Zwolnienie z obowiązku zapłaty podatku

Obowiązek zapłaty podatku - omówione zagadnienia:

Powyższe wynika z samej ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r., a w szczególności przepisu art. 14m Ordynacji podatkowej. Więcej na ten temat przeczytasz w niniejszym artykule.

Obowiązek zapłaty podatku przez podatnika

Co do zasady po stronie podatnika istnieje obowiązek zapłaty podatki. Ustawodawca w przepisie art. 14 l Ordynacji podatkowej wskazał, że W przypadku gdy skutki podatkowe związane ze zdarzeniem, któremu odpowiada stan faktyczny będący przedmiotem interpretacji, miały miejsce przed opublikowaniem interpretacji ogólnej lub przed doręczeniem interpretacji indywidualnej, zastosowanie się do tej interpretacji nie zwalnia z obowiązku zapłaty podatku.

Z powyższej regulacji wprost wynika, że w przypadku, gdy zdarzenie odpowiada stanowi faktycznego opisanego we wniosku o interpretację i w samej interpretacji, ale wnioskodawca swoimi działaniami wywołał skutki podatkowe przed opublikowaniem interpretacji, to podatnik nie jest zwolniony z zapłaty podatku. Zgodnie ze stanowiskiem wyrażonym w orzecznictwie:

prawo w postaci ochrony wynikającej z art. 14k, art. 14m i art. 14l o.p. powstaje w momencie zastosowania się przez zainteresowanego do interpretacji przed jej zmianą bądź uchyleniem [tak wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 27 maja 2015 r., sygn. akt II FSK 884/13];
powtarzalność (ciągłość) zaistniałego stanu faktycznego stanowiącego przedmiot interpretacji spowoduje, iż to powtarzalne zdarzenie zaistnieje i wywoła skutki podatkowe z nim związane zarówno przed, jak i po doręczeniu interpretacji. Zatem do stanu faktycznego opisanego jako ciągły, powtarzalny, który zaistniał i wywołał skutek podatkowy przed doręczeniem interpretacji podatnikowi, będzie przysługiwała ochrona wąska przewidziana art. 14l OrdPU, zaś do zdarzeń zaistniałych po doręczeniu interpretacji, którym będzie odpowiadał stan faktyczny będący przedmiotem interpretacji i które wywołały skutki podatkowe po doręczeniu interpretacji, podatnik zostanie objęty pełną ochroną przewidzianą art. 14l OrdPU skutkującą zwolnieniem z obowiązku zapłaty podatku [tak wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z dnia 16 lutego 2011 r., sygn. akt I SA/Wr 1480/10].

Wiesz, że wniosek o wydanie interpretacji podatkowej możesz złożyć przez ePUAP ? Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej w tym temacie, to przejdź tutaj.

Zwolnienie z obowiązku zapłaty podatku a przepisy prawa

Zgodnie z przepisem art. 14m §1 Ordynacji podatkowej zastosowanie się do interpretacji, która następnie została zmieniona, której wygaśnięcie stwierdzono lub która nie została uwzględniona w rozstrzygnięciu sprawy podatkowej, powoduje zwolnienie z obowiązku zapłaty podatku w zakresie wynikającym ze zdarzenia będącego przedmiotem interpretacji, jeżeli:

zobowiązanie nie zostało prawidłowo wykonane w wyniku zastosowania się do interpretacji, która uległa zmianie, lub interpretacji nieuwzględnionej w rozstrzygnięciu sprawy podatkowej oraz
skutki podatkowe związane ze zdarzeniem, któremu odpowiada stan faktyczny będący przedmiotem interpretacji, miały miejsce po opublikowaniu interpretacji ogólnej albo po doręczeniu interpretacji indywidualnej.

Powyższe zwolnienie obejmuje, zgodnie z §2 analizowanego przepisu, następujące sytuacje, tj.:

w przypadku rocznego rozliczenia podatków – okres do końca roku podatkowego, w którym opublikowano zmienioną interpretację ogólną, doręczono zmienioną interpretację indywidualną lub stwierdzono jej wygaśnięcie albo doręczono organowi podatkowemu odpis orzeczenia sądu administracyjnego uchylającego interpretację indywidualną ze stwierdzeniem jego prawomocności;
w przypadku kwartalnego rozliczenia podatków – okres do końca kwartału, w którym opublikowano zmienioną interpretację ogólną, doręczono zmienioną interpretację indywidualną lub stwierdzono jej wygaśnięcie albo doręczono organowi podatkowemu odpis orzeczenia sądu administracyjnego uchylającego interpretację indywidualną ze stwierdzeniem jego prawomocności, oraz kwartał następny;
w przypadku miesięcznego rozliczenia podatków – okres do końca miesiąca, w którym opublikowano zmienioną interpretację ogólną, doręczono zmienioną interpretację indywidualną lub stwierdzono jej wygaśnięcie albo doręczono organowi podatkowemu odpis orzeczenia sądu administracyjnego uchylającego interpretację indywidualną ze stwierdzeniem jego prawomocności, oraz miesiąc następny.

