Umowa z programistą a prawa autorskie – najważniejsze elementy

×

Omówimy kluczowe zapisy, które powinny znaleźć się w umowie z programistą, oraz podpowiemy, jak uniknąć najczęstszych pułapek przy jej sporządzaniu.

Programista a prawa autorskie

Współpraca z programistą przy tworzeniu oprogramowania wiąże się z wieloma aspektami prawnymi, w tym z kwestiami dotyczącymi praw autorskich. Programista odpowiedzialny za napisanie kodu tworzy produkt – program komputerowy – który będzie wykorzystywany w różnych aplikacjach, systemach czy oprogramowaniu. Umowa z programistą jest kluczowym dokumentem, który określa warunki powstania programu komputerowego oraz reguluje kwestie prawne, w tym prawa autorskie, licencje i inne istotne aspekty współpracy.

Programista, tworząc program komputerowy, ma szereg praw autorskich, które chronią jego dzieło i określają, w jakim zakresie może kontrolować sposób jego wykorzystania. O tym, jakie prawa autorskie przysługują programiście, przedstawia tabela poniżej:

Zastanawiasz się, jak programista może założyć działalność gospodarczą? Jeśli tak, to przeczytaj ten artykuł.

Program komputerowy a prawo autorskie

W jednym z naszych wcześniejszych artykułów (program komputerowy a prawo autorskie) omówiliśmy zagadnienie praw autorskich w kontekście programów komputerowych, wyjaśniając, jak te prawa są chronione i jakie obowiązki mają strony w związku z ich przeniesieniem lub licencjonowaniem. Warto przypomnieć najważniejsze kwestie związane z prawami autorskimi w przypadku programów komputerowych:

• Program komputerowy jest traktowany jako utwór i podlega ochronie prawnoautorskiej, o której mowa w ustawie z dnia 4 lutego 1994 r. – Prawo autorskie i prawa pokrewne na takich samych zasadach jak utwory literackie.
• Ochrona prawnoautorska obejmuje wszystkie formy wyrażenia programu, lecz nie rozciąga się na idee i zasady stanowiące jego podstawę.
• Autorskie prawa majątkowe do programu komputerowego stworzonego przez pracownika w ramach stosunku pracy przysługują pracodawcy, chyba że umowa stanowi inaczej.
• Właściciel praw autorskich ma wyłączne prawo do zwielokrotniania, modyfikowania oraz rozpowszechniania programu, przy czym niektóre działania, jak dekompilacja, są dozwolone jedynie w określonych przypadkach.
• Nabywca programu komputerowego może go zwielokrotniać i modyfikować w zakresie niezbędnym do korzystania z niego zgodnie z przeznaczeniem.
• Każde użycie programu komputerowego wymaga zgody uprawnionego, co oznacza, że jego eksploatacja odbywa się zazwyczaj na podstawie umowy licencyjnej.
• Jeśli dojdzie do naruszenia praw autorskich, twórca lub podmiot uprawniony może dochodzić stosownego wynagrodzenia odpowiadającego rynkowej wartości licencji na dany program (przepisy prawa autorskiego zapewniają szeroką ochronę programów komputerowych oraz regulują ich użytkowanie, chroniąc interesy zarówno twórców, jak i podmiotów korzystających z oprogramowania).

Umowa z programistą a prawa autorskie

Zawierając umowę z programistą, najważniejszą kwestią do uregulowania są prawa autorskie do programu komputerowego, a zasady ich przenoszenia, licencjonowania i ochrony mają istotne znaczenie zarówno dla programisty jak i zleceniodawcy.

Należy zapamiętać, że:

• Prawa autorskie do programu domyślnie przysługują jego twórcy, zatem jeśli zleceniodawca chce je przejąć, musi to być wyraźnie określone w umowie (umowa powinna jasno regulować, czy następuje przeniesienie praw, czy tylko licencja na użytkowanie).
• Odpowiednie uregulowanie praw autorskich w umowie pozwala uniknąć późniejszych konfliktów i daje obu stronom jasność co do ich praw i obowiązków.
• Rodzaj umowy wpływa na sposób przekazania praw autorskich – w umowie o pracę dzieje się to automatycznie, ale w umowie o dzieło czy zlecenia wymaga to wyraźnych zapisów.

Jak uregulować prawa autorskie w umowie z programistą?

Umowa z programistą powinna zawierać jasne postanowienia dotyczące:

• określenia, czy prawa autorskie do stworzonego programu przechodzą na zleceniodawcę, czy programista zachowuje je dla siebie;
• udzielenia licencji przez programistę, w tym jej rodzaju – wyłącznej lub niewyłącznej;
• wynagrodzenia, które przysługuje programiście za przeniesienie praw autorskich;
• ewentualnie określenia pól eksploatacji, które są dozwolone, czyli w jakim zakresie programista lub zleceniodawca mogą wykorzystywać stworzony kod w przyszłości (np. wykorzystanie kodu w innych projektach).

