Czym jest kasa fiskalna?
Kasa fiskalna to rodzaj ewidencji podatkowej służący ewidencji sprzedaży zarejestrowanych w niej transakcji. Obowiązek rejestrowania dotyczy podatników dokonujących sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych, co wynika z przepisu art. 111 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 roku o podatku od towarów i usług (dalej: ustawa o VAT).
W ewidencji sprzedaży wykazuje się dane o sprzedaży zawarte w dokumentach wystawianych przy zastosowaniu kas rejestrujących, w tym określające:
- przedmiot opodatkowania;
- wysokość podstawy opodatkowania i podatku należnego oraz
- dane służące identyfikacji poszczególnych sprzedaży, w tym numer, za pomocą którego podatnik jest zidentyfikowany na potrzeby podatku VAT albo podatku od wartości dodanej, pod którym otrzymał on towary lub usługi.
Rodzaje kas fiskalnych
Należy wyróżnić następujące rodzaje kas:
- kasy online,
- kasy z elektronicznym zapisem kopii,
- kasy z papierowym zapisem kopii,
- kasy w formie oprogramowania.
Obowiązki podatników
Podatnicy prowadzący ewidencję sprzedaży przy zastosowaniu kas rejestrujących są zobowiązani:
- wystawić i wydać nabywcy paragon fiskalny lub fakturę z każdej sprzedaży:
- w postaci papierowej lub
- za zgodą nabywcy, w postaci elektronicznej, przesyłając ten dokument w sposób z nim uzgodniony, w tym przy użyciu systemu teleinformatycznego Szefa Krajowej Administracji Skarbowej pośredniczącego przy wydawaniu paragonów fiskalnych w postaci elektronicznej nabywcy, bez konieczności podawania jego danych osobowych;
- dokonywać niezwłocznego zgłoszenia właściwemu podmiotowi prowadzącemu serwis kas rejestrujących każdej nieprawidłowości w pracy kasy;
- udostępniać kasy rejestrujące do kontroli stanu ich nienaruszalności i prawidłowości pracy na każde żądanie właściwych organów;
- poddawać kasy rejestrujące w ustawowych terminach obowiązkowemu przeglądowi technicznemu przez właściwy podmiot prowadzący serwis kas rejestrujących;
- przechowywać kopie dokumentów kasowych do czasu upływu terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego, zgodnie z warunkami określonymi w ustawie z dnia 29 września 1994 roku o rachunkowości;
- stosować kasy rejestrujące wyłącznie do prowadzenia ewidencji własnej sprzedaży;
- wystawiać przy zastosowaniu kas rejestrujących dokumenty dotyczące sprzedaży lub pracy tych kas;
- prowadzić i przechowywać dokumentację o przebiegu eksploatacji kasy rejestrującej;
- poddać obowiązkowemu przeglądowi technicznemu kasy rejestrujące, które zostały przez podatnika utracone, a następnie odzyskane, przed ich ponownym zastosowaniem do prowadzenia ewidencji;
- zapewnić połączenie umożliwiające przesyłanie danych między kasą rejestrującą a Centralnym Repozytorium Kas;
- zakończyć używanie kas rejestrujących w przypadku zakończenia działalności gospodarczej lub pracy kas rejestrujących, zapewniając zabezpieczenie danych z kasy rejestrującej.
Kto może skorzystać ze zwolnienia z posiadania kasy fiskalnej?
Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 24 listopada 2023 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji sprzedaży przy zastosowaniu kas rejestrujących określa zwolnienia dla niektórych grup podatników i niektórych czynności z obowiązku prowadzenia ewidencji sprzedaży przy zastosowaniu kas rejestrujących oraz warunki korzystania ze zwolnienia.
