Zasiedzenie zostało uregulowane w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny i jest pierwotnym i nieodpłatnym sposobem nabycia prawa własności rzeczy (zazwyczaj nieruchomości) przez nieuprawnionego jej posiadacza wskutek faktycznego wykonywania prawa własności.
Więcej na ten temat przeczytasz w niniejszym artykule.
Przepis art. 172 Kodeksu cywilnego stanowi, że:
Analizowany przepis odnosi się do zasiedzenia nieruchomości. Nieruchomość została zaś uregulowana w przepisie art. 46 ust. 1 Kodeksu cywilnego, zgodnie z którym Nieruchomościami są części powierzchni ziemskiej stanowiące odrębny przedmiot własności (grunty), jak również budynki trwale z gruntem związane lub części takich budynków, jeżeli na mocy przepisów szczególnych stanowią odrębny od gruntu przedmiot własności.
Aby zatem doszło do zasiedzenia muszą zostać spełnione następujące przesłanki, tj.:
Nie może stanowić przedmiotu zasiedzenia część składowa rzeczy, jako że nie może ona być odrębnym przedmiotem własności i innych praw rzeczowych [art. 47 Kodeksu cywilnego]. Zatem przedmiotem samoistnego posiadania prowadzącego do zasiedzenia nie może być piwnica, strych, komórka, pokój lub kilka pokoi stanowiących części składowe lokalu mieszkalnego bądź użytkowego.
Przedmiotem zasiedzenia nie mogą być nieruchomości kwalifikowane jako dobra publiczne, powszechnego użytku takie, jak: place publiczne, skwerki, drogi wewnętrzne, chyba że określona osoba zawładnęła je i korzystała z nich tak jakby stanowiły one część składową jej gruntów.
Jednocześnie zgodnie z przepisem art. 174 Kodeksu cywilnego:
Posiadaczem w dobrej wierze jest ten, kto władając rzeczą pozostaje w błędnym, ale usprawiedliwionym okolicznościami przeświadczeniu, że przysługuje mu określone prawo (np. własność, dzierżawa). W złej wierze jest natomiast ten, kto wie, że nie przysługuje mu określone prawo albo nie dowiedział się o tym przez niedbalstwo [por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 10 lutego 2021 r., sygn. akt V CSKP 23/21]. A contrario, w dobrej wierze nie jest ten, kto wykonuje prawo, o którym wie, że mu nie przysługuje oraz ten kto wykonuje nieprzysługujące mu prawo bez tej świadomości.
Domniemanie samoistności posiadania, przewidziane w przepisie art. 339 Kodeksu cywilnego, oznacza, że ten, kto rzeczą włada, jest posiadaczem i że posiadanie to ma charakter posiadania samoistnego. Podmiot powołujący się na swoje posiadanie musi udowodnić wyłącznie fakt władania rzeczą.
Przepis art. 173 KC stanowi, że Jeżeli właściciel nieruchomości, przeciwko któremu biegnie zasiedzenie, jest małoletni, zasiedzenie nie może skończyć się wcześniej niż z upływem dwóch lat od uzyskania pełnoletności przez właściciela.
Przepis ten nie stanowi przeszkody do stwierdzenia zasiedzenia nieruchomości w postępowaniu z udziałem małoletniego, gdy upływ terminu zasiedzenia nastąpił w czasie, kiedy właścicielem nieruchomości był pełnoletni poprzednik prawny małoletniego.
Do czasu gdy małoletni pozostaje pod władzą rodzicielską, nie biegnie przeciwko niemu wobec przedstawiciela ustawowego termin zasiedzenia nieruchomości, do której przysługują mu prawa jako spadkobiercy ustawowemu [tak postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 28 lutego 2014 r., sygn. akt IV CSK 253/13].
Zastanawiasz się, czy zapłacisz podatek od sprzedaży nieruchomości? Jeśli tak, to przeczytaj ten artykuł.
