ZUS ZUA – jak wypełnić krok po kroku druk ZUS ZUA?

×

Do jakich ubezpieczeń ZUS musi zgłosić się przedsiębiorca?

Jeśli jednoosobowa działalność jest Twoim jedynym tytułem do ubezpieczeń (np. nie pracujesz dodatkowo na etacie lub Twoje wynagrodzenie z pracy jest niższe niż minimalna krajowa), to do ubezpieczeń:

• emerytalnego, rentowych i wypadkowego (składki społeczne) – musisz zgłosić się obowiązkowo,
• zdrowotnego – musisz zgłosić się obowiązkowo,
• chorobowego – możesz zgłosić się dobrowolnie. Ale tylko wtedy, gdy z działalności jesteś objęty obowiązkowym ZUS społecznym.

Sprawdź wysokość składek ZUS 2025!

Z jaką datą zgłosić się do ZUS?

Do ZUS należy zgłosić się z datą powstania obowiązku ubezpieczeniowego, czyli np. założenia firmy. Oznacza to, że dzień założenia firmy musi być pierwszym dniem podlegania pod ubezpieczenia społeczne lub/i zdrowotne.

Jeśli uzyskałeś wpis do CEIDG, ale faktycznie nie rozpocząłeś działalności, nie podlegasz ubezpieczeniom. Natomiast jeśli podjąłeś tę działalność z datą wcześniejszą niż data wpisu do ewidencji CEIDG, podlegasz ubezpieczeniom od daty faktycznego rozpoczęcia działalności (za wyjątkiem działalności nierejestrowanej).

Jak się zarejestrować do ZUS?

Najprościej jest to zrobić wraz z rejestracją firmy, dołączając do wniosku CEIDG formularze zgłoszeniowe do ZUS. Dane z wniosku CEIDG są automatycznie przekazywane do ZUS, który na jego podstawie dokonuje odpowiedniej rejestracji.

Wniosek o wpis firmy do CEIDG jest jednocześnie zgłoszeniem płatnika składek oraz ubezpieczonego.

Zgłoszenia do ubezpieczeń należy dokonać na formularzach:

• ZUS ZUA – jeśli zgłaszasz się do ubezpieczeń społecznych i zdrowotnego;
• ZUS ZZA – jeśli zgłaszasz się tylko do ubezpieczenia zdrowotnego, np. przy uldze na start lub jednocześnie pracujesz i masz co najmniej minimalne krajowe wynagrodzenie.

Jeśli nie zgłosisz się do ubezpieczenia w trakcie rejestracji firmy w CEIDG, musisz zgłosić się do ZUS w ciągu 7 dni od daty rozpoczęcia działalności.

Jaki kod podać na formularzach ZUS?

Na drukach ZUS spotkasz dwa kody:

• kod zawodu – szczegółowe omówienie zagadnienia odnajdziesz w materiale video: Dlaczego muszę podawać kod zawodu do ZUS, skoro jestem na samozatrudnieniu?
• kod tytułu ubezpieczenia – jest to sześciocyfrowy kod ubezpieczenia, który jest inny dla poszczególnych planów opłacania ZUS oraz sytuacji przedsiębiorcy. Kod zgłoszeniowy ZUS składa się z sześciu znaków.

Kod tytułu ubezpieczenia	Opis
05 10 XX	Zgłoszenie do pełnego (Dużego) ZUS-u
05 40 XX	Zgłoszenie do ulgi na start (zwolnienie ze składek społecznych – ZUS ZZA)
05 70 XX	Zgłoszenie do preferencyjnego ZUS-u
05 90 XX	Zgłoszenie do Małego ZUS Plus

Przedsiębiorca, który zakłada firmę, najczęściej podaje kod 05 40 0 0.

XX – piąta i szósta cyfra. Zależy od posiadania prawa do emerytury/renty oraz stopnia niepełnosprawności.

Jako piątą cyfrę wpisujesz:

• 0 – jeśli nie posiadasz prawa do emerytury lub renty,
• 1 – jeśli posiadasz prawo do emerytury,
• 2 – jeśli posiadasz prawo do renty.

Szóstą cyfrą będzie:

• 0 – jeśli nie posiadasz orzeczenia o niepełnosprawności,
• 1 – jeśli posiadasz orzeczenie o lekkim stopniu niepełnosprawności,
• 2 – jeśli posiadasz orzeczenie o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności,
• 3 – jeśli posiadasz orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności.

Jak wypełnić ZUS ZUA krok po kroku?

