Wybór formy opodatkowania – która się opłaca?

Podatnik, który zdecydował się na założenie własnej działalności gospodarczej staje przed wyborem właściwej formy opodatkowania. Jest to kwestia kluczowa, ponieważ od niej zależy, jak wysoki podatek dochodowy będzie trzeba zapłacić od uzyskanych wpływów. Jakie czynniki wziąć pod uwagę?

Wybór formy opodatkowania – możliwości

Podstawową formą opodatkowania przedsiębiorcy jest skala podatkowa – jest to metoda domyślna i dozwolona właściwie w każdym przypadku. Alternatywą dla niej jest podatek liniowy, ryczałt od przychodów ewidencjonowanych oraz karta podatkowa.

Trzy ostatnie formy rozliczenia nie są jednak dostępne zawsze – ustawa o zryczałtowanych formach rozliczenia przewiduje możliwość wybrania ryczałtu czy karty podatkowej tylko w zakresie zamkniętego katalogu rodzajów działalności. Podatek liniowy nie może być wybrany np. wtedy, gdy usługi w roku wyboru formy opodatkowania świadczone są dla byłego pracodawcy w tym samym zakresie, jaki obejmowała umowa o pracę. Zatem, zanim zaczniemy się zastanawiać, jaką formę opodatkowania wybrać, warto ustalić, które formy są dla naszej działalności dozwolone.

Stosunek kosztów do przychodów

Zryczałtowane formy opodatkowania różnią się od skali i podatku liniowego tym, że podatek wyliczamy na podstawie przychodu – zatem nie uwzględniamy tu kosztów. W zamian stosujemy najczęściej niższą stawkę podatkową.

Kolejnym punktem w rozważaniach o właściwej formie opodatkowania jest zatem ustalenie, jak duże będą nasze koszty w stosunku do przychodów. Jeśli niewielkie, zryczałtowana forma opodatkowania może być bardziej optymalna. Ciekawym rozwiązaniem jest również karta podatkowa, w której podatek płacony jest według ustalonej stawki. Warto ją rozpatrzyć przede wszystkim wtedy, gdy ustalona stawka podatku nie przekroczyłaby wysokości składki zdrowotnej do odliczenia – bowiem w takim przypadku zapłata podatku nie będzie wymagana. Dodatkowo karta wiąże się ze znacznie mniejszą ilością formalności i może być dobrym pomysłem szczególnie na początku działalności, kiedy zmniejszenie obciążenia papierami i wyliczeniami może wspomóc początkującego przedsiębiorcę.

Wysokość planowanych przychodów

Skala podatkowa jako jedyna z wymienionych form opodatkowania charakteryzuje się uzależnieniem stawki podatku od wysokości dochodów. Po przekroczeniu określonego progu podatkowego stawka może się znacząco zwiększyć – nawet do 32%. Takie stopniowanie nie występuje natomiast przy podatku liniowym oraz formach zryczałtowanych. Warto zatem stworzyć w miarę realistyczny biznesplan i określić, jakiego rzędu dochód uzyskamy przynajmniej w pierwszym roku podatkowym. Istotne, aby uwzględnić w nim przede wszystkim, które wydatki rzeczywiście mogą stanowić koszty podatkowe i racjonalnie wycenić oczekiwane przychody.

Nie należy również zapominać o składkach ZUS, które stanowią swego rodzaju koszty stałe; z drugiej strony natomiast mogą zmniejszyć podstawę opodatkowania i sam podatek. Może się okazać, że na start najbardziej optymalna okaże się np. skala podatkowa, którą w kolejnych latach należałoby zmienić z uwagi na znacznie wzrastające przychody.

Ulgi i wspólne rozliczenie roczne

Ulgi podatkowe oraz możliwość wspólnego rozliczania z małżonkiem dają możliwość znaczącego obniżenia podatku w wielu gospodarstwach domowych. Jeśli do tej pory podatnik z powodzeniem korzystał z takich rozwiązań lub pojawiły się przesłanki do skorzystania z nich w najbliższej przyszłości (np. pełny rok małżeństwa ze wspólnotą majątkową, narodziny dziecka etc.), warto uwzględnić zwrot podatku w swojej kalkulacji. Zgodnie z przepisami, ulgi i wspólne rozliczenie jest bowiem możliwe wyłącznie przy wyborze skali podatkowej, natomiast niedozwolone przy innych formach opodatkowania. Może się zatem okazać, że choć uda się zaoszczędzić na podatku w trakcie roku, utracona ulga spowoduje konieczność zapłacenia większej kwoty podatku przy rozliczeniu rocznym.