Zwalnia się z obowiązku prowadzenia ewidencji w danym roku podatkowym, nie dłużej jednak niż do dnia 31 grudnia 2024 roku:
- podatników, u których wartość sprzedaży dokonanej na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych nie przekroczyła w poprzednim roku podatkowym kwoty 20 tys. zł, a w przypadku podatników rozpoczynających w poprzednim roku podatkowym dostawę towarów lub świadczenie usług na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych, jeżeli wartość sprzedaży z tego tytułu nie przekroczyła kwoty 20 tys. zł w proporcji do okresu wykonywania tych czynności w poprzednim roku podatkowym;
- podatników rozpoczynających po dniu 31 grudnia 2023 roku dostawę towarów lub świadczenie usług na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych, jeżeli przewidywana przez podatnika wartość sprzedaży z tego tytułu nie przekroczy, w proporcji do okresu wykonywania tych czynności w danym roku podatkowym, kwoty 20 tys. zł;
- podatników, którzy dokonują dostawy towarów lub świadczenia usług zwolnionych z obowiązku prowadzenia ewidencji, wymienionych w części I załącznika do rozporządzenia, w przypadku gdy udział sprzedaży z tytułu czynności zwolnionych z obowiązku prowadzenia ewidencji, wymienionych w części I załącznika do rozporządzenia, w całkowitej sprzedaży podatnika dokonanej na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych, zwany dalej „udziałem procentowym sprzedaży”, był w poprzednim roku podatkowym wyższy niż 80%;
- podatników rozpoczynających po dniu 31 grudnia 2023 roku dostawę towarów lub świadczenie usług na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych, jeżeli przewidywany przez podatnika udział procentowy sprzedaży będzie wyższy niż 80%:
- za okres pierwszych sześciu miesięcy wykonywania tych czynności,
- za okres do końca roku, w przypadku gdy okres wykonywania tych czynności w roku podatkowym jest krótszy niż sześć miesięcy;
- jednostki samorządu terytorialnego w zakresie czynności wykonywanych przez ich jednostki organizacyjne, o których mowa w art. 2 pkt 1 ustawy z dnia 5 września 2016 roku o szczególnych zasadach rozliczeń podatku od towarów i usług oraz dokonywania zwrotu środków publicznych przeznaczonych na realizację projektów finansowanych z udziałem środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej lub od państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu przez jednostki samorządu terytorialnego:
- które na dzień 31 grudnia 2016 roku korzystały ze zwolnienia, o którym mowa w art. 8 ust. 2 tej ustawy, albo
- jeżeli ich jednostki organizacyjne na dzień 31 grudnia 2016 roku korzystały ze zwolnienia z takiego obowiązku.
Jakie usługi podlegają zwolnieniu z posiadania kasy fiskalnej?
Zwalnia się z obowiązku prowadzenia ewidencji w danym roku podatkowym, nie dłużej jednak niż do dnia 31 grudnia 2024 r. następujące usługi:
- usługi związane z rolnictwem oraz chowem i hodowlą zwierząt, z wyłączeniem usług weterynaryjnych – z wyjątkiem usług podkuwania koni;
- energia elektryczna, paliwa gazowe, para wodna, gorąca woda i powietrze do układów klimatyzacyjnych;
- woda w postaci naturalnej; usługi związane z uzdatnianiem i dostarczaniem wody;
- usługi związane z odprowadzaniem i oczyszczaniem ścieków i oczyszczaniem osadu ze ścieków kanalizacyjnych;
- usługi związane ze zbieraniem odpadów innych niż niebezpieczne nadających się do recyklingu;
- usługi związane ze zbieraniem odpadów innych niż niebezpieczne nienadających się do recyklingu;
- usługi związane z infrastrukturą przeznaczoną do przemieszczania odpadów innych niż niebezpieczne;
- usługi związane ze zbieraniem odpadów niebezpiecznych;
- usługi związane z infrastrukturą przeznaczoną do przemieszczania odpadów niebezpiecznych nadających się do recyklingu;
- usługi związane z obróbką odpadów innych niż niebezpieczne w celu ich ostatecznego usunięcia;
