1. Zakup środka trwałego.
Wartość początkową środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych ustala się w zależności od sposobu ich nabycia. Regulacje te zawarte są w art. 22g ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych. Poniżej omówiono ustalenie wartości początkowej środków trwałych w poszczególnych rodzajach ich nabywania. Przy zakupie środka trwałego na firmę, wartością początkową jest cena nabycia z dokumentu zakupu. Na podstawie ust. 3 ustawy za cenę nabycia uważa się kwotę należną zbywcy, powiększoną o koszty związane z zakupem naliczone do dnia przekazania środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej do używania, a w szczególności koszty transportu, załadunku i wyładunku, ubezpieczenia w drodze, montażu, instalacji i uruchomienia programów oraz systemów komputerowych, opłat notarialnych, skarbowych i innych odsetek, prowizji, oraz pomniejszoną o podatek od towarów i usług, z wyjątkiem gdy zgodnie z odrębnymi przepisami podatek ten nie stanowi podatku naliczonego albo podatnikowi nie przysługuje obniżenie kwoty należnego podatku o podatek naliczony albo zwrot różnicy podatku w rozumieniu ustawy o VAT. W przypadku importu cena nabycia obejmuje także cło i podatek akcyzowy od importu składników majątku.2. Wytworzenie środka trwałego we własnym zakresie.
Na wartość początkową majątku, który został wytworzony we własnym zakresie składa się koszt jego wytworzenia. Z kolei w świetle updof kosztem wytworzenia jest wartość zawarta w cenie nabycia zużytych do wytworzenia środków trwałych rzeczowych składników majątku i wykorzystania usług obcych, kosztów wynagrodzeń za pracę wraz z pochodnymi (ZUS) i inne koszty dające się zaliczyć do wartości wytworzonych środków trwałych.2.a Wytworzenie wartości niematerialnej w ramach umowy o dzieło lub zlecenie.
Częstą sytuacją jest wytworzenie wartości niematerialnej – głównie szeroko rozumianych programów komputerowych – na podstawie umowy zlecenia lub umowy o dzieło z wykonawcą (informatykiem). Tak powstały program nie jest wprowadzany do Ewidencji wartości niematerialnych i prawnych i nie podlega amortyzacji. Kosztem firmy są rachunki przedstawione przez wykonawcę.Uwaga!
- Cenę nabycia lub koszt wytworzenia odpowiednio zmniejsza się lub zwiększa o różnice kursowe naliczone do dnia przekazania środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej. Wartość środków trwałych nabytych lub wytworzonych we własnym zakresie zwiększa się także o koszty związane z wydatkami poniesionymi na ich montaż.
- Do kosztu wytworzenia środka trwałego nie można zaliczyć pracy własnej, małżonka i małoletnich dzieci, kosztów ogólnych zarządu, kosztów sprzedaży oraz pozostałych kosztów operacyjnych i kosztów operacji finansowych, w szczególności odsetek od pożyczek (kredytów) i prowizji, z wyłączeniem odsetek i prowizji naliczonych do dnia przekazania środka trwałego do używania. W przypadku wytworzenia we własnym zakresie wartości niematerialnej i prawnej kosztem nie będzie także wynagrodzenie z tytułu umowy o dzieło podatnika.
- Cenę nabycia lub koszt wytworzenia stosuje się też przy inwestycji w obcym środku trwałym.
3. Środek trwały otrzymany w nieodpłatny sposób (darowizna, spadek).
W sytuacji nieodpłatnego nabycia środka trwałego za wartość początkową uznaje się wartość rynkową z dnia nabycia lub wartość z umowy darowizny, jeśli jest ona mniejsza od wartości rynkowej. Jeśli środek trwały wymaga dodatkowych nakładów, koszty montażu zwiększają jego wartość początkową. Datą nabycia przy darowiźnie i nieodpłatnym przekazaniu będzie to data dokonania czynności przenoszącej własność środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych. Z kolei w przypadku spadku będzie to najczęściej data jego otwarcia.4. Środek trwały wniesiony aportem.
Aportem wnoszone są składniki majątku do nowo otwartej spółki przez współwłaściciela (współudziałowca). Wspólnicy w umowie ustalają formę wkładu, jest to aport lub wpłata kapitału zakładowego firmy. W przypadku aportu wartością początkową środka trwałego będzie cena rynkowa sprzedaży z dnia wniesienia.Uwaga!
- Przy wprowadzaniu środka trwałego, który podlegał amortyzacji w poprzedniej działalności wspólnika wartość początkowa jest taka jaka została przyjęta na potrzeby amortyzacji w pierwszej firmie. Odpisy amortyzacyjne dokonywane w spółce będą kontynuacją dotychczasowych odpisów, czyli uwzględnia się wartość odpisów naliczonych w pierwszej firmie.