Zmiany dotyczące zatrudniania osób niepełnosprawnych

Od okresie 1 stycznia 2011 r. do września 2012 weszła w życie większość przepisów nowelizacji ustawy z 29 października 2010 r. o zmianie ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2010 r. nr 226, poz. 1475).

Zmiany obowiązują od stycznia 2011 r.

1.) Od stycznia 2011 r. pracodawca musi wliczać do stanu zatrudnienia osób niepełnosprawnych taką osobę począwszy od dnia przedstawienia przez pracownika orzeczenia potwierdzającego niepełnosprawność lub od dnia złożenia wniosku o wydanie kolejnego orzeczenia.
Reguluje to art. 2a ustawy z dnia 29 października 2010 r. o zmianie ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych oraz niektórych innych ustaw.

Cyt: Art.2a.1. Osobę niepełnosprawną wlicza się do stanu zatrudnienia osób niepełnosprawnych począwszy od dnia przedstawienia pracodawcy orzeczenia potwierdzającego niepełnosprawność.
2. W przypadku przedstawienia pracodawcy kolejnego orzeczenia potwierdzającego niepełnosprawność, osobę niepełnosprawną wlicza się do stanu zatrudnienia osób niepełnosprawnych począwszy od dnia złożenia wniosku o wydanie orzeczenia, jeżeli z orzeczenia wynika, że w tym okresie osoba ta była niepełnosprawna, a wniosek o wydanie orzeczenia został złożony nie później niż w dniu następującym po dniu, w którym upłynął termin ważności poprzedniego orzeczenia potwierdzającego niepełnosprawność, z zastrzeżeniem ust. 3.
3. Bez względu na datę złożenia wniosku o wydanie kolejnego orzeczenia potwierdzającego niepełnosprawność, osobę niepełnosprawną wlicza się do stanu zatrudnienia osób niepełnosprawnych również w okresie do 3 miesięcy poprzedzających dzień przedstawienia pracodawcy kolejnego orzeczenia, jeżeli z treści tego orzeczenia wynika, że w tym okresie osoba ta była niepełnosprawna.

2.) Również od stycznia 2011 r. pracodawcy muszą dłużej czekać na dofinansowanie do wynagrodzeń pracowników niepełnosprawnych z PFRON. Teraz PFRON na wypłatę dofinansowania czy przekazanie pracodawcy informacji o sposobie ustalenia kwoty dofinansowania ( w przypadku jak będzie się ona różnić od kwoty wskazanej we wniosku) będzie miał 25 dni od dnia otrzymania przez PFRON kompletnego i prawidłowo wypełnionego wniosku o wypłatę miesięcznego dofinansowania. Reguluje to art. 26 c ust.3 powyższej ustawy z 29 października 2010 r.

3.) O kolejnej zmianie jaka została wprowadzona od stycznia 2011 r. mówi art. 26 b ust.2a powyższej ustawy. Artykuł ten mówi: „ że w przypadku, gdy osoba niepełnosprawna jest zatrudniona w wymiarze czasu pracy przekraczającym ogółem pełny wymiar czasu pracy, miesięczne dofinansowanie przyznaje się na tę osobę w wysokości nieprzekraczającej kwoty miesięcznego dofinansowania przyznawanego na osobę zatrudnioną w pełnym wymiarze czasu pracy. Miesięczne dofinansowanie w wysokości proporcjonalnej do wymiaru czasu pracy tej osoby w pierwszej kolejności przyznaje się pracodawcy, który wcześniej zatrudnił tę osobę. „

4.)Następna zmiana to taka, że ustalając liczbę pracowników nie należy wliczać pracowników niepełnosprawnych przebywających na urlopach bezpłatnych.
Czyli, od 1 stycznia 2011 r. do liczby pracowników, o której mowa w art. 21 ust. 1 ustalanej m.in. w celu wyliczenia wskaźników osób niepełnosprawnych czy do celów sprawozdawczych wg art. 21 ust. 5 powyższej ustawy „ nie wliczamy osób niepełnosprawnych przebywających na urlopach bezpłatnych oraz osób niebędących osobami niepełnosprawnymi zatrudnionych:

1. na podstawie umowy o pracę w celu przygotowania zawodowego;
2. przebywających na urlopach wychowawczych;
3. nieświadczących pracy w związku z odbywaniem służby wojskowej albo służby zastępczej;
4. będących uczestnikami Ochotniczych Hufców Pracy;
5. nieświadczących pracy w związku z uzyskaniem świadczenia rehabilitacyjnego;
6. przebywających na urlopach bezpłatnych, których obowiązek udzielenia określają odrębne ustawy.”

