Tajemnica handlowa – czym jest i jak zapobiegać naruszeniom?

Z tego artykułu dowiesz się, jak zapobiegać tego rodzaju naruszeniom.

Czym jest tajemnica handlowa?

Definicję tajemnicy handlowej można znaleźć w art.11 ustawy z 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Są to zatem informacje techniczne, technologiczne, organizacyjne (lub inne) przedsiębiorstwa, posiadające wartość gospodarczą. Są znane jedynie ograniczonej liczbie osób, które mają z nimi styczność oraz co do których przedsiębiorca podjął kroki ku utrzymaniu ich w poufności.

Innym ważnym dokumentem jest dyrektywa UE 2016/943 o ochronie niejawnego know-how i niejawnych informacjach handlowych przed ich bezprawnym pozyskiwaniem, wykorzystywaniem i ujawnianiem. Zgodnie z zawartymi tam przepisami za niedozwolone pozyskanie tajemnicy handlowej uznaje się:

• Przywłaszczenie, kopiowanie dokumentów, przedmiotów, plików należącym do danego przedsiębiorstwa bez przyznanego dostępu przez ten podmiot;
• Złamanie zawartej umowy o zachowaniu poufności lub zakazie konkurencji;
• Naruszenie innego rodzaju umowy, w której zawarty był obowiązek zachowania poufności.

Przykłady tajemnicy handlowej

Jest wiele elementów, które stanowią tajemnicę przedsiębiorstwa, a ich specyfika zależy od profilu działalności prowadzonej firmy. Mogą to być np.:

• Strategie przedsiębiorstwa w zależności od obszaru np. strategia cenowa, strategia zarządzania wiedzą, plany kampanii marketingowych itd.;
• Przebieg poszczególnych negocjacji;
• Lista klientów;
• Współpraca z danymi dostawcami i warunki zawartych z nimi umów;
• Wysokość wynagrodzeń dla pracowników;
• Plany sprzedażowe;
Budżet firmy;
• Procedury związane z kontrolą jakości;
• Know-how, stosowane procedury, metody produkcji, posiadane patenty, znaki towarowe itp.;
• Plany rozwoju przedsiębiorstwa;
• Wyniki przeprowadzonych badań np. marketingowych;
• Dokumentacja związana z kondycją finansową firmy;
• Programy stosowane przez firmę.

Naruszenie tajemnicy handlowej – jak zapobiegać?

Firmy mają kilka możliwości na zabezpieczenie swoich interesów i zminimalizować ryzyko wycieku poufnych danych.

1. Zawarcie umowy o zachowaniu poufności (NDA) – informacje czym jest oraz w jaki sposób ją sporządzić znajdziesz w tym artykule. Na innych dokumentach możesz również umieszczać oznaczenie, klauzulę wskazujące na poufność ich treści;
2. Zawarcie umowy o zakazie konkurencji – w zależności od charakteru współpracy i podmiotu, z którym zawierana jest taka umowa. Jest to szczególnie ważne w relacji pracodawca-pracownik, więcej o kwestii zakazu konkurencji w umowach pracowniczych znajdziesz tutaj. Odchodzącym z pracy pracownikom warto przypomnieć o obowiązujących ich umowach, jeżeli takowe były przez nich podpisywane;
3. Zaplecze informatyczne, które będzie w stanie uchronić wykorzystywane systemy i urządzenia przed atakami hakerskimi. Jeśli chcesz dowiedzieć się, w jaki sposób możesz uchronić firmę przed cyberprzestępcami – przeczytaj ten artykuł;
4. Dopilnuj, aby dostęp do poufnych informacji miała jedynie upoważniona i ograniczona liczba osób;
5. Zbędne kopie dokumentów elektronicznych i papierowych, które zawierają tajemnice handlowe firmy, należy niszczyć;
6. Korzystaj z bazy danych WIPO Lex, w której możesz znaleźć informacje, regulacje prawne i treść umów międzynarodowych z zakresu ochrony własności intelektualnej.

Roszczenia w przypadku naruszenia tajemnicy handlowej

Jednakże co w sytuacji, kiedy doszło do naruszenia tajemnicy Twojej firmy? Możesz dociekać swoich praw w sądzie. W postępowaniu cywilnym zgodnie z art.18 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji możesz domagać się:

• Zaniechania niedozwolonych działań, czyli np. dalszego ujawniania poufnych informacji;
• Usunięcia skutków niedozwolonych działań np. wycofanie produktów, które zawierają znak towarowy należący do Twojego przedsiębiorstwa lub zostały wyprodukowane na podstawie wykradzionych danych;
• Złożenia jednokrotnego lub wielokrotnego oświadczenia odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie skierowanego do opinii publicznej. Możesz również ubiegać się o opublikowanie treści wydanego wyroku w sprawie;
• Naprawienia wyrządzonej szkody np. wypłatę odszkodowania za utracony zysk;
• Wydanie bezpodstawnie uzyskanych korzyści np. Przekazanie zysków ze sprzedaży produktów, które zostały wytworzone dzięki wykradzionym informacjom;
• Zasądzenia określonej sumy pieniężnej na cel społeczny związany ze wspieraniem kultury polskiej lub ochroną dziedzictwa narodowego;
• Na Twój wniosek sąd może również wydać orzeczenie o zniszczeniu, przekazaniu lub umieszczeniu informacji na produktach, opakowaniach itp., które stały się przedmiotem naruszenia przepisów.

W ustawie są również zawarte przepisy karne związane łamaniem przepisów w obrębie tajemnicy przedsiębiorstwa. Wg art. 23:

1. Kto, wbrew ciążącemu na nim obowiązkowi w stosunku do przedsiębiorcy, ujawnia innej osobie lub wykorzystuje we własnej działalności gospodarczej informację stanowiącą tajemnicę przedsiębiorstwa, jeżeli wyrządza to poważną szkodę przedsiębiorcy, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.

2. Tej samej karze podlega, kto, uzyskawszy bezprawnie informację stanowiącą tajemnicę przedsiębiorstwa, ujawnia ją innej osobie lub wykorzystuje we własnej działalności gospodarczej.

3. Karze określonej w ust. 1 podlega, kto ujawnia lub wykorzystuje informację stanowiącą tajemnicę przedsiębiorstwa, z którą zapoznał się, biorąc udział w rozprawie lub w innych czynnościach postępowania sądowego dotyczącego roszczeń z tytułu czynu nieuczciwej konkurencji polegającego na naruszeniu tajemnicy przedsiębiorstwa albo przez dostęp do akt takiego postępowania, jeżeli w postępowaniu tym została wyłączona jawność rozprawy.

Jako pokrzywdzona strona możesz więc pociągnąć sprawcę do odpowiedzialności cywilnoprawnej oraz karnej. Miej jednak na uwadze, iż zgodnie z art. 27, ściganie przewidzianych w ustawie przestępstw na wniosek pokrzywdzonego, a wykroczeń – na żądanie.

Podsumowanie

Ochrona tajemnic przedsiębiorstwa to kwestia, której nie należy bagatelizować. Istnieje wiele sposobów, aby przeciwdziałać nielegalnym praktykom i uchronić się przed ich konsekwencjami. Ich stosowanie jest nie tylko kluczowe w relacjach z kontrahentami, ale również warto o nich pamiętać w wewnętrznych procesach firmy. Warto uświadamiać pracowników o obowiązujących ich przepisach dotyczących zakazu konkurencji czy zachowaniu poufności. W ten sposób zapewnisz sobie większe bezpieczeństwo ważnych informacji i kontrolę nad ich przepływem.