Wyrok TSUE w sprawie odliczenia VAT od WNT

Transakcje przeprowadzane na terenie Unii Europejskiej mają miejsce bardzo często. W ustawie o podatku VAT opisany został tryb postępowania z rozliczaniem takich transakcji, który może niekiedy sprawiać problemy. Nie wynika to bynajmniej ze złej woli polskiego przedsiębiorcy, ale z problemów z obiegiem dokumentów pomiędzy kontrahentami. Dzisiaj odniesiemy się do odliczania podatku VAT od transakcji WNT wskazując na stanowisko TSUE na ten temat.

Rozliczanie transakcji WNT

Przez wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów należy rozumieć nabycie prawa do rozporządzania towarem jak właściciel.

Istnieje kilka warunków, które muszą zostać spełnione, aby uznać transakcję za WNT, ale nie to będzie tematem naszych rozważań. Kluczowe w naszym przypadku będzie określenie, w jakim terminie przedsiębiorcy przysługuje prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego od przeprowadzonej transakcji zakupu.

Zgodnie z ustawą o VAT prawo do obniżenia podatku VAT należnego o podatek naliczony powstaje w okresie rozliczeniowym, w którym powstał obowiązek podatkowy, pod warunkiem, że przedsiębiorca otrzyma fakturę dokumentującą dostawę towarów, stanowiącą u niego WNT, w terminie trzech miesięcy od upływu miesiąca, w którym w odniesieniu do nabytych towarów powstał obowiązek podatkowy.

I tu często rodzi się problem, ponieważ przedsiębiorcy mają trudności z otrzymaniem faktury w tym terminie. W takim przypadku nie mają prawa do rozliczenia podatku VAT należnego i naliczonego w tym samym okresie rozliczeniowym. Może powstać sytuacja, że VAT należny trzeba będzie wykazać w okresie powstania obowiązku podatkowego, a VAT naliczony będzie można odliczyć dopiero w rozliczeniu za okres, w którym otrzymamy fakturę za zakup towarów.

Z takim przesunięciem w czasie rozliczenia podatku nie zgadzają się przedsiębiorcy, argumentując, że jest to niezgodne z zasadą neutralności w podatku VAT, stąd liczne wnioski o wydanie rozstrzygnięć podatkowych.

Wyrok TSUE w sprawie odliczenia VAT od WNT

Zapytanie w sprawie zgodności polskiej ustawy o VAT z Dyrektywą UE skierował do TSUE Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach.

W pytaniu prejudycjalnym zauważono m.in., że zgodnie z utrwalonym orzecznictwem TSUE prawo podatników do odliczenia od podatku VAT należnego podatku VAT naliczonego stanowi podstawową zasadę wspólnego systemu VAT ustanowionego przez prawo UE. W ramach systemu odwrotnego obciążenia, a takim jest transakcja WNT, podstawowa zasada neutralności VAT wymaga, aby odliczenie podatku VAT naliczonego zostało przyznane, jeżeli zostały spełnione wymogi materialne, nawet wówczas, gdy niektóre z nich zostały pominięte przez podatnika.

Podkreślono, że nie wzięto pod uwagę innych okoliczności sprawy, w szczególności tego, że podatnik działał w dobrej wierze. WSA w Gliwicach przywołał wyroki TSUE, które potwierdzają, że prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego powstaje w tym samym okresie, co powstanie obowiązku podatkowego, a więc naliczenie VAT należnego. Gwarantuje to neutralność na gruncie VAT.

TSUE w wyroku z dnia 18 marca 2021 roku w sprawie C‑895/19 wskazał, że przepisy unijne stoją na przeszkodzie stosowaniu przepisów krajowych. Ustawa o VAT jest niezgodna w tym zakresie z artykułami 167 i 178 dyrektywy Rady 2006/112/WE.

Prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego od WNT w tym samym okresie rozliczeniowym, w którym wykazywany jest VAT należny, nie powinno być uzależnione od złożenia i rozliczenia takiej transakcji w deklaracji podatkowej w terminie trzech miesięcy od upływu miesiąca, w którym w odniesieniu do nabytych towarów powstał obowiązek podatkowy.

Zdaniem ekspertów to rozstrzygnięcie powinno się odnosić do wszystkich transakcji objętych odwrotnym obciążeniem w VAT, nie tylko WNT. Wiemy już, że kolejny projekt zmian przepisów ustawy o podatku VAT, nazywany SLIM VAT 2, przewiduje w przypadku importu usług odejście od rozliczenia podatku należnego w terminie 3 miesięcy, jako warunku do odliczenia VAT naliczonego w tym samym okresie, co VAT należny. Tego obecnie zabraniają przepisy ustawy o VAT.

Z uwagi na to, że ta sama zasada obowiązuje również do transakcji WNT, pozostaje mieć nadzieję, że zmienione przepisy obejmą również te transakcje, a przełomowy wyrok TSUE okaże się pomocny dla przeprowadzenia tych zmian.