- usługi związane z przetwarzaniem pozostałych odpadów niebezpiecznych;
- usługi związane z unieszkodliwianiem odpadów promieniotwórczych;
- usługi związane z rekultywacją i pozostałe usługi związane z gospodarką odpadami;
- transport kolejowy pasażerski, miejski i podmiejski – dotyczy wyłącznie przewozów metrem rozkładowych pasażerskich, za które są pobierane ceny ustalone przez gminę lub związek komunalny;
- pozostały transport lądowy pasażerski, miejski i podmiejski – dotyczy wyłącznie przewozów miejskich rozkładowych pasażerskich, innych niż kolejowe, za które są pobierane ceny ustalone przez gminę lub związek komunalny;
- transport lądowy pasażerski, rozkładowy: międzymiastowy i specjalizowany – dotyczy wyłącznie przewozów miejskich rozkładowych pasażerskich, innych niż kolejowe, za które są pobierane ceny ustalone przez gminę lub związek komunalny;
- usługi pocztowe i kurierskie;
- usługi w zakresie noclegów i usługi towarzyszące świadczone przez hotele, motele, pensjonaty i inne obiekty hotelowe – dotyczy wyłącznie usług świadczonych przez obozowiska dla dzieci;
- pozostałe usługi obiektów noclegowych turystycznych i miejsc krótkotrwałego zakwaterowania bez obsługi – dotyczy wyłącznie usług świadczonych przez obozowiska dla dzieci;
- pozostałe usługi związane z zakwaterowaniem z wyłączeniem PKWiU 55.90.13.0 – dotyczy wyłącznie: usług krótkotrwałego zakwaterowania pozostałych, gdzie indziej niesklasyfikowanych (z wyłączeniem usług hotelarskich i turystycznych), jeżeli świadczenie tych usług w całości zostało udokumentowane fakturą bez względu na symbol PKWiU;
- usługi telekomunikacyjne;
- usługi nadawcze;
- usługi elektroniczne;
- usługi finansowe i ubezpieczeniowe;
- wynajem i usługi zarządzania nieruchomościami własnymi lub dzierżawionymi, jeżeli świadczenie tych usług w całości zostało udokumentowane fakturą lub świadczący usługę otrzyma w całości zapłatę za wykonaną czynność za pośrednictwem poczty, banku lub spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej (odpowiednio na rachunek bankowy podatnika lub na rachunek podatnika w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, której jest członkiem), a z ewidencji i dowodów dokumentujących zapłatę jednoznacznie wynika, jakiej konkretnie czynności dotyczyła;
- usługi związane z obsługą rynku nieruchomości, jeżeli świadczenie tych usług w całości zostało udokumentowane fakturą bez względu na symbol PKWiU;
- czynności notarialne bez względu na symbol PKWiU;
- usługi wykonywane przez komornika sądowego w ramach czynności egzekucyjnych lub innych czynności przekazanych do kompetencji komornika sądowego na podstawie odrębnych przepisów;
- usługi administracji publicznej i obrony narodowej; usługi w zakresie obowiązkowych zabezpieczeń społecznych;
- usługi w zakresie edukacji – z wyłączeniem:
- usług w zakresie pozaszkolnych form edukacji sportowej oraz zajęć sportowych i rekreacyjnych (PKWiU 85.51.10.0),
- usług świadczonych przez szkoły tańca i instruktorów tańca (PKWiU 85.52.11.0),
- usług świadczonych przez szkoły nauki jazdy (PKWiU 85.53.11);
- usługi archiwów publicznych (gromadzenie, katalogowanie, ochrona i odzyskiwanie zbiorów), włączając usługi archiwów historycznych, archiwów i kartotek rządowych, łącznie z usługami archiwów elektronicznych;
- usługi świadczone przez organizacje członkowskie;
- usługi świadczone przez organizacje i zespoły eksterytorialne.
Podsumowanie
Katalog zwolnienia z posiadania kasy fiskalnej jest niewątpliwie szeroki, jednakże warto pamiętać, że takie zwolnienie można też utracić, jeśli przykładowo upłynie termin dwóch miesięcy po miesiącu, w którym wartość sprzedaży podatnika dokonanej na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych przekroczyła kwotę 20 tys. zł.
A jeśli chcesz wiedzieć, co grozi za brak posiadania kasy fiskalnej, to przejdź tutaj.