Zmiany obowiązujące od marca 2011 r.

Od 1 marca 2011 r. miesięczne dofinansowanie nie przysługuje na pracowników zaliczonych do umiarkowanego lub lekkiego stopnia niepełnosprawności, którzy mają ustalone prawo do emerytury.
Ta zmiana dotyczy zarówno zakładów pracy chronionej, jak i pracodawców z otwartego rynku.

Zmiany obowiązują od stycznia 2012 r.

1.) Od stycznia 2012 r. zmieniła się wysokość dofinansowań do wynagrodzeń pracowników niepełnosprawnych. Dofinansowania te wzrosły na pracowników niepełnosprawnych o znacznym stopniu niepełnosprawności natomiast zmalały na pracowników o umiarkowanym i lekkim stopniu niepełnosprawności.
I tak: wg art. 12 ustawy z 29 października 2010 r. o zmianie ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych oraz niektórych innych ustaw miesięczne dofinansowanie przysługuje na zasadach wynikających z art. 26a ust. 1 ustawy (cyt. „ Pracodawcy przysługuje ze środków Funduszu miesięczne dofinansowanie do wynagrodzenia pracownika niepełnosprawnego, o ile pracownik ten został ujęty w ewidencji zatrudnionych osób niepełnosprawnych „ ).

W okresie od dnia 1 stycznia 2012 r. dofinansowanie dla zakładów pracy chronionej wynosi:

• 170 proc. najniższego wynagrodzenia – w przypadku osób niepełnosprawnych zaliczonych do znacznego stopnia niepełnosprawności;
• 125 proc. najniższego wynagrodzenia – w przypadku osób niepełnosprawnych zaliczonych do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności;
• 50 proc. najniższego wynagrodzenia – w przypadku osób niepełnosprawnych zaliczonych do lekkiego stopnia niepełnosprawności.

Natomiast dofinansowanie dla pracodawców z otwartego rynku pracy wynosi:

• 70 proc. kwot przysługujących zakładom pracy chronionej,
• 90 proc. kwot przysługujących zakładowi pracy chronionej, w przypadku, gdy dotyczyć ono będzie osób niepełnosprawnych, u których orzeczono chorobę psychiczną, upośledzenie umysłowe, całościowe zaburzenia rozwojowe lub epilepsję oraz pracowników niewidomych.

Dofinansowanie od lipca 2012 r.

W okresie od dnia 1 lipca 2012 r. miesięczne dofinansowanie do wynagrodzenia pracownika niepełnosprawnego z zakładów pracy chronionej będzie wynosiło:

• 180 proc. najniższego wynagrodzenia – w przypadku osób niepełnosprawnych zaliczonych do znacznego stopnia niepełnosprawności;
• 115 proc. najniższego wynagrodzenia – w przypadku osób niepełnosprawnych zaliczonych do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności;
• 45 proc. najniższego wynagrodzenia – w przypadku osób niepełnosprawnych zaliczonych do lekkiego stopnia niepełnosprawności.

A z otwartego rynku pracy wyniesie:

• 70 proc. kwot przysługujących zakładom pracy chronionej,
• 90 proc. kwot przysługujących zakładowi pracy chronionej, w przypadku, gdy dotyczyć ono będzie osób niepełnosprawnych, u których orzeczono chorobę psychiczną, upośledzenie umysłowe, całościowe zaburzenia rozwojowe lub epilepsję oraz pracowników niewidomych.

Dofinansowanie do wynagrodzeń pracowników niepełnosprawnych przysługuje pracodawcom z chronionego i otwartego rynku pracy.
Ale pracodawcy tacy przede wszystkim nie mogą mieć zaległości w zobowiązaniach wobec PFRON przekraczających ogółem kwotę 100 zł. A za zobowiązania wobec PFRON należy uznać każdy rodzaj zobowiązań pracodawcy wobec Funduszu niezależnie w jaki sposób powstało.
Z dofinansowania mogą skorzystać pracodawcy zatrudniający mniej niż 25 pracowników (w przeliczeniu na pełne etaty), bez względu na wskaźniki zatrudnienia osób niepełnosprawnych. Natomiast pozostali pracodawcy muszą osiągać co najmniej 6 proc. wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych.