Jako osoba, która prowadzi działalność gospodarczą, jesteś zarówno płatnikiem składek (dotyczy również firm jednoosobowych, samozatrudnionych), jak i osobą ubezpieczoną. Dlatego w ZUS ZUA wypełniasz zarówno dane dotyczące płatnika, jak i ubezpieczonego.

Blok I i II: Dane organizacyjne i ewidencyjne płatnika składek



Blok I: dane organizacyjne – zakładając firmę zaznaczasz pole „01. Zgłoszenie do ubezpieczeń”.

Blok II: dane identyfikacyjne płatnika składek – wpisujesz tu dane, które podałeś w CEIDG: NIP (01), REGON (02), PESEL (03).

• Pole 04 i 05: wypełniasz tylko, jeśli nie nie nadano Ci numerów NIP, REGON lub PESEL albo jednego z nich.
• W polu 06: wpisujesz nazwę skróconą płatnika, czyli tę, którą wskazałeś w CEIDG jako nazwa skrócona. Jeżeli nie masz nazwy skróconej, to jesteś zobligowany do jej utworzenia i konsekwentnego podawania we wszystkich dokumentach przesyłanych do ZUS. Utworzona nazwa powinna składać się maksymalnie z 31 znaków i nie zawierać znaków innych niż litery i cyfry. Nazwą skróconą może być także tylko Twoje imię i nazwisko.
• Pole 07 i 08 to miejsca na podanie swojego nazwiska oraz imienia. Jeśli masz dwuczłonowe nazwisko, oddziel je myślnikiem.
• Pole 09 – to data urodzenia.

Blok III i IV: Dane identyfikacyjne i ewidencyjne osoby zgłaszanej do ubezpieczeń



Blok III: Dane identyfikacyjne osoby zgłaszanej do ubezpieczeń. Jako osoba zakładająca jednoosobową firmę powtarzasz tu swoje dane z bloku II:

• Pole 01: wpisujesz tu ponownie swój PESEL.
• Pole 02: należy pozostawić puste.
• Pole 03 i pole 04: wypełniasz tylko, jeśli nie posiadasz numeru PESEL.
• Pole 05: uzupełniasz swoim nazwiskiem. Jeśli jest kilkuczłonowe – oddzielasz poszczególne człony myślnikiem.
• Pole 06: to miejsce na Twoje pierwsze imię.
• Pole 07: podajesz w nim swoją datę urodzenia.

Blok IV: Dane ewidencyjne osoby zgłaszanej do ubezpieczeń:

• Pole 01: wskazujesz tu swoje drugie imię – jeśli masz. Jeśli takiego nie masz – pole pozostawiasz puste.
• Pole 02: tu wpisujesz nazwisko rodowe podane w metryce urodzenia.
• Pole 03: obywatelstwo. Jeśli nie wypełnisz tego pola, domyślnie przyjmuje się, że masz obywatelstwo polskie.
• Pole 04: zaznaczasz płeć: K – kobieta, M – mężczyzna.

Blok V-X Tytuł i dane o ubezpieczeniach



Blok V: Tytuł ubezpieczenia, czyli kod ZUS:

• Pole 01: wpisujesz tu kod tytułu ubezpieczenia, do którego się zgłaszasz (kod zgłoszeniowy).

Przykładowo – jeśli zakładasz firmę i od razu musisz płacić pełny ZUS (nie masz prawa do ulgi na start/preferencji lub nie chcesz skorzystać z ulgi ZUS), nie jesteś uprawniony do emerytury/renty oraz nie jesteś osobą niepełnosprawną, właściwym dla Ciebie kodem będzie: 05 10 0 0.

Blok VI: Dane o obowiązkowych ubezpieczeniach społecznych

Do ubezpieczeń społecznych zaliczamy emerytalne, rentowe, wypadkowe i chorobowe.

• Pole 01: podajesz datę, od której powstał u Ciebie obowiązek ubezpieczeń społecznych, czyli dzień, w którym np. zakładasz firmę. Uwaga! Nie dzień, w którym wypełniasz wniosek, ale dzień założenia firmy.
• Pole 02 – 05: zaznaczasz te ubezpieczenia, do których musisz zgłosić się obowiązkowo. Przykładowo samozatrudniony bez etatu i niekorzystający z ulg zusowskich zaznacza: emerytalne, rentowe, wypadkowe. Uwaga! W tym miejscu nie zaznaczasz chorobowego, nawet jeśli chcesz się do niego dobrowolnie zgłosić.

