Świadczenie usług drogą elektroniczną – wszystko, co musisz wiedzieć!

Świadczenie usług – umowa na warunkach zlecenia

Świadczenie usług nie zostało uregulowane wprost w przepisach prawa, a w szczególności w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny. Odnieśmy się jednak do przepisu art. 750 Kodeksu cywilnego, który stanowi, że: „Do umów o świadczenie usług, które nie są uregulowane innymi przepisami, stosuje się odpowiednio przepisy o zleceniu”.

Tym samym, jeśli będziemy mieć do czynienia ze świadczeniem usług polegających na wykonaniu konkretnych czynności dla zleceniodawcy oraz usług, które nie będą mogły być przedmiotem jakiejkolwiek innej umowy nazwanej (np. umowy prowadzenia rachunku bankowego, która występuje w przepisach Kodeksu cywilnego), to umowa ta bez wątpienia będzie umową o świadczenie usług w konkretnym zakresie, a jej konstrukcja będzie odpowiadać wymogom formalnym właściwym dla umowy zlecenia.

Wśród umów o świadczenie usług wyróżnia się najczęściej umowy, takie jak:

• umowa o świadczenie doradztwa prawnego,
• umowa o świadczenie doradztwa podatkowego,
• umowa kontraktu menedżerskiego,
• umowa usług serwisowych,
• umowa o przeprowadzenie szkolenia,
• umowa sprzątania,
• umowa koncertowa.

Świadczenie usług drogą elektroniczną

Świadczenie usług drogą elektroniczną od zwykłego świadczenia usług różni się przede wszystkim tym, że reguluje ja inny akt prawny, a mianowicie ustawa z dnia 18 lipca 2002 r. o świadczeniu usług drogą elektroniczną. Reguluje kwestie, takie jak:

• obowiązki usługodawcy związane ze świadczeniem usług drogą elektroniczną,
• zasady wyłączania odpowiedzialności usługodawcy z tytułu świadczenia usług drogą elektroniczną,
• zasady ochrony danych osobowych osób fizycznych korzystających z usług świadczonych drogą elektroniczną.

Zgodnie z przepisem art. 2 pkt 4 ustawy o świadczeniu usług drogą elektroniczną „świadczenie usługi drogą elektroniczną – wykonanie usługi świadczonej bez jednoczesnej obecności stron (na odległość), poprzez przekaz danych na indywidualne żądanie usługobiorcy, przesyłanej i otrzymywanej za pomocą urządzeń do elektronicznego przetwarzania, włącznie z kompresją cyfrową, i przechowywania danych, która jest w całości nadawana, odbierana lub transmitowana za pomocą sieci telekomunikacyjnej w rozumieniu ustawy z dnia 16 lipca 2004 r. – Prawo telekomunikacyjne”.

Cechami charakterystycznymi dla świadczenia usług drogą elektroniczną są:

• zawarcie umowy na odległość,
• wykonanie usługi na odległość bez jednoczesnej obecności stron,
• wykonanie usługi, przesyłanej i otrzymywanej za pomocą urządzeń do elektronicznego przetwarzania, odbywa się za pomocą przekazu danych na indywidualne żądanie usługobiorcy.

Świadczenie usług drogą elektroniczną może być ograniczone, jeżeli jest to niezbędne ze względu na ochronę zdrowia, obronność, bezpieczeństwo państwa lub bezpieczeństwo publiczne.

Usługodawca i usługobiorca jako strony świadczenia usług drogą elektroniczną

Aby można było mówić o świadczeniu usług drogą elektroniczną, należy wyjaśnić, kim są najważniejsze podmioty:

• usługodawca – osoba fizyczna, osoba prawna albo jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, która prowadząc, chociażby ubocznie, działalność zarobkową lub zawodową, świadczy usługi drogą elektroniczną;
• usługobiorca – osoba fizyczna, osoba prawna albo jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, która korzysta z usługi świadczonej drogą elektroniczną.

Obowiązki usługodawcy związane ze świadczeniem usług drogą elektroniczną

Do obowiązków usługodawcy związanych ze świadczeniem usług drogą elektroniczną należą w szczególności:

• ogólne obowiązki informacyjne – udzielenie ogólnych, najważniejszych informacji takich jak:
• podanie, w sposób wyraźny, jednoznaczny i bezpośrednio dostępny poprzez system teleinformatyczny, którym posługuje się usługobiorca, podstawowych informacji takich jak adresy elektroniczne czy imię, nazwisko, miejsce zamieszkania i adres albo nazwa lub firma oraz siedziba i adres;
• informacje dotyczące właściwego zezwolenia i organu zezwalającego, w razie gdy świadczenie usługi wymaga, na podstawie odrębnych przepisów, takiego zezwolenia (w przypadku gdy usługodawca jest przedsiębiorcą);
• w przypadku gdy usługodawca jest osobą fizyczną, której prawo do wykonywania zawodu jest uzależnione od spełnienia określonych w odrębnych ustawach wymagań, podaje również:
• w przypadku ustanowienia pełnomocnika – jego imię, nazwisko, miejsce zamieszkania i adres albo jego nazwę lub firmę oraz siedzibę i adres;
• samorząd zawodowy, do którego należy;
• tytuł zawodowy, którego używa, oraz państwo, w którym został on przyznany;
• numer w rejestrze publicznym, do którego jest wpisany, wraz ze wskazaniem nazwy rejestru i organu prowadzącego rejestr;
• informację o istnieniu właściwych dla danego zawodu zasad etyki zawodowej oraz o sposobie dostępu do tych zasad.
• obowiązki informacyjne – zapewnienie usługobiorcy dostępu do aktualnej informacji o:
• szczególnych zagrożeniach związanych z korzystaniem z usługi świadczonej drogą elektroniczną;
• funkcji i celu oprogramowania lub danych niebędących składnikiem treści usługi, wprowadzanych przez usługodawcę do systemu teleinformatycznego, którym posługuje się usługobiorca;
• obowiązki co do sposobu świadczenia usługi (np. w zakresie wdrożenia środków bezpieczeństwa) – zapewnienie działania systemu teleinformatycznego, którym się posługuje, umożliwiając nieodpłatnie usługobiorcy:
• korzystanie przez usługobiorcę z usługi świadczonej drogą elektroniczną, w sposób uniemożliwiający dostęp osób nieuprawnionych do treści przekazu składającego się na tę usługę, w szczególności przy wykorzystaniu technik kryptograficznych odpowiednich dla właściwości świadczonej usługi;
• jednoznaczną identyfikację stron usługi świadczonej drogą elektroniczną oraz potwierdzenie faktu złożenia oświadczeń woli i ich treści, niezbędnych do zawarcia drogą elektroniczną umowy o świadczenie tej usługi, w szczególności przy wykorzystaniu kwalifikowanego podpisu elektronicznego;
• zakończenie, w każdej chwili, korzystania z usługi świadczonej drogą elektroniczną;
• obowiązki związane z treścią i sposobem udostępnienia wzorca umownego, tj. regulaminu świadczenia usługi drogą elektroniczną – czyli sporządzenie najważniejszego (przed umową) dokumentu:
• określenie regulaminu świadczenia usług drogą elektroniczną zawierającego:
• rodzaje i zakres usług świadczonych drogą elektroniczną;
• warunki świadczenia usług drogą elektroniczną, w tym:
• wymagania techniczne niezbędne do współpracy z systemem teleinformatycznym, którym posługuje się usługodawca;
• zakaz dostarczania przez usługobiorcę treści o charakterze bezprawnym;
• warunki zawierania i rozwiązywania umów o świadczenie usług drogą elektroniczną;
• tryb postępowania reklamacyjnego;
• nieodpłatne udostępnienie usługobiorcy regulaminu przed zawarciem umowy o świadczenie takich usług, a także – na jego żądanie – w taki sposób, który umożliwia pozyskanie, odtwarzanie i utrwalanie treści regulaminu za pomocą systemu teleinformatycznego, którym posługuje się usługobiorca.

Informacja handlowa

Informacja handlowa zawiera:

• oznaczenie podmiotu, na którego zlecenie jest ona rozpowszechniana, oraz jego adresy elektroniczne;
• wyraźny opis form działalności promocyjnej, w szczególności obniżek cen, nieodpłatnych świadczeń pieniężnych lub rzeczowych i innych korzyści związanych z promowanym towarem, usługą lub wizerunkiem, a także jednoznaczne określenie warunków niezbędnych do skorzystania z tych korzyści, o ile są one składnikiem oferty;
• wszelkie informacje, które mogą mieć wpływ na określenie zakresu odpowiedzialności stron, w szczególności ostrzeżenia i zastrzeżenia.

Zasady ochrony danych osobowych osób fizycznych korzystających z usług świadczonych drogą elektroniczną

Usługodawca może przetwarzać następujące dane osobowe usługobiorcy niezbędne do nawiązania, ukształtowania treści, zmiany lub rozwiązania stosunku prawnego między nimi:

• nazwisko i imiona usługobiorcy;
• numer ewidencyjny PESEL lub – gdy ten numer nie został nadany – numer paszportu, dowodu osobistego lub innego dokumentu potwierdzającego tożsamość;
• adres zameldowania na pobyt stały;
• adres do korespondencji, jeżeli jest inny niż adres zameldowania na pobyt stały;
• dane służące do weryfikacji podpisu elektronicznego usługobiorcy;
• adresy elektroniczne usługobiorcy.

