podatkowej księgi przychodów i rozchodów, jako wartość sprzedanych towarów i usług. Przychód ten będzie stanowić cena sprzedaży ustalona na podstawie umowy z firmą leasingową.

Rozliczenie podatku VAT

Generalnie przy zakupie samochodu osobowego podatnik ma prawo odliczyć 50% podatku VAT z faktury, jeżeli wydatek jest związany z wykonywaniem czynności opodatkowanych w działalności. Pełne odliczenie VAT od samochodu osobowego jest możliwe po spełnieniu dodatkowych warunków przewidzianych w ustawie o VAT, takich jak: zgłoszenie pojazdu do urzędu skarbowego na formularzu VAT-26, określenie sposobu wykorzystywania pojazdu przez podatnika w ustalonych przez niego zasadach używania pojazdu oraz prowadzenie szczegółowej ewidencji przebiegu pojazdu do celów VAT.

Zgodnie z art. 86a ust. 5 warunku prowadzenia ewidencji przebiegu pojazdu nie stosuje się między innymi w przypadku pojazdów samochodowych przeznaczonych wyłącznie do odsprzedaży, jeżeli odsprzedaż stanowi przedmiot działalności podatnika. To z kolei oznacza, że taki samochód osobowy traktuje się jako pojazd wykorzystywany wyłącznie do działalności gospodarczej, a co za tym idzie od zakupu takiego pojazdu podatnikowi przysługuje pełne prawo do odliczenia VAT.

Zakup samochodu w celu jego dalszej odsprzedaży firmie leasingowej zwykle jest jednorazową czynnością i przedsiębiorcy, którzy dokonują takiej transakcji często prowadzą działalność w zupełnie innym zakresie. To powoduje, że nie spełniają warunku, o którym mowa w ww. przepisie. Interpretacje podatkowe wydane w tym zakresie wskazują, że zakup samochodu osobowego, a następnie jego odsprzedaż firmie leasingowej nie daje prawa do pełnego odliczenia VAT jeżeli przedmiotem działalności podatnika nie jest handel samochodami. Przepisy nie precyzują też w jaki sposób podatnicy powinni zaświadczyć, że przedmiotem ich działalności jest odsprzedaż samochodów.

Wyrok NSA wydany już 2013r. na ten temat wyjaśniał, że sprzedaż jednego samochodu nie przesądza o prowadzeniu działalności w zakresie handlu samochodami. Szczegóły orzeczenia są dostępne w Centralnej Bazie Orzeczeń Sądów Administracyjnych. Aby podatnik mógł odliczyć pełną kwotę podatku VAT przy zakupie samochodu osobowego, który następnie będzie stanowił przedmiot leasingu musiałby faktycznie prowadzić działalność w tym zakresie. Sam wpis w ewidencji działalności gospodarczej nie wydaje się być wystarczającym.

Sprzedaż samochodu firmie leasingowej i przejęcie przedmiotu leasingu

Umowa leasingu operacyjnego musi być zawarta na czas oznaczony. Jeżeli przedmiotem umowy leasingu są podlegające odpisom amortyzacyjnym rzeczy ruchome lub wartości niematerialne i prawne, to wówczas okres, na jaki umowa została zawarta, nie może być krótszy niż 40% normatywnego okresu amortyzacji objętych jej treścią składników majątku. To oznacza, że minimalny okres trwania umowy leasingu operacyjnego dla samochodu osobowego wynosi dwa lata.

Przedsiębiorca, który przejmuje przedmiot leasingu w ramach takiej umowy, nie amortyzuje samochodu w swojej działalności, ponieważ pojazd ten jest składnikiem majątku leasingodawcy i to firma leasingowa dokonuje odpisów amortyzacyjnych. Korzystający czyli leasingobiorca otrzymuje faktury za raty leasingowe i księguje je po stronie kosztów w KPiR, a także odlicza podatek VAT na zasadach zgodnych z przeznaczeniem pojazdu (do celów mieszanych-odliczenie 50% VAT).

Skutki po stronie KPiR

Sprzedaż samochodu firmie leasingowej spowoduje powstanie przychodu z chwilą wydania samochodu, jednak nie później niż w dniu wystawienia faktury albo uregulowania należności (w zależności co nastąpiło wcześniej). Przychodem będzie kwota netto wykazana na fakturze sprzedaży, a także kwota korekty VAT powstałej w związku ze sprzedażą samochodu, przy nabyciu którego przysługiwało prawo do częściowego odliczenia VAT. Nieodliczony VAT, który jest możliwy do odzyskania na podstawie korekty, przy zakupie samochodu stanowił koszt, a w momencie sprzedaży i korekty pozostałej nieodliczonej części VAT stanie się przychodem firmy.

Skutki po stronie podatku VAT

Odsprzedaż samochodu osobowego firmie leasingowej obliguje podatnika do naliczenia podatku VAT na zasadach ogólnych pomimo tego, że przy nabyciu podatnikowi przysługiwało prawo tylko do częściowego odliczenia VAT. Jednak przy tej sprzedaży przedsiębiorca może odzyskać część nieodliczonego VAT zgodnie z art.90b ustawy o VAT, z uwagi na zmianę przeznaczenia pojazdu. Na podstawie tego artykułu, gdy pojazd zmienia przeznaczenie z celów mieszanych na cele wyłącznie firmowe, przy sprzedaży samochodu podatnik może dokonać korekty VAT w proporcji do pozostałego okresu korekty. Okres korekty liczony jest w zależności od wartości samochodu i tak:

• dla samochodów o wartości początkowej nieprzekraczającej 15000 zł okres korekty to 12 miesięcy
• dla samochodów o wartości początkowej przekraczającej 15000 zł okres korekty wynosi 60 miesięcy

Okres korekty liczony jest od miesiąca zakupu samochodu. Pozostały okres korekty wyliczamy począwszy od miesiąca sprzedaży, aż do końca okresu korekty. Więcej informacji o korekcie VAT przy zmianie przeznaczenia pojazdu znajdziemy w artykule.

W efekcie, jeżeli zakup samochodu i jego odsprzedaż firmie leasingowej nastąpią w tym samym miesiącu, z jednej strony podatnik odliczy 50% VAT z faktury zakupu, a z drugiej odzyska pozostałe 50% poprzez korektę VAT. Sprzedaż samochodu w miesiącu kolejnym lub później, w stosunku do miesiąca zakupu, będzie niekorzystna, gdyż wiąże się z utratą pozostałej nieodliczonej części VAT (proporcjonalnie do pozostałego okresu korekty). Im późniejsza sprzedaż, tym mniejsza kwota VAT do odzyskania. Jest to spowodowane tym, że podatnik traci odpowiednio 1/12 lub 1/60 nieodliczonego podatku VAT w zależności jaka była cena zakupu pojazdu.