Przepis art. 176 Kodeksu pracy stanowi, iż:
Gdy w czasie biegu terminu zasiedzenia posiadanie przeszło z jednej osoby na drugą, zgodnie z przepisem art. 176 Kodeksu cywilnego istnieje możliwość doliczenia czasu posiadania poprzednika. W sytuacji, w której podczas biegu zasiedzenia nastąpiło przeniesienie posiadania oraz w razie śmierci posiadacza przy obliczaniu terminu zasiedzenia przewidziano w art. 176 ogólne zasady doliczania przez posiadacza czasu posiadania poprzedniego posiadacza [por. J. Ciszewski, J. Bocianowska, M. Ciszewski [w:] Kodeks cywilny. Komentarz aktualizowany, red. P. Nazaruk, LEX/el. 2023, art. 176].
Zasiedzenie nie biegnie na rzecz posiadacza, który jest współwłaścicielem, w zakresie odpowiadającym jego udziałowi we współwłasności. W takiej sytuacji, przy przeniesieniu posiadania, obecny posiadacz nie może doliczyć do czasu, przez który sam posiada, czasu posiadania swego poprzednika, w zakresie odpowiadającym jego udziałowi we współwłasności [tak Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 9 października 1996 r., sygn. akt II CKU 23/96].
Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 22 sierpnia 2022 r., sygn. akt I CSK 4118/22
Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 10 listopada 2022 r., sygn. akt II CSKP 1710/22
Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 30 września 2021 r., sygn. akt V CSKP 110/21
Do nabycia w drodze zasiedzenia prawa własności nieruchomości istotne jest łączne spełnienie dwóch warunków, tj. samoistnego posiadania oraz upływu czasu (20 lub 30 lat). Z kolei dobra wiara posiadacza ma tylko takie znaczenie, że skraca ona termin zasiedzenia z 30 do 20 lat. Jednakże pamiętać należy, że w zakresie nabycia prawa własności rzeczy jest posiadanie samoistne.
Jesteś przedsiębiorcą, prowadzisz działalność gospodarczą i zastanawiasz czy możesz podejmować taką aktywność, np. w prywatnym mieszkaniu? O tym czy jest to możliwe oraz jakie niesie to za sobą skutki podatkowe, dowiesz się z tego artykułu.
Zachęcamy do komentowania naszych artykułów. Wyraź swoje zdanie i włącz się w dyskusje z innymi czytelnikami. Na indywidualne pytania (z zakresu podatków i księgowości) użytkowników ifirma.pl odpowiadamy przez e-mail, czat lub telefon – skontaktuj się z nami.
Administratorem Twoich danych osobowych jest IFIRMA S.A. z siedzibą we Wrocławiu. Dodając komentarz na blogu, przekazujesz nam swoje dane: imię i nazwisko, adres e-mail oraz treść komentarza. W systemie odnotowywany jest także adres IP, z wykorzystaniem którego dodałeś komentarz. Dane zostają zapisane w bazie systemu WordPress. Twoje dane są przetwarzane na podstawie Twojej zgody, wynikającej z dodania komentarza. Dane są przetwarzane w celu opublikowania komentarza na blogu, jak również w celu obrony lub dochodzenia roszczeń. Dane w bazie systemu WordPress są w niej przechowywane przez okres funkcjonowania bloga. O szczegółach przetwarzania danych przez IFIRMA S.A dowiesz się ze strony polityki prywatności serwisu ifirma.pl.
Czym jest zasiedzenie nieruchomości?
Zasiedzenie nieruchomości — ile lat
Zasiedzenie nieruchomości — jakie warunki należy spełnić
Kiedy zasiedzenie jest niemożliwe?
Dobry wieczór,
od 30 lat za zgodą moich rodziców, który nie żyją nieprzerwanie użytkuję pomieszczenia po oborze, stajni, kurniku.
W 1993 roku rodzice przekazali cały obiekt (wraz z użytkowanymi przeze mnie pomieszczeniami siostrze i szwagrowi na podstawie umowy dożywocie.
W 2017 roku siostra ze szwagrem.
W 1994 roku dokonałem osobnego przyłącz prądu, mam umowę z ENEA , płacę rachunki za zużytą energię elektryczną.
Czy mam prawo do zasiedzenia?
Z poważaniem
Jacek Iwanicki