W celu realizacji umów lub dokonania innej czynności prawnej z usługobiorcą, usługodawca może przetwarzać inne dane niezbędne ze względu na właściwość świadczonej usługi lub sposób jej rozliczenia.

Usługodawca może przetwarzać:

• za zgodą usługobiorcy i dla celów reklamy, badań rynku oraz zachowań i preferencji usługobiorców z przeznaczeniem wyników tych badań na potrzeby polepszenia jakości usług świadczonych przez usługodawcę, inne dane dotyczące usługobiorcy, które nie są niezbędne do świadczenia usługi drogą elektroniczną;
• następujące dane charakteryzujące sposób korzystania przez usługobiorcę z usługi świadczonej drogą elektroniczną (dane eksploatacyjne):
• oznaczenia identyfikujące usługobiorcę nadawane na podstawie danych, tj. imię i nazwisko usługobiorcy, adres zameldowania na pobyt stały itp.;
• oznaczenia identyfikujące zakończenie sieci telekomunikacyjnej lub system teleinformatyczny, z którego korzystał usługobiorca;
• informacje o rozpoczęciu, zakończeniu oraz zakresie każdorazowego korzystania z usługi świadczonej drogą elektroniczną;
• informacje o skorzystaniu przez usługobiorcę z usług świadczonych drogą elektroniczną.

Umowa o świadczenie usług drogą elektroniczną

Umowa o świadczenie usług drogą elektroniczna jest kolejnym najważniejszym dokumentem w przedmiocie świadczenia usług drogą elektroniczną. Taka umowa zazwyczaj następuje w formie elektronicznej i przykładowo, jeśli usługobiorca świadczy usługi w ramach prowadzonego sklepu internetowego, to zawierana umowa będzie umową sprzedaży i jej zawarcie nastąpi poprzez wybór konkretnego produktu/usług, wypełnienie formularza i końcowo dokonania płatności.

Tak jak w przypadku każdej innej umowy cywilnoprawnej usługobiorca ma prawo do odstąpienia od umowy w terminie 14 dni od dnia jej zawarcia bez podawania przyczyny i bez ponoszenia kosztów. Usługobiorca-konsument w ciągu dwóch tygodni może złożyć ewentualne oświadczenie o odstąpieniu od umowy. Z kolei termin na odstąpienie od umowy zawartej na odległość lub poza lokalem przedsiębiorstwa biegnie:

• od objęcia rzeczy w posiadanie przez konsumenta (to stosuje się do umów, które zobowiązują przedsiębiorcę do przeniesienia własności rzeczy) albo
• od dnia zawarcia umowy (to dotyczy wszystkich pozostałych umów).

Bieg terminu na odstąpienie od umowy nie rozpoczyna się w przypadku:

• objęcia rzeczy w posiadanie przez przewoźnika;
• jeśli przedsiębiorca wydał rzecz niewłaściwej osobie, tj. nieuprawnionej do jej odbioru.

Dodatkowo należy również pamiętać, że taka umowa jest umową zawartą na odległość, która w myśl przepisu art. 2 ust. 1 ustawy o prawach konsumenta oznacza umowę zawartą z konsumentem w ramach zorganizowanego systemu zawierania umów na odległość, bez jednoczesnej fizycznej obecności stron, z wyłącznym wykorzystaniem jednego lub większej liczby środków porozumiewania się na odległość do chwili zawarcia umowy włącznie.

Uznanie danej umowy za umowę zawartą na odległość w rozumieniu analizowanej ustawy wymaga łącznego spełnienia następujących warunków:

• umowa musi być zawarta między przedsiębiorcą a konsumentem;
• zawarcie umowy ma nastąpić w ramach zorganizowanego systemu zawierania umów na odległość;
• zawarcie umowy następuje bez jednoczesnej fizycznej obecności stron;
• do zawarcia umowy dochodzi wyłącznie przy pomocy środka lub środków porozumiewania się na odległość.

Podsumowanie

Tradycyjne świadczenie usług i świadczenia usług drogą elektroniczną niewątpliwie różnią się od siebie. Niemniej pozostając w temacie świadczenia usług drogą elektroniczną, należy pamiętać o obowiązkach spoczywających na Usługodawcy, w tym obowiązku sporządzenia regulaminu świadczenia usług oraz tego, iż umowa, którą usługodawca będzie zawierać z Usługobiorcą-konsumentem, jest zawierana na odległość.