Sankcje za odliczenie podatku VAT w złym okresie rozliczeniowym

Dodatkowe zobowiązanie w VAT zwane sankcją zostało ponownie wprowadzone od 1 stycznia 2017 roku. Artykuł 112b i 112c omawia przypadki, w których dochodzi do wymierzenia dodatkowego zobowiązania w VAT. Wysokość sankcji może wynosić: 30%, 20% – po zmianie przepisów od września 2019 r. 15% i 100%. Aby się nie narażać na dodatkowe obciążenia fiskalne warto wiedzieć co kwestionują organy podatkowe.

W jakich sytuacjach przedsiębiorca może być ukaranym?

W ustawie opisane są przypadki, w których może dojść do wymierzenia dodatkowego zobowiązania podatkowego:

• zaniżenie kwoty podatku należnego,
• zawyżenie kwoty podatku naliczonego,
• zawyżenie kwoty zwrotu lub kwoty do przeniesienia na kolejne okresy rozliczeniowe,
• niezłożenie deklaracji VAT i brak zapłaty zobowiązania podatkowego.

To są przypadki, w których dojdzie do wymierzenia dodatkowej sankcji w wysokości 30% lub 15% w zależności od tego czy podatnik złoży korektę deklaracji VAT po zakończeniu kontroli podatkowej lub kontroli celno-skarbowej czy też nie. Jeśli złoży i ureguluje zobowiązanie podatkowe najpóźniej w dniu złożenia korekty sankcja wyniesie 15%.

Kara w wysokości 100% dodatkowego zobowiązania wystąpi w sytuacji, gdy dojdzie do oszustwa podatkowego. Jeżeli faktury są wystawione przez podmiot nieistniejący, stwierdzają czynności, które nie zostały dokonane, potwierdzają kwoty i czynności niedokonane, wówczas przedsiębiorca będzie miał wymierzoną sankcję w wysokości 100% kwoty podatku naliczonego w tych fakturach.

W jakich sytuacjach przedsiębiorca nie może być ukarany?

Zgodnie z przepisami sankcji w postaci dodatkowego zobowiązania podatkowego nie stosuje się w następujących sytuacjach:

• przed dniem wszczęcia kontroli podatkowej lub celno-skarbowej podatnik złoży korektę deklaracji i ureguluje podatek z niej wynikający wraz z odsetkami za zwłokę,
• jeżeli w złożonej deklaracji zostały popełnione błędy rachunkowe lub oczywiste omyłki,
• rozliczenie w niewłaściwym okresie rozliczeniowym podatku należnego lub podatku naliczonego – ujęcie podatku w poprzednich lub następnych okresach rozliczeniowych, jeżeli nastąpi to przed dniem wszczęcia kontroli podatkowej lub kontroli celno-skarbowej,
• jeżeli za ten sam czyn podatnik ponosi odpowiedzialność za wykroczenie lub przestępstwo skarbowe.

Coraz częściej zaczyna dochodzić do nadinterpretacji przepisów przez organy skarbowe o czym świadczą wydawane wyroki sądowe. Najwięcej kontrowersji wzbudza rozliczenie podatku w niewłaściwym okresie rozliczeniowym.

Stanowisko sądów w tej sprawie

Często w praktyce sądów administracyjnych dochodzi do wydawania wyroków sądowych sprzecznych ze sobą co do istoty rozstrzyganych zagadnień. Tak też jest w sytuacji oceny rozliczenia podatku VAT w błędnym okresie rozliczeniowym. Zapadają wyroki niekorzystne z punktu widzenia podatnika, ale w ostatnim czasie pojawiło się również korzystne rozstrzygnięcie. W wyroku I SA/Bd 758/18 z 21.11.2018 r. sąd wydał wyrok korzystny dla organu podatkowego, uznał że sankcja jest zasadna. Odmienne stanowisko zajął sąd WSA w Warszawie w wyroku z dnia 15.04.2019 r. sygn. akt III SA/Wa 2497/18.

W uzasadnieniu tego wyroku czytamy m.in.:

“(…)W ocenie Sądu dokonana przez organ wykładnia art. 112b ust. 3 pkt 2 lit. b) u.p.t.u. bezpodstawnie, wbrew literalnej treści przepisu, uzależnia jego zastosowanie od obowiązku złożenia deklaracji korygującej wykazującej prawidłową kwotę zobowiązania podatkowego, zwrotu różnicy podatku lub podatku naliczonego przed dniem wszczęcia kontroli.(…)”

W ocenie ekspertów podatkowych w obecnym stanie nie pozostaje nic innego jak czekać na rozstrzygnięcie NSA. Pozostaje mieć nadzieję, że stanowisko NSA będzie korzystne dla podatników.

Dodatkowe zobowiązanie w VAT z założenia jest karą za obejście przepisów podatkowych. Stosowanie sankcji w sytuacjach, gdy nie doszło do uszczuplenia należności we wpłatach do budżetu państwa, wydaje się być niezasadne.