Ważne!
Stawki dofinansowania dla pracodawców z chronionego rynku pracy oraz z otwartego rynku pracy zostaną zrównane dopiero od 1 stycznia 2013 r.

2.) Drugą zmianą wprowadzoną od stycznia 2012 r. jest zmiana przepisów dotyczących norm czasu pracy pracowników o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności.
Kwestię tę reguluje art.15 ust.1 ustawy z 29 października 2010 r.
Cyt: Art. 15. 1. Czas pracy osoby niepełnosprawnej nie może przekraczać 8 godzin na dobę i 40 godzin tygodniowo.
2.Czas pracy osoby niepełnosprawnej zaliczonej do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności nie może przekraczać 7 godzin na dobę i 35 godzin tygodniowo, jeżeli lekarz przeprowadzający badania profilaktyczne pracowników lub w razie jego braku lekarz sprawujący opiekę nad osobą niepełnosprawną wyda w odniesieniu do tej osoby zaświadczenie o celowości stosowania skróconej normy czasu pracy.
2a. Normy czasu pracy, o których mowa w ust. 2, stosuje się od dnia przedstawienia pracodawcy zaświadczenia o celowości stosowania skróconej normy czasu pracy.
3.Osoba niepełnosprawna nie może być zatrudniona w porze nocnej i w godzinach nadliczbowych.
4. Koszty badań, o których mowa w ust. 2, ponosi pracodawca.”

3.) Kolejną wprowadzoną zmianą jest doprecyzowanie wysokości miesięcznego dofinansowania do wynagrodzeń pracowników niepełnosprawnych w latach 2011 i 2012. Mówi o tym art.9 ustawy z 29 października 2010 r.
Cyt: Art.9 1) pracodawcy zatrudniającemu w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy mniej niż 25 pracowników oraz pracodawcy zatrudniającemu co najmniej 25 pracowników w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy i osiągającemu wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych w wysokości co najmniej 6 % przysługuje miesięczne dofinansowanie w wysokości:
a) 70 % kwot, o których mowa w art. 26a ust. 1 ustawy, o której mowa w art. 1,
b) 90 % kwot, o których mowa w art. 26a ust. 1 i 1b ustawy, o której mowa w art. 1;
2) pracodawcy prowadzącemu zakład pracy chronionej przysługuje 100 % kwot dofinansowania, o których mowa w art. 26a ust. 1 i 1b ustawy, o której mowa w art. 1.
Natomiast artykuł 10 tej ustawy reguluje wysokość minimalnego wynagrodzenia branego pod uwagę przy wyliczaniu kwoty dofinansowania określonej w art. 26a ust.1 i 1b ustawy o rehabilitacji.
Cyt: Art.10. W latach 2011 i 2012 przez najniższe wynagrodzenie, o którym mowa w art. 2 pkt 1 ustawy, o której mowa w art. 1, rozumie się minimalne wynagrodzenie za pracę obowiązujące w grudniu 2009 r.( a w 2009 r. minimalne wynagrodzenie wynosiło 1276,00 zł ).

4.) Od stycznia 2012 r. wprowadzono do ustawy o rehabilitacji też zmianę w art. 28 ust. 1 pkt 1 lit. a. A mianowicie zwiększono z 40 proc. na 50 proc. wymagany wskaźnik zatrudniania osób niepełnosprawnych oraz zwiększono z 10 proc. na 20 proc. wymagany wskaźnik zatrudnienia osób ze znacznym lub umiarkowanym stopniem niepełnosprawności.

Dotyczy to pracodawców chcących uzyskać status pracy chronionej ale, którzy aby uzyskać ten status muszą spełnić powyższe warunki.

Ważne zmiany od 1 września 2012 r.

Od września 2012 r. zostały zmienione zasady dofinansowania wynagrodzeń osób niepełnosprawnych w związku z nowelizacją ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych.
Od 1 września 2012 r. dofinansowania są ustalane na podstawie kwoty minimalnego wynagrodzenia z 2011 r. ( a w 2011 r. minimalne wynagrodzenie wynosiło 1386,00 zł ).

I tak:
Dla Zakładów Pracy Chronionej dopłata wynosi maksymalnie:

• dla osoby ze znacznym stopniem niepełnosprawności – 2.494,80 zł
• dla osoby z umiarkowanym stopniem niepełnosprawności- 1.593,90 zł
• dla osoby z lekkim stopniem niepełnosprawności – 623,70 zł.