Blok VII: Dane o obowiązkowym ubezpieczeniu zdrowotnym

• Pole 01: podajesz datę, od której powstał u Ciebie obowiązek ubezpieczeń zdrowotnych, czyli dzień, w którym np. zakładasz firmę. Uwaga! Nie dzień, w którym wypełniasz wniosek, ale dzień założenia firmy/powstania obowiązku ubezpieczeniowego.
• Pole 02: wpisujesz trzyznakowy kod swojego oddziału Narodowego Funduszu Zdrowia, który znajdziesz na stronie NFZ.

Warto tu mieć na względzie, że składka zdrowotna i chorobowa to dwa różne rodzaje ubezpieczeń, które często są mylone. Składka zdrowotna jest obowiązkowa dla wszystkich przedsiębiorców i umożliwia korzystanie z publicznej służby zdrowia. Natomiast składka chorobowa jest dobrowolna i pozwala na uzyskanie zasiłku chorobowego, czy macierzyńskiego. Sprawdź, czym jeszcze składka zdrowotna różni się o składki chorobowej.

Blok VIII: Dane o dobrowolnych ubezpieczeniach społecznych.

Prawo do dobrowolnego objęcia ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi przysługuje osobom, które nie spełniają warunków do objęcia tymi ubezpieczeniami obowiązkowo.

Z kolei dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu podlegają osoby, które są objęte obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi.

• Pole 01,03,05: tu zaznacza się, do którego dobrowolnego ubezpieczenia się rejestrujemy. Osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą podlega obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu, ubezpieczenie chorobowe jest dla tej osoby ubezpieczeniem dobrowolnym. Jeśli chce z niego skorzystać – zaznacza X w polu 05.
• Pole 02, 04, 06: wpisujesz tu daty, od kiedy zgłaszasz się do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego. Jeśli wybierasz dobrowolne ubezpieczenie chorobowe, to w polu 06 wpisujesz datę, od której chcesz podlegać pod ubezpieczenie chorobowe, może to być np. data założenia firmy.

Blok IX: Dane o dobrowolnym ubezpieczeniu zdrowotnym

Dobrowolnemu ubezpieczeniu zdrowotnemu podlegają np. wolontariusze, posłowie, pracownicy na urlopie bezpłatnym.

• Pole 01: to miejsce na datę rozpoczęcia ubezpieczenia zdrowotnego,
• Pole 02: jest przeznaczone na kod oddziału NFZ.
Uwaga! Dobrowolne ubezpieczenie zdrowotne nie przysługuje przedsiębiorcom (oni podlegają pod obowiązkowe ubezpieczenie zdrowotne) – dlatego ten blok należy pozostawić pusty.

Blok X: Inne dane o osobie zgłaszanej do ubezpieczeń.

• Pole 01: wpisujesz tutaj kod zawodu, który Ciebie dotyczy. Kod zawodu stanowi sześciocyfrowy numer określony w stronie GUS-u,
• na Wortalu Publicznych Służb Zatrudnienia.

Przedsiębiorca wybiera kod, który dotyczy przeważającego u niego zawodu – taki, który jest wykonywany ramach głównego kodu PKD jego firmy. Przykładowo dla programisty aplikacji kodem zawodu będzie 251401.

• Pole 02 i 03: wpisuje tu się dane dotyczące pracy w szczególnych warunkach. Obecnie pola te wypełnia się w sytuacjach marginalnych.

Bloki XI-XIII: Adres zameldowania, zamieszkania i do korespondencji

Blok XI: Adres zameldowania na stałe miejsce pobytu.

• Pole 01: wpisujesz tu swój kod pocztowy. W przypadku adresu zagranicznego nie wypełniasz tego pola (pozostaw puste).
• Pole 02: wpisujesz tu miejscowość, w której jesteś zameldowany na stałe.
• Pole 03: to miejsce na gminę lub dzielnicę. W przypadku adresu zagranicznego nie musisz wypełniać tego pola (możesz pozostawić puste).
• Pole 04: wpisz tu nazwę ulicy. Jeśli Twój adres jej nie zawiera – pole pozostaw puste.
• Pole 05: numer domu. Jeżeli numer domu jest łamany, wpisz go, oddzielając numery pochyłą kreską, np. 113/115, a gdy w numerze występuje litera, wpisz wielką literę drukowaną, np. 113B, bez żadnej przerwy.
• Pole 06: numer lokalu. Jeśli Twój adres go nie zawiera – pole pozostawiasz puste.
• Pole 07: możesz tu podać swój numer telefonu (wraz z numerem kierunkowym). Wypełnienie tego pola jest dobrowolne.
• Pole 08: wypełniasz, jeśli masz zagraniczny adres. W przypadku adresu polskiego – pole pozostawiasz puste.