Najważniejsze elementy umowy z programistą

Do najważniejszych elementów, które powinny znaleźć się w umowie z programistą należą:

• określenie stron umowy – wskazanie danych identyfikujących strony umowy (pracodawca lub zleceniodawca oraz programista);
• przedmiot umowy – dokładny opis projektu, który ma zostać zrealizowany, w tym cele, zakres funkcjonalności, harmonogram prac oraz wymagania dotyczące jakości;
• obowiązki i prawa stron – określenie praw i obowiązków stron umowy;
• określenie terminu realizacji – określenie terminu zakończenia pracy lub etapów realizacji projektu, aby obie strony miały jasność co do czasu trwania współpracy;
• czas trwania umowy – kiedy umowa zaczyna obowiązywać oraz kiedy następuje jej rozwiązanie;
• wynagrodzenie – ustalenie wysokości wynagrodzenia za wykonanie usługi, sposób płatności (np. za godzinę pracy, za projekt);
• prawa autorskie:
  • określenie, kto będzie właścicielem praw autorskich do stworzonego oprogramowania (programista lub klient);
  • zasady przenoszenia praw autorskich lub udzielania licencji, jeśli to konieczne;
  • ewentualne zachowanie praw autorskich przez programistę (np. prawa do uznania autorstwa);
• licencja i korzystanie z programu komputerowego – określenie warunków udzielanej licencji, np. wyłącznej lub niewyłącznej, terytorialnych ograniczeń licencji oraz prawa do modyfikacji lub dystrybucji;
• przeniesienie praw do dzieła – uregulowanie kwestii dotyczących przeniesienia pełni praw do stworzonego oprogramowania na klienta;
• poufność i ochrona danych – postanowienia dotyczące zachowania poufności informacji przekazywanych przez klienta oraz ochrony danych osobowych lub innych wrażliwych informacji;
• odpowiedzialność i gwarancja – określenie odpowiedzialności programisty za jakość wykonanego oprogramowania i jego funkcjonalność, np. obowiązek naprawienia błędów w okresie gwarancyjnym;
• sankcje za niewykonanie umowy – określenie kar umownych lub innych sankcji w przypadku opóźnienia w realizacji projektu lub niewykonania obowiązków umowy;
• zabezpieczenie praw – zabezpieczenie interesów obu stron, np. poprzez kaucję lub inne środki zabezpieczające wykonanie umowy.

Jesteś programistą i zastanawiasz się, jaką formę opodatkowania wybrać? Jeśli tak, to przeczytaj ten artykuł.

Najczęściej zadawane pytania

Jak skonstruować umowę z programistą?

Aby stworzyć umowę z programistą, należy uwzględnić kluczowe elementy, które precyzyjnie określą zakres obowiązków, prawa i obowiązki obu stron oraz zapewnią ochronę interesów. Umowa z programistą może przyjąć różne formy, w zależności od charakteru współpracy. Może to być umowa o pracę, umowa zlecenie lub umowa o dzieło, w zależności od tego, czy programista jest zatrudniony na stałe, pracuje na zlecenie, czy wykonuje konkretne zadanie.

Umowa z programistą – jakie są najważniejsze elementy?

Do najważniejszych elementów umowy z programistą należy określenie następujących kwestii:

• danych identyfikujących strony (pracodawca/zleceniodawca i programista),
• opisu projektu, celów, zakresu funkcjonalności, harmonogramu i wymagań jakościowych,
• praw i obowiązków obu stron,
• terminu zakończenia pracy lub etapów projektu,
• czasu trwania umowy: określenie daty rozpoczęcia i zakończenia umowy,
• wysokości wynagrodzenia oraz formy płatności (np. za godzinę lub projekt),
• właściciela praw autorskich, zasad przeniesienia lub udzielania licencji, oraz ewentualne zachowanie praw przez programistę,
• warunków licencji (wyłączna/niewyłączna) oraz prawa do modyfikacji lub dystrybucji,
• przeniesienia pełni praw do oprogramowania na klienta,
• zasad ochrony poufności informacji i danych osobowych,
• odpowiedzialności za jakość oprogramowania i naprawę błędów,
• sankcje za niewykonanie umowy: określenie kar umownych lub innych sankcji za opóźnienia lub niewykonanie obowiązków,
• zabezpieczenia interesów stron (np. kaucja lub inne środki).

Podsumowanie

Umowa z programistą określa warunki współpracy między stronami oraz zabezpiecza interesy zarówno zleceniodawcy, jak i wykonawcy. Niezależnie jednak od jej formy powinna ona precyzyjnie określać prawa i obowiązki stron, szczegóły dotyczące wynagrodzenia, terminy realizacji projektu oraz kwestie związane z prawami autorskimi. Ważne jest, aby zawrzeć zapisy dotyczące licencji, przeniesienia praw autorskich, a także zakresu eksploatacji stworzonego oprogramowania. Jasne ustalenia w umowie pozwalają uniknąć przyszłych sporów i zapewniają płynność współpracy w ramach projektu IT.