Tym samym zasadniczym warunkiem zastosowania wobec podatnika zwolnienia kumulatywne spełnienie poniższych przesłanek, tj.:

zobowiązanie nie zostało prawidłowo wykonane w wyniku zastosowania się do interpretacji;
skutki podatkowe związane ze zdarzeniem, któremu odpowiada stan faktyczny będący przedmiotem interpretacji, miały miejsce po opublikowaniu interpretacji ogólnej albo po doręczeniu interpretacji indywidualnej.

WAŻNE – zwolnienie z obowiązku zapłaty podatku oznacza, że nie mogą też być naliczane odsetki za zwłokę ani też nie można wszczynać w sprawie postępowania podatkowego, postępowania kontrolnego oraz postępowania karnego skarbowego.

W literaturze przedmiotu wskazuje się, że Zwolnienie z obowiązku zapłaty podatku obowiązuje w zakresie wynikającym ze zdarzenia będącego przedmiotem interpretacji. W tym zakresie nie mogą również być naliczane odsetki za zwłokę, wszczynane postępowanie podatkowe, kontrolne oraz karnoskarbowe [tak K. Teszner [w:] Ordynacja podatkowa. Tom I. Zobowiązania podatkowe. Art. 1-119zzk. Komentarz aktualizowany, red. L. Etel, LEX/el. 2023, art. 14(m)].

Z kolei w orzecznictwie ugruntowany jest pogląd, zgodnie z którym:

Z art. 14m § 1 o.p. wynika, że w określonych sytuacjach zastosowanie się do interpretacji, która następnie została zmieniona lub nie została uwzględniona w rozstrzygnięciu sprawy podatkowej, powoduje zwolnienie z obowiązku zapłaty podatku w zakresie wynikającym ze zdarzenia będącego przedmiotem interpretacji. Z postanowień art. 14k o.p. i art. 14m o.p. wynikają następujące, podstawowe, spostrzeżenia;
Po pierwsze, ochrona prawna wiąże się z konstrukcją nieszkodzenia (art. 14k o.p.), a także zwolnienia z obowiązku zapłaty podatku (art. 14m o.p.);
Po drugie, ochrona prawna jest następstwem zastosowania się przez wnioskodawcę do interpretacji indywidualnej (art. 14k o.p. i art. 14m o.p.). Po trzecie, indywidualna interpretacja może nie zostać uwzględniona w rozstrzygnięciu sprawy podatkowej, co oznacza, że nie wiąże organów podatkowych oraz organów kontroli skarbowej (art. 14k o.p. i art. 14m o.p.) [por. Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 20 października 2016 r., sygn. akt I GSK 2358/15].

Zasady stosowania zwolnienia z obowiązku zapłaty podatku

Zwolnienie z obowiązku zapłaty może nastąpić wyłącznie w takim zakresie, w jakim zdarzenie będące przedmiotem interpretacji kształtuje powstanie obowiązku i zobowiązania podatkowego. Tym samym zastosowanie zwolnienia z obowiązku zapłaty podatku może wystąpić w przypadku m.in. poprzez doręczenie organowi podatkowemu odpisu prawomocnego orzeczenia sądu uchylającego zastosowaną interpretację. Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu wskazał, że art. 14m § 3 o.p. nie daje legitymacji do żądania wszczęcia postępowania podatkowego. Dopiero w prowadzonym postępowaniu podatkowym przysługuje prawo złożenia wniosku o określenie wysokości podatku objętego zwolnieniem na podstawie art. 14m § 1 o.p. [por. wyrok z dnia 3 grudnia 2010 r., sygn. akt I SA/Wr 1178/10].

WAŻNE – obowiązkiem organu podatkowego jest pisemne poinformowanie podatnika o dniu zakończenia się okresu zwolnienia z obowiązku płacenia podatku, co wynika z uchylonej przez sąd interpretacji.

Tryb stosowania zwolnienia z obowiązku zapłaty podatku

W przepisie art. 14m Ordynacji podatkowy:

Na wniosek podatnika, który zastosował się do interpretacji, w decyzji określającej lub ustalającej wysokość zobowiązania podatkowego organ podatkowy określa również wysokość podatku objętego zwolnieniem, o którym mowa w § 1, albo – w przypadku uiszczenia podatku w zakresie objętym tym zwolnieniem – określa wysokość nadpłaty [por. §3];
Organ podatkowy informuje podatnika na piśmie o dacie doręczenia odpisu orzeczenia, o którym mowa w § 2, podając jednocześnie informacje, z jakim dniem kończy się okres zwolnienia z obowiązku płacenia podatku wynikającego z uchylonej przez orzeczenie interpretacji [por. 14].

Tym samym dopiero na wniosek wystosowany przez samego podatnika, który zastosował się do interpretacji, organ podatkowy w drodze decyzji ustalającej lub określającej zobowiązanie podatkowe określa również wysokość podatku ,a w razie uiszczenia podatku objętego tym zwolnieniem, to określa wysokość nadpłaty.

Warto również zapamiętać, że legitymację do wniesienia wniosku będzie również miał przykładowo następca prawny osoby prawnej. Jeśli przejmowana spółka zastosowała się do udzielonej przez ministra finansów interpretacji podatkowej, to podmiot przejmujący tę spółkę ma również prawo do skorzystania z funkcji ochronnej tej interpretacji. W takim przypadku można mówić o sukcesji podatkowej przy indywidualnych interpretacjach [tak wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 10 maja 2012 r., sygn. akt II FSK 2046/10].

Odpowiednie stosowanie przepisów

Przepisy określone przez ustawodawcę w art. 14m Ordynacji podatkowej stosuje się odpowiednio w przypadku:

zastosowania się przez spółkę do interpretacji indywidualnej wydanej przed powstaniem spółki na wniosek osób planujących utworzenie tej spółki – w zakresie dotyczącym działalności tej spółki;
zastosowania się przez podatkową grupę kapitałową w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób prawnych do interpretacji indywidualnej wydanej przed powstaniem grupy, na wniosek spółki planującej utworzenie tej grupy, w zakresie działalności tej podatkowej grupy kapitałowej;
zastosowania się przez grupę VAT w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług do interpretacji indywidualnej wydanej przed powstaniem grupy, na wniosek podmiotu planującego utworzenie tej grupy, w zakresie działalności tej grupy VAT;
zastosowania się przez oddział lub przedstawicielstwo do interpretacji indywidualnej dotyczącej działalności tego oddziału lub przedstawicielstwa wydanej przed powstaniem tego oddziału lub przedstawicielstwa na wniosek tworzącego je przedsiębiorcy;
zastosowania się przez grupę VAT w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług do interpretacji indywidualnej wydanej przed powstaniem grupy, na wniosek podmiotu planującego utworzenie tej grupy, w zakresie działalności tej grupy VAT;
zastosowania się przez przedsiębiorstwo w spadku do interpretacji indywidualnej wydanej przed śmiercią przedsiębiorcy na jego wniosek.

Tym samym przepis art. 14n Ordynacji podatkowej obejmuje ochroną prawną określone w tejże regulacji podmioty, które zastosowały się do interpretacji indywidualnej w sytuacjach wskazanych m.in. w art. 14m Ordynacji podatkowej, o czym była mowa we wcześniejszym punkcie. W literaturze wyjaśniono, że skutki ochronne prawa obejmują podmioty, które dopiero zostaną przez wnioskodawców utworzone i zastosują się do wydanej interpretacji, jako że dotyczy ona zakresu działalności tych nowych podmiotów, tj.:

spółki handlowe i spółka cywilna;
podatkowa grupa kapitałowa;
grupa VAT w rozumieniu przepisów ustawy o podatku od towarów i usług;
oddział lub przedstawicielstwo przedsiębiorcy;
przedsiębiorstwo w spadku [tak K. Teszner [w:] Ordynacja podatkowa. Tom I. Zobowiązania podatkowe. Art. 1-119zzk. Komentarz aktualizowany, red. L. Etel, LEX/el. 2023, art. 14(n)].

WAŻNE – przepisy dotyczące zwolnienia z obowiązku zapłaty podatku stosuje się odpowiednio do należności płatników lub inkasentów, zobowiązań osób trzecich oraz do należności.

Dodatkowo m.in. przepis art. 14m Ordynacji podatkowej stosuje się odpowiednio w przypadku:

uchylenia interpretacji indywidualnej – na podstawie art. 14e § 1 pkt 3 lub § 1a pkt 3;
zmiany lub uchylenia postanowienia, o którym mowa w art. 14b § 5a;
zastosowania się przez podatnika w danym okresie rozliczeniowym do objaśnień podatkowych czy też utrwalonej praktyki interpretacyjnej organów Krajowej Administracji Skarbowej.

Zwolnienie z obowiązku zapłaty podatku – podsumowanie

Niewątpliwie zwolnienie z obowiązku zapłaty podatku następuje w zakresie wynikającym ze zdarzenia będącego przedmiotem interpretacji pod warunkiem łącznego wystąpienia przesłanek z przepisu art. 14m §1 Ordynacji podatkowej. Jednakże legitymacja do wystąpienia z wnioskiem o udzielenie zwolnienia przypisana jest wyłącznie dla zainteresowanego podatnika. Po złożeniu takiego wniosku organ podatkowy wydaje decyzję ustalającą lub określającą wysokość zobowiązania podatkowego oraz jednocześnie określa wysokość zwolnienia, a w przypadku uiszczenia podatku objętego zwolnieniem określa wysokość powstałej nadpłaty.

Czy wiesz jak złożyć i napisać wniosek o interpretację podatkową? W tym artykule dowiesz się jak wnieść taki wniosek, ile wynosi opłata za jej wydanie oraz jakie są formalności związane z wnioskiem o wydanie interpretacji podatkowej.