Osoby fizyczne, które prowadzą działalność gospodarczą mają do dyspozycji kilka form opodatkowania. Decyzja o wyborze jednej z nich nie jest wcale taka prosta. Począwszy od 2022 roku decydując się na konkretną opcję trzeba jeszcze znać zasady opłacania składki zdrowotnej, która nie pozostają bez znaczenia. W dzisiejszej publikacji opiszemy na co zwrócić uwagę wybierając formę opodatkowania w 2024 roku.
W działalności gospodarczej osób fizycznych dostępnych mamy kilka form opodatkowania dochodów. W zależności od tego, którą z nich wybierzemy podatek dochodowy będzie opłacany na odmiennych zasadach, obecnie mamy dostępne trzy formy opodatkowania.
| Formy opodatkowania w działalności gospodarczej
|
|
Skala podatkowa
|
Podatek liniowy
|
Zryczałtowany podatek dochodowy
|
| Podatek jest płacony od dochodu
|
Podatek płacony jest od dochodu
|
Podatek liczony jest od kwoty uzyskanego przychodu
|
Mamy 2 progi podatkowe:
- 12% podatku – dochód do 120.000 zł,
- 32% podatku – dochód powyżej 120.000 zł
Na skali podatkowej każdy przedsiębiorca ma prawo do kwoty wolnej od podatku w wysokości 30.000 zł
|
Bez względu na wysokość osiąganego dochodu przedsiębiorca zawsze zapłaci 19% podatku
|
W przypadku ryczałtu ustawodawca wprowadził kilkanaście stawek podatku, których wysokość zależy od rodzaju prowadzonej działalności gospodarczej. Szczegółowe informacje na temat stawek ryczałtu są dostępne w podlinkowanej publikacji
|
| Rozlicza się koszty uzyskania przychodów
|
Nie rozlicza się kosztów uzyskania przychodów
|
Po wprowadzeniu Polskiego Ładu pojęcia “składka zdrowotna w działalności gospodarczej” odmieniamy przez wszystkie przypadki. Jest to niewątpliwie uzasadnione, ponieważ od 2022 roku diametralnie zmieniły się zasady rozliczania tej składki i ma to znaczący wpływ na obciążenia podatkowo-składkowe w firmie, szczegóły omówimy poniżej.
| Składka zdrowotna w działalności gospodarczej
|
|
Skala podatkowa
|
Podatek liniowy
|
Zryczałtowany podatek dochodowy
|
Składka zdrowotna w wysokości 9%
W podstawie do naliczania składki zdrowotnej znajdzie się dochód z działalności gospodarczej
|
Składka zdrowotna w wysokości 4,9%
W podstawie do naliczania składki zdrowotnej znajdzie się dochód z działalności gospodarczej
|
Składka zdrowotna w wysokości 9%
W podstawie do naliczania składki zdrowotnej znajdzie się przeciętne miesięczne wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw w IV kwartale roku poprzedniego. Mamy 3 progi przychodów do naliczania składki zdrowotnej:
- do 60.000 zł – 60% przeciętnego wynagrodzenia,
- pomiędzy 60.000 zł a 300.00 zł – 100% przeciętnego wynagrodzenia,
- powyżej 300.000 zł – 180% przeciętnego wynagrodzenia
|
| Brak możliwości odliczenia składki zdrowotnej w jakiejkolwiek postaci
|
Możliwość odliczenia zapłaconej składki zdrowotnej od dochodu w granicach limitu, który jest ustalany na każdy rok podatkowy – na 2023 rok wynosi 11.600 zł
|
Możliwość odliczenia 50% zapłaconej składki zdrowotnej od przychodu, nie ma limitu odliczenia
|
| Bez względu na wybraną formę opodatkowania każdy przedsiębiorca ma obowiązek dokonywać rocznego rozliczenia składki zdrowotnej w terminie złożenia deklaracji ZUS DRA (ZUS RCA) za miesiąc kwiecień, tj. do 20 maja kolejnego roku
|
| Wysokość składki zdrowotnej w 2024 roku została szczegółowo omówiona w podlinkowanej publikacji.
|
Opisaliśmy już podstawowe założenia do obecnie dostępnych form opodatkowania. Zobaczmy więc na przykładach jak będzie wyglądało rozliczenie podatkowo-składkowe w zależności od wybranej formy opodatkowania.