Natomiast dla pracodawców z otwartego rynku pracy maksymalna kwota dopłaty wynosi:

• dla osoby ze znacznym stopniem niepełnosprawności -1.746,36 zł
• dla osoby z umiarkowanym stopniem niepełnosprawności- 1.115,73 zł
• dla osoby z lekkim stopniem niepełnosprawności – 436,59 zł.

Zmiany te zostały wprowadzone głównie dlatego, że w wyniku poprzednich nowelizacji ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych znacznie zmniejszyła się liczba zatrudnionych osób niepełnosprawnych na obu rynkach pracy. Tak wynika z informacji opublikowanych przez Pracodawców RP.

Zmiany obowiązujące od grudnia 2012 r.

Począwszy od wynagrodzeń należnych za grudzień wynagrodzenie pracownika niepełnosprawnego musi być przekazywane na podane przez niego konto bankowe, rachunek w spółdzielczej kasie oszczędnościowo- kredytowej albo zostać dostarczone na adres zamieszkania niepełnosprawnego przez firmy które zajmują się działalnością w tym zakresie. Inaczej pracodawca zatrudniający takie osoby nie otrzyma dofinansowania z PFRON. Zmiany te wprowadziła ustawa z 28 czerwca 2012 r. o zmianie ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych oraz niektórych innych ustaw -Dz. U. z 2012, poz. 986.

w art. 26a:

a) ust. 1a1 otrzymuje brzmienie:

„1a1. Miesięczne dofinansowanie nie przysługuje:

1) na pracowników zaliczonych do umiarkowanego lub lekkiego stopnia niepełnosprawności, którzy mają ustalone prawo do emerytury;

2) jeżeli wynagrodzenie pracownika niepełnosprawnego nie zostało przekazane na jego rachunek bankowy lub rachunek w spółdzielczej kasie oszczędnościowo- kredytowej albo na adres zamieszkania tego pracownika, za pośrednictwem osób prawnych prowadzących działalność w zakresie doręczania kwot pieniężnych;

3) jeżeli miesięczne koszty płacy zostały poniesione przez pracodawcę z uchybieniem terminów, wynikających z odrębnych przepisów, przekraczającym 14 dni.”

Zmiany obowiązujące od 2013 r.

1. Pierwszą zmianą jaka obowiązuje od 2013 r. jest to, że wzrasta podstawa dopłat do pensji niepełnosprawnego pracownika. W 2013 r. będzie to minimalne wynagrodzenie z grudnia 2012 r. czyli 1500,00 zł brutto.

2. W 2013 r. zmienią się też kwoty dofinansowania do wynagrodzeń pracowników niepełnosprawnych. Nadal zostaną utrzymane zróżnicowania pomiędzy dofinansowaniem dla zakładów pracy chronionej a pracodawcami z otwartego rynku pracy.

Od stycznia 2013 r. – do grudnia 2013 r. wyniosą:

Dla pracodawcy prowadzącego zakład pracy chronionej:

-180% najniższego wynagrodzenia – w przypadku osób niepełnosprawnych zaliczonych do znacznego stopnia niepełnosprawności,

-100% najniższego wynagrodzenia – w przypadku osób niepełnosprawnych zaliczonych do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności,

-40 % najniższego wynagrodzenia – w przypadku osób niepełnosprawnych zaliczonych do lekkiego stopnia niepełnosprawności.

Dla pracodawców z otwartego rynku pracy kwoty dofinansowania stanowią:

-70% kwot przysługujących zakładom pracy chronionej,

-90% kwot przysługujących zakładowi pracy chronionej, w przypadku, gdy dotyczyć ono będzie osób niepełnosprawnych, u których orzeczono chorobę psychiczną, upośledzenie umysłowe, całościowe zaburzenia rozwojowe lub epilepsję oraz pracowników niewidomych.

Zmiany te zostały wprowadzone art. 3 ustawy z dnia 07.12.2012 r. o zmianie niektórych ustaw w związku z realizacją ustawy budżetowej -Dz. U. z 2012 r., poz. 1456 która wprowadza zmiany do ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych z dnia 27 sierpnia 1997 r. –Dz. U. z 2011 r., nr 127, poz. 721z późn. zm.

Małgorzata Michalak