Blok XII: Adres zamieszkania.

Blok ten wypełniasz, jeśli Twój adres miejsca zamieszkania jest inny niż zameldowania wskazany w bloku XI.

• Pola 01 – 08: uzupełniasz stosownie do wskazówek podanych w bloku XI dotyczącym adresu zameldowania.

Jeśli oba adresy są takie same, blok XII pozostawiasz pusty.

Blok XIII: Adres do korespondencji.

Na wskazany w tym miejscu adres będzie do Ciebie przychodzić korespondencja z ZUS. Jeśli adres ten nie zostanie podany lub podany adres będzie błędny, np. zabraknie kodu pocztowego, to pisma będą przychodzić na adres miejsca zamieszkania, a jeżeli brakuje tego adresu lub jest błędny – na adres miejsca zameldowania.

• Pola 01-08: pola te wypełniasz, jeśli chcesz, aby pisma z ZUS przychodziły do Ciebie na inny adres niż wskazany we wcześniejszych blokach. Uzupełniasz je stosownie do wskazówek podanych w bloku XI „adres zameldowania”. Jeśli adresy są takie same – pola te pozostawiasz puste.
• Pole 09: to miejsce na opcjonalne podanie swojego adresu e-mail dla celów kontaktowych ZUS.

Bloki XIV-XV: Oświadczenia

Blok XIV: Oświadczenie płatnika składek.

• Pole 01: podajesz tu datę wypełnienia formularza.
• Pole 02: jeśli wypełniasz druk papierowo, składasz tu swój podpis (jako płatnika składek).
• Pole 03: jeśli wypełniasz druk papierowo i posiadasz pieczątkę firmową, możesz ją tu postawić.

Blok XV: Oświadczenie osoby zgłaszanej do ubezpieczeń.

• Pole 01: jeśli wypełniasz druk papierowo, składasz tu ponownie swój podpis (tym razem, jako osoby zgłaszanej do ubezpieczeń).

Kiedy nie trzeba zgłaszać się do ubezpieczenia społecznego?

Bonusem dla nowych przedsiębiorców jest zwolnienie ze składek społecznych przez pierwsze 6 miesięcy prowadzenia firmy (tzw. ulga na start). Korzystając z tej możliwości, przez pierwsze pół roku przedsiębiorca może opłacać tylko składki zdrowotne (które są zawsze obowiązkowe z tytułu prowadzenie firmy). Ulga na start jest dostępna dla osób spełniających łącznie następujące warunki:

1. Rozpoczęcie działalności po raz pierwszy lub podjęcie jej ponownie po 60 miesiącach od ostatniego zawieszenia firmy, lub jej likwidacji.
2. W ramach działalności nie wykonują dla byłego pracodawcy tych samych czynności (tożsamych), jakie wykonywali dla niego na etacie w tym lub w poprzednim roku kalendarzowym (sprawdź najczęstsze pytania o uldze na start).

Pamiętaj jednak, że brak opłacania składek na ubezpieczenia społeczne oznacza brak świadczeń (np. zasiłku chorobowego czy macierzyńskiego). Okres ulgi na start nie liczy się też do przyszłej emerytury.

Do ubezpieczeń społecznych z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej nie musisz się zgłaszać, jeśli m.in.:

• masz równocześnie więcej niż jeden tytuł do ubezpieczeń społecznych, np. umowę o pracę z wynagrodzeniem co najmniej równym płacy minimalnej),
• jesteś ubezpieczony w KRUS,
• masz uprawnienia do emerytury lub renty innej niż renta z tytułu niezdolności do pracy

– ponieważ jesteś już objęty ubezpieczeniem społecznym z powyższych tytułów i zachodzi u Ciebie tzw. zbieg ubezpieczeń, o którym szczegółowo możesz przeczytać w artykule: Zbieg tytułów ubezpieczeń w ZUS u osoby prowadzącej działalność gospodarczą.

Mimo że nie musisz zgłaszać się do ubezpieczenia społecznego, to z tytułu działalności gospodarczej zawsze musisz podlegać pod ubezpieczenie zdrowotne. Rejestracji tylko do ubezpieczenia zdrowotnego w ZUS dokonuje się na formularzu ZUS ZZA, który jest wersją skróconą formularza ZUS ZUA.