Wiele osób decyduje się na podjęcie aktywności zawodowej poza granicami Polski. Na chwilę obecną nie ma żadnych ograniczeń z tym związanych. Można podjąć pracę na umowę, ale część osób decyduje się również na zakładanie własnej działalności gospodarczej. W dzisiejszej publikacji opiszemy czym są umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania i wskażemy z jakimi krajami są podpisane.
Rezydencja podatkowa
Kluczowe w całej sprawie będzie wyjaśnienie co ma wspólnego rezydencja podatkowa z umowami w sprawie unikania podwójnego opodatkowania. Otóż każda osoba, która w danym roku podatkowym uzyska dochód zarówno w Polsce, jak poza granicami kraju musi wiedzieć czy podlega w Polsce pod nieograniczony czy ograniczony obowiązek podatkowy. Tym samym zostanie ustalona rezydencja podatkowa.
| Rezydencja podatkowa odnosi się do zasad ustalania miejsca zamieszkania do celów podatkowych
|
| Z pojęciem rezydencji podatkowej wiążą się pojęcia nieograniczonego i ograniczonego obowiązku podatkowego
|
Nieograniczony obowiązek podatkowy
Oznacza, że dana osoba fizyczna, jeśli ma miejsce zamieszkania na terytorium Polski, podlega obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów bez względu na miejsce położenia źródeł przychodów.
W takim przypadku jest polskim rezydentem podatkowym
|
Ograniczony obowiązek podatkowy
Oznacza to, że osoba fizyczna, nie ma na terytorium Polski miejsca zamieszkania, dlatego musi zapłacić podatek tylko od dochodów osiąganych na terytorium Polski.
W takim przypadku mówi się o nierezydencie podatkowym
|
Na temat rezydencji podatkowej i obowiązków podatkowych osób fizycznych w 2024 roku powstała obszerna publikacja, która znajduje się pod linkiem.
Cel tworzenia umów o unikaniu podwójnego opodatkowania
Jeśli zdecydujemy się na pracę w innym niż Polska kraju zawsze powinno się sprawdzić, jakie to będzie miało konsekwencje fiskalne. Nawet jeśli będzie to osoba, która podlega pod nieograniczony obowiązek podatkowy, to i tak powinna się liczyć z tym, że uzyskane dochody najprawdopodobniej zostaną opodatkowane w kraju, w którym je uzyskuje. Dodatkowo w momencie złożenia zeznania rocznego w Polsce należy wykazać sumę dochodów osiągniętych w Polsce jak i za granicą, a to oznacza ponowne opodatkowanie tego samego dochodu w Polsce.
| Źródłem powszechnie obowiązującego prawa w Polsce są ratyfikowane umowy międzynarodowe
|
| Umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania zawarta pomiędzy dwoma krajami, o ile jest ratyfikowana stanowi źródło prawa w Polsce
|
| Umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania są tworzone w oparciu o Konwencję Modelową OECD w sprawie podatku od dochodu i majątku. Na komentarze do tej Konwencji powołują się wnioskodawcy i organy podatkowe w wydawanych interpretacjach podatkowych
|
W każdej umowie o unikaniu podwójnego opodatkowania znajdą się bardzo zbliżone informacje m.in. na temat:
- wykazu podatków, których dotyczy umowa,
- definicji podstawowych pojęć związanych z rozliczeniami podatkowymi,
- zasad rozliczania dochodów np.: z dywidend, odsetek, należności licencyjnych, ze sprzedaży majątku,
- rozliczania dochodów z różnych tytułów np.: z pracy najemnej, z działalności gospodarczej, z wolnych zawodów, z rent i emerytur, pracowników sektora publicznego, studentów
|
Na szczęście w Polsce wypracowane zostały dwie metody unikania podwójnego opodatkowania, co pozwala na uniknięcie zapłaty podatku dochodowego w podwójnej wysokości. Napiszemy o nich poniżej, ale najpierw napiszemy na temat niektórych umów o unikaniu podwójnego opodatkowania.
Umowy w sprawie unikania podwójnego opodatkowania
Na stronie podatki.gov.pl znajduje się pełen katalog umów o unikaniu podwójnego opodatkowania, których stroną jest Polska. Na dzień 08.01.2024 r. na wykazie znajduje się 91 takich umów w zestawieniu tabelarycznym.
| Wykaz umów o unikaniu podwójnego opodatkowania znajduje się na stronach rządowych, łącznie jest ich 91
|
| Każda umowa jest dwujęzyczna
|
| Na wykazie odnotowana jest informacja o dacie wejścia w życie i dacie obowiązywania, która mogą być różne. Podane są również publikatory ustaw
|
| Dodatkowo na wykazie pojawia się informacja o konwencji MLI , której nadrzędnym celem jest ograniczenie unikania opodatkowania, zapobieganie nadużyciom z tym związanych
|
W Polsce obowiązuje jeszcze ustawa o umowach międzynarodowych, która określa zasady oraz tryb:
- zawierania,
- ratyfikowania,
- zatwierdzania,
- ogłaszania,
- wykonywania,
- wypowiadania,
- zmian zakresu obowiązywania
umów międzynarodowych
|
Nie sposób opisywać wszystkich umów o unikaniu podwójnego opodatkowania, bo byłoby to niecelowe, tym bardziej, że kluczowe kwestie przewijają się w każdej z nich. Poniżej wymienione zostaną tylko niektóre dla zobrazowania zagadnienia.
Umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania z Niemcami
Umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania z Niemcami zaczęła obowiązywać od 01.01.2005 r. i obejmuje podatki od dochodu i od majątku. Umowa ma zastosowanie do dochodów osób fizycznych i osób prawnych.
Rozliczanie dochodów uzyskanych tylko w Niemczech
Dochód, który może być opodatkowany w Niemczech jest wyłączony z podstawy opodatkowania w Polsce. Jeśli w roku podatkowym zostały osiągnięte tylko dochody w Niemczech, to nie ma obowiązku składania w Polsce zeznania rocznego
|
Rozliczenie dochodów uzyskanych zarówno w Niemczech jak i w Polsce
Dochód niemiecki jest zwolniony z podatku w Polsce, ale w celu ustalenia stawki podatku do rozliczenia polskiego dochodu należy obliczyć stawkę podatku dla całego dochodu, łącznie z dochodem niemieckim. W tym celu w zeznaniu rocznym rozliczającej podatek korzysta się z metody wyłączenia z progresją |
Umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania z Czechami
Umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania z Czechami pierwotnie zaczęła obowiązywać od 01.01.1994 r., a po zmianie ustawy od 01.01.2013 r. Umowa obejmuje podatki dochodowe od osób fizycznych i prawnych, jakie obowiązują w danym kraju. Podobnie, jak w przypadku Niemiec dochody uzyskane w Czechach są wyłączone z podstawy opodatkowania w Polsce. Z tym, że jeśli dochody w trakcie roku zostaną osiągnięte zarówno w Polsce, jak w Czechach, to podatek w Polsce oblicza się według metody wyłączenia z progresją.
Umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania z Holandią
Umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania z Holandią zaczęła obowiązywać od 01.01.2004 r. Podobnie jak w innych umowach obejmuje podatki dochodowe, w takim kształcie, w jakim obowiązują w danym kraju. W przypadku Holandii polski rezydent podatkowy przyjmie do rozliczenia metodę proporcjonalnego odliczenia. Oznacza to, że dochody uzyskane w Holandii będą również opodatkowane w Polsce, z tym że od ustalonego podatku w Polsce można odliczyć podatek zapłacony za granicą.
Dochody zagraniczne w zeznaniu rocznym
Z uwagi na to, że przy omawianiu umów dotyczących unikania podwójnego opodatkowania pojawiła się informacja o dwóch metodach rozliczania dochodów zagranicznych, poniżej napiszemy kilka słów na czym one polegają.
| Metoda wyłączenia z progresją
|
Metoda proporcjonalnego odliczenia
|
Z założenia do tej metody wynika, że dochód uzyskany za granicą jest wyłączony z opodatkowania w Polsce.
- Jeśli polski rezydent uzyskuje tylko dochody za granicą, to nie musi składać zeznania rocznego w Polsce.
- Jeśli polski rezydent uzyskuje dochody za granicą i w Polsce, to dla sumy dochodów musi ustalić indywidualną stawkę podatku według, której zapłaci podatek w Polsce
|
Metoda proporcjonalnego odliczenia zakłada, że podatek dochodowy należy obliczyć od sumy dochodów polskich i zagranicznych, przy czym od należnego podatku w Polsce można odliczyć podatek zapłacony za granicą
|
| Umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania pozwalają na rozliczenie dochodów zagranicznych metodą wyłączenia z progresją m.in. od dochodów uzyskanych w Niemczech, we Francji, w Czechach, Chorwacji, Turcji
|
Umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania pozwalają na rozliczenie dochodów zagranicznych metodą proporcjonalnego odliczenia m.in. od dochodów uzyskanych W Holandii, Wielkiej Brytanii, Irlandii, Danii, Norwegii. Tę metodę stosuje się również do krajów, z którymi Polska nie ma zawartej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania
|
| Dochody uzyskane za granicą należy wykazać w zeznaniu PIT-36 wraz z załącznikiem PIT/ZG
|
Umowa w sprawie unikania podwójnego opodatkowania – podsumowanie
W dzisiejszej publikacji opisaliśmy czym są i jaki jest cel tworzenia umów o unikaniu podwójnego opodatkowania. Polska jest stroną 91 takich umów,. Można powiedzieć, że z większością krajów atrakcyjnych pod kątem migracji zarobkowej Polska ma podpisane takie umowy. Najczęściej umowy były zawierane jeszcze w latach 70, 80 XX wieku, a więc ich założenia obowiązują od wielu dekad. Nadrzędnym celem takich umów jest obniżenie obciążeń fiskalnych osób, które uzyskują dochody za granicą. W przeciwnym razie rezydencji podatkowi musieliby zapłacić podatek zarówno w Polsce, jak i za granicą w kraju, w którym uzyskali dochód. Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych przewiduje dwie metody rozliczania dochodów zagranicznych – metodę wyłączenia z progresją i metodę proporcjonalnego odliczenia. W artykule napisano ogólnie, jaka jest pomiędzy nimi różnica. Każda osoba, która osiągnęła dochody zagraniczne najczęściej ma obowiązek złożenia zeznania podatkowego w Polsce na druku PIT-36 z załącznikiem PIT/ZG.
Małgorzata Jagusiak 
Transformacja cyfrowa w Polsce i UE – jak to wygląda?
Adam Sawicki
Sprzedaż z zapłatą przez system szybkich płatności – kiedy powstaje obowiązek podatkowy?
Rozliczenie PIT przez Urząd Skarbowy za 2023 również dla przedsiębiorców
Jaki jest termin rejestracji do OSS?
