Wakacyjne zatrudnianie nieletnich i studentów

Okres wakacji to czas kiedy wielu pracodawców potrzebuje dodatkowych rąk do pracy. Szczególnie jest to widoczne w miejscowościach turystycznych gdzie właśnie w tym okresie występuje zwiększone zapotrzebowanie na dodatkowych pracowników. W takich przypadkach pracodawcy zatrudniają chętnie studentów albo osoby młodociane. Korzyści z takiego zatrudnienia są obustronne, a mianowicie pracodawca zyskuje pracownika do pracy sezonowej, a osoba zatrudniona ma możliwość zarobienia swoich własnych pieniędzy oraz możliwość zdobycia doświadczenia zawodowego.

Zatrudnianie młodocianych
Pracodawcy którzy chcą zatrudnić pracowników młodocianych muszą kierować się obowiązującymi przepisami prawa.
Zatrudnianie pracowników młodocianych reguluje dział dziewiąty Kodeksu pracy. Wg kodeksu pracownikiem młodocianym jest osoba, która ukończyła 16 lat, a nie przekroczyła 18 lat.
Wolno zatrudniać tylko tych młodocianych, którzy:

• ukończyli co najmniej gimnazjum,
• przedstawią świadectwo lekarskie stwierdzające, że praca danego rodzaju nie zagraża ich zdrowiu.

Młodociany, czyli osoba, która ukończyła 16 lat, ale nie jest jeszcze pełnoletnia, może wykonywać prace niezagrażające życiu i zdrowiu oraz nieutrudniające obowiązku szkolnego.
Zatrudnianie młodocianych, odbywa się przede wszystkim w celu tzw. przygotowania zawodowego odbywanego w formie nauki zawodu, albo przyuczenia do wykonywania określonej pracy czy też rzemieślniczego przygotowania zawodowego. Przepisy Kodeksu pracy dają również pracodawcom możliwość zatrudnienia takiego pracownika na podstawie umowy o pracę w celach zarobkowych na podstawie umowy o pracę do prac lekkich, czyli pracy, która nie spowoduje zagrożenia dla zdrowia, życia, albo rozwoju psychofizycznego i nie będzie przekraczała możliwości fizycznych młodocianego. Młodociany podlega wstępnym badaniom lekarskim przed przyjęciem do pracy.
W wakacje pracownik młodociany nie może poświęcać na pracę więcej niż 7 godzin dziennie i 35 godzin tygodniowo.
Kodeks pracy mówi, że pracodawca jest obowiązany prowadzić ewidencję czasu pracy pracowników młodocianych. Pracownika takiego nie można zatrudniać w godzinach nadliczbowych ani w porze nocnej.

Ważne!
Zgodnie z Kodeksem pracy wykonywanie pracy lub innych zajęć zarobkowych przez dziecko do ukończenia przez nie 16 roku życia jest dozwolone wyłącznie na rzecz podmiotu prowadzącego działalność kulturalną, artystyczną, sportową lub reklamową i wymaga uprzedniej zgody przedstawiciela ustawowego lub opiekuna tego dziecka, a także zezwolenia właściwego inspektora pracy.

Umowy cywilnoprawne z małoletnim, który ma ukończone 16 lat
Podpisanie umowy cywilnoprawnej w takim przypadku nie wymaga zgody przedstawiciela ustawowego ( rodzica ) lub opiekuna. Zgoda rodziców jest potrzebna gdy młodociany nie ukończył jeszcze 16 lat. Gdy ukończył 16 lat można go zatrudnić na podstawie umowy zlecenia czy umowy o dzieło. Umowę podpisuje się z młodocianym. Jeżeli taka osoba nie posiada NIP-u to wystąpić o niego do Urzędu skarbowego może zarówno pracodawca jak i rodzic młodocianego. Zarówno w przypadku umowy o dzieło jak i zlecenia nie zgłaszamy takiej osoby do ubezpieczeń, ponieważ od umów o dzieło nie odprowadza się w ogóle składek( z wyjątkiem własnego pracownika ), a w przypadku umowy zlecenia z uczniem czy studentem do 26 roku życia też nie odprowadza się składek. W jednym i drugim przypadku od zawartej umowy cywilnoprawnej należy odprowadzić tylko podatek.
Ale taka osoba ponieważ jest niepełnoletnia powinna mieć badania lekarskie i szkolenia bhp. Powinna też posiadać aktualną legitymację szkolną albo studencką.

Umowa z agencją pracy tymczasowej
Osoby nieletnie mogą być zatrudnione przez agencje pracy tymczasowej która zgodnie z ustawą o zatrudnianiu pracowników tymczasowych z 2003 r., daje takim agencjom możliwość zatrudniania osób małoletnich. Agencje pośrednictwa pracy mają możliwość zatrudniania małoletnich do pracy tymczasowej na podstawie umowy prawa cywilnego, czyli na podstawie umowy zlecenia oraz umowę o dzieło. Nieletni są zatrudniani na umowy krótkoterminowe przy lekkich pracach sezonowych i dorywczych.

Zatrudnianie studentów w czasie wakacji
Umowa zlecenie jest najpopularniejszą formą zatrudniania studentów podczas wakacji. Ale ważne jest aby pracodawca pamiętał , iż taka forma zatrudnienia nie może przypominać umowy o pracę , czyli, powierzone zadania nie mogą być wykonywane pod kierownictwem pracodawcy, w miejscu i czasie przez niego wyznaczonym.
Najlepiej opłaca się pracodawcy podpisać umowy zlecenia ze studentami czy uczniami, którzy nie ukończyli 26 roku życia, nie są one wtedy oskładkowane. Pracodawca nie odprowadza składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Takie osoby nie podlegają ponadto obowiązkowemu ubezpieczeniu zdrowotnemu i dobrowolnym ubezpieczeniom społecznym.
Jeżeli pracodawca zatrudnia studentów powyżej 26 roku życia to taką osobą musi zgłosić do ubezpieczeń na druku ZUS ZUA w ciągu 7 dni od dnia podpisania umowy.
Powinien też przekazać zatrudnionemu na podstawie umowy zlecenia studentowi Pit-11 do końca lutego następnego roku za rok poprzedni.

Inną formą zatrudnienia może być umowa o pracę, ale w tym przypadku studenci zatrudnieni na podstawie umowy o pracę podlegają obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, chorobowemu, wypadkowemu, zdrowotnemu, od dnia podpisania umowy aż do dnia jej rozwiązania.
Podstawę wymiaru składek stanowić będzie przychód studenta ze stosunku pracy. Studenta pracodawca musi zgłosić do ubezpieczeń ZUS na formularzu ZUS ZUA w ciągu 7 dni od nawiązania stosunku pracy. Przez cały okres zatrudnienia pracodawca musi składać do ZUS imienny raport ZUS RCA.
Jest to rodzaj umowy mniej korzystny dla pracodawcy, ponieważ wiąże się to z większymi kosztami niż w przypadku umowy zlecenia.
Tak jak w przypadku umowy zlecenia pracodawca ma obowiązek przekazać zatrudnionemu na czas wakacji studentowi Pit-11 do końca lutego następnego roku.

Do jakich prac najczęściej są zatrudniane osoby młodociane
Osoby takie są najczęściej zatrudniane jako:

• pomoc przy drobnych pracach biurowych np. goniec,
• przy porządkowaniu i segregowaniu dokumentów czy archiwum,
• do obsługi komputera czy innych urządzeń biurowych,
• do drobnych prac porządkowych,
• czy zbierania owoców.

Małgorzata Michalak