Przykład 1
Pan Piotr zamierza założyć działalność gospodarczą, w której będzie wykonywał usługi budowlane. Zobaczmy więc jak na przykładowych liczbach będzie wyglądało rozliczenie w zależności od wybranej formy opodatkowania.
400.000 zł – przychód w działalności gospodarczej,
150.000 zł – koszty uzyskania przychodów,
250.000 zł – dochód w działalności gospodarczej
| Wysokość podatku do zapłaty
|
| Skala podatkowa
|
Podatek liniowy
|
Ryczałt |
52.400 zł
(120.000 zł x 12%) – 3.600 zł = 10.800 zł
130.000 zł x 32% = 41.600 zł
|
45.296 zł
250.000 zł – 11.600 zł (składka zdrowotna do odjęcia) = 238.400 zł x 19% = 45.296 zł
|
21.585 zł
400.000 zł – 7.550,34 zł =
392.450 zł x 5,5% =
21.584,75 zł
|
| Wysokość składki zdrowotnej
|
22.500 zł
250.000 zł x 9% = 22.500 zł
|
12.250 zł
250.000 zł x 4,9% = 12.250 zł z tego kwota 11.600 zł pomniejsza dochód do opodatkowania
|
15.100,68 zł
1.258,39 zł x 12 m-cy =
15.100,68 zł z tego 50% a więc kwota 7.550,34 zł pomniejszy przychód do opodatkowania
|
Podsumowanie
Podatek+składka zdrowotna
|
74.900 zł
52.400 zł + 22.500 zł
|
57.546 zł
45.296 zł + 12.250 zł
|
36.685 zł
21.584,75 zł + 15.100,68 zł
|
Na tym przykładzie widać od razu, która forma opodatkowania będzie najbardziej optymalna dla pana Piotra. Przy czym nie zapominajmy, że rozliczenie na skali podatkowej będzie wyglądało zgoła odmiennie, jeśli pan Piotr skorzysta z preferencyjnego rozliczenia z małżonką lub jako osoba samotnie wychowująca dziecko. W jaki sposób będzie wyglądało takie rozliczenie można sprawdzić w podlinkowanej publikacji.
Przykład 2
Pani Ilona zamierza otworzyć biuro rachunkowe i zastanawia się jaką formę opodatkowania wybrać. Zobaczmy, jak będzie wyglądało takie rozliczenie jeśli przyjmiemy następujące założenia:
150.000 zł – przychód w działalności gospodarczej,
50.000 zł – koszty uzyskania przychodów,
100.000 zł – dochód w działalności gospodarczej
| Wysokość podatku do zapłaty |
| Skala podatkowa
|
Podatek liniowy
|
Ryczałt |
8.400 zł
(100.000 zł x 12%) – 3.600 zł = 8.400 zł
|
18.069 zł
100.000 zł – 4.900 zł (składka zdrowotna do odjęcia) = 95.100 zł x 19% = 18.069 zł
|
24.787 zł
150.000 zł – 4.194,66 zł = 145.805,34 x 17% = 24.787 zł
|
| Wysokość składki zdrowotnej
|
9.000 zł
100.000 zł x 9% = 9.000 zł
|
4.900 zł
100.000 zł x 4,9% = 4.900 zł z tego kwota 4.900 zł pomniejsza dochód do opodatkowania
|
8.389,32 zł
699,11 zł x 12 = 8.389,32 zł z tego 50% a więc kwota 4.194,66 zł pomniejsza przychód do opodatkowania
|
Podsumowanie
Podatek+składka zdrowotna
|
17.400 zł
8.400 zł + 9.000 zł
|
22.969 zł
18.069 zł + 4.900 zł
|
33.176 zł
24.787 zł+ 8.389,32 zł
|
Wybierając formę opodatkowania, czy to na etapie rozpoczęcia działalności gospodarczej, czy podejmując decyzję o zmianie formy opodatkowania, należy wziąć pod uwagę kilka istotnych kwestii a przede wszystkim:
| Wysokość kosztów uzyskania przychodów w działalności gospodarczej tylko przy skali podatkowej i podatku liniowym
|
| Wysokość składki zdrowotnej
|
| Czy korzystamy z rozliczenia ulgi na dziecko
|
| Czy chcemy rozliczyć się w sposób preferencyjny z małżonkiem lub jako osoba samotnie wychowująca dziecko
|
| Skala podatkowa jest dostępna dla każdego przedsiębiorcy, nie ma tutaj żadnych ograniczeń i wykluczeń
|
| Wybierając ryczałt pamiętajmy, że ustawa przewiduje pewne wyłączenia o czym piszemy w podlinkowanej publikacji
|
| Przedsiębiorca na podatku liniowym i na ryczałcie musi jeszcze pamiętać, że nie skorzysta z tego podatku, jeśli będzie świadczył usługi na rzecz byłego lub obecnego pracodawcy, informacje na ten temat znajdziemy w podlinkowanej publikacji
|
Wyboru formy opodatkowania dokonujemy w momencie zakładania firmy, jednak z początkiem każdego roku można dokonać zmiany formy opodatkowania. Termin na zmianę zależy od okresu, w którym uzyskamy pierwszy przychód w roku podatkowym.
Zmiana formy opodatkowania jest możliwa w terminie do:
- 20 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym uzyskano pierwszy przychód z działalności gospodarczej w danym roku podatkowym
- końca roku – gdy pierwszy przychód uzyskano w grudniu danego roku
|
Przykład 3
Pani Lucyna prowadzi działalność sezonową, pierwszy przychód w 2024 roku osiągnie we wrześniu. W takim przypadku zmiany formy opodatkowania może dokonać do 20 października 2024 r.
Przykład 4
Pan Jakub prowadzi działalność gospodarczą od 2015 roku i był opodatkowany podatkiem liniowym. Począwszy od 2024 roku postanowił przejść na ryczałt. Pierwszy przychód w 2024 roku uzyskał w styczniu, w tym przypadku zmiana formy opodatkowania jest możliwa do 20 lutego 2024 r.
| Zmiany formy opodatkowania można dokonać osobiście składając oświadczenie w urzędzie skarbowym
|
| Oświadczenie o zmianie formy opodatkowania można złożyć również za pośrednictwem CEIDG
|
| Wybór formy opodatkowania rodzi skutki na kolejne lata aż do czasu ponownej zmiany. Oznacza to, że jeżeli przedsiębiorca wybrał skalę podatkową na 2023 rok, to dopóki nie dokonana zmiany będzie opodatkowywał swoje dochody na takich zasadach także w 2024 roku i latach kolejnych
|
| Zmiany formy opodatkowania można dokonywać co roku
|
Podsumowanie
Wybór formy opodatkowania jest jedną z najważniejszych decyzji w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą. Jeśli wybór okaże się trafiony przedsiębiorca będzie opłacał optymalne podatki i składki ZUS. Decyzja o wyborze powinna być poprzedzona analizą pod kątem obciążeń podatkowo-składkowym. Punktem wyjścia do takich rozważań może być nasza dzisiejsza publikacja. Każdy rozpatrywany przypadek będzie inny, jest dużo zmiennych, które mają na to wpływ. Do tego wszystkiego nie można zapomnieć o składce zdrowotnej, która obecnie jest dużym obciążeniem dla każdego przedsiębiorcy. Osoby, które skłaniają się do wyboru ryczałtu muszą brać pod uwagę dużą rozpiętość obecnie obowiązujących stawek tego podatku. Wybierając formę opodatkowania każdy przedsiębiorca powinien na spokojnie przeanalizować wszystkie za i przeciw a przede wszystkim przeprowadzić symulację na konkretnych liczbach. Dzięki temu nie będzie zaskoczenia w momencie zapłaty zaliczek na podatek czy comiesięcznej składki zdrowotnej.
Małgorzata Jagusiak 
Preferencje za wspomaganie Ukrainy
Krzysztof Janoś
Podział spółki z o.o. – procedura krok po kroku
Adrianna Glapiak
Nienależna wpłata do PPK – komu powinno się ją zwrócić?
Justyna Czerwińska
Praca w niedziele i święta – najważniejsze informacje
