Wygaśnięcie umowy o pracę – przyczyny

Wygaśnięcie umowy o pracę z mocy prawa

Zgodnie z przepisem art. 63 Kodeksu pracy Umowa o pracę wygasa w przypadkach określonych w kodeksie oraz w przepisach szczególnych.

Z powyższego przepisu wynika, że wygaśnięcie umowy o pracę może nastąpić albo na podstawie norm kodeksowych, albo pozakodeksowych, czyli przepisów szczególnych. Katalog takich okoliczności, które mogą skutkować wygaśnięciem umowy o pracę, ma charakter zamknięty, co oznacza, że umowa może wygasnąć wyłącznie na podstawie uregulowań prawnych wprost stanowiących, że w związku z wystąpieniem danej sytuacji stosunek pracy wygasa.

Wygaśnięcie umowy wskutek śmierci pracownika

Śmierć pracownika jest okolicznością uzasadniającą wygaśnięcie umowy o pracę. Jeśli zaś chodzi o prawa majątkowe, które powstały w związku ze stosunkiem pracy, to przechodzą one po śmierci pracownika, w równych częściach na małżonka oraz inne osoby spełniające warunki wymagane do uzyskania renty rodzinnej w myśl przepisów o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Wygaśnięcie umowy wskutek śmierci pracodawcy

Co do zasady śmierć pracodawcy również stanowi podstawę do wygaśnięcia umowy o pracę. Co więcej, w związku ze śmiercią pracodawcy pracownikowi przysługuje odszkodowanie w wysokości wynagrodzenia za okres wypowiedzenia. Jednakże zgodnie z przepisami prawa pracy, taka umowa pozostanie ważna, przykładowo gdy:

• pracownik zostanie przejęty przez nowego pracodawcę;
• zostanie ustanowiony zarząd sukcesyjny z chwilą śmierci pracodawcy zgodnie z ustawą z dnia 5 lipca 2018 roku o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej i innych ułatwieniach związanych z sukcesją przedsiębiorstw. Natomiast w przypadku gdy zgodnie z ustawą o zarządzie sukcesyjnym nie ustanowiono zarządu sukcesyjnego z chwilą śmierci pracodawcy, umowa o pracę wygasa z upływem 30 dni od dnia śmierci pracodawcy, chyba że przed upływem tego terminu osoba uprawniona do dokonywania czynności zachowawczych, albo zarządca sukcesyjny uzgodni z pracownikiem, na mocy pisemnego porozumienia stron, że stosunek pracy będzie kontynuowany na dotychczasowych zasadach:
• do dnia ustanowienia zarządu sukcesyjnego albo wygaśnięcia uprawnienia do powołania zarządcy sukcesyjnego, jeżeli porozumienie z pracownikiem zawiera osoba uprawniona do dokonywania czynności zachowawczych ustawy o zarządzie sukcesyjnym;
• do dnia wygaśnięcia zarządu sukcesyjnego, jeżeli porozumienie z pracownikiem zawiera zarządca sukcesyjny.

Wygaśnięcie umowy z powodu tymczasowego aresztowania

Umowa o pracę wygasa również w przypadku tymczasowego aresztowania pracownika. Co istotne, pracownik musi być nieobecny 3 miesiące w pracy z powodu tymczasowego aresztowania, chyba że pracodawca rozwiązał wcześniej bez wypowiedzenia umowę o pracę z winy pracownika.

Nawet jeśli dojdzie do wygaśnięcia umowy o pracę z powodu tymczasowego aresztowania, to pracodawca jest obowiązany ponownie zatrudnić pracownika, jeżeli postępowanie karne zostało umorzone lub gdy zapadł wyrok uniewinniający, a pracownik zgłosił swój powrót do pracy w ciągu 7 dni od uprawomocnienia się orzeczenia. Jednakże warto zapamiętać, że pracodawca może odmówić ponownego zatrudnienia pracownika, jeżeli w ciągu 7 dni od przywrócenia do pracy nie zgłosił on gotowości niezwłocznego podjęcia pracy, chyba że przekroczenie terminu nastąpiło z przyczyn niezależnych od pracownika.

Podsumowanie

Niewątpliwie zakończenie stosunku pracy nie musi być następstwem złożenia, przykładowo oświadczenia woli o chęci rozwiązania obowiązującej strony umowy. Przepisy prawa pracy przewidują również sytuacje, kiedy taka umowa zasadniczo automatycznie